Lise Öğrencilerinin Siber Zorbalık Davranışlarına İlişkin Okul Yöneticilerinin Görüşleri

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 26, 30.06.2017

İbrahim Okan Erden

Öz

Bu araştırma Ankara İlinde görev yapan
lise yöneticilerinin okullarındaki siber
zorbalığın hangi araçlarla meydana geldiğine, türlerine, meydana gelme
sıklığına, sonuçlarına ve siber zorbalık davranışını önlemeye ilişkin
görüşlerini ortaya koymak amacı ile yürütülmüştür. Araştırmanın evreni, 2014 -
2015 Eğitim - Öğretim yılında Ankara iline bağlı dokuz ilçede (Altındağ,
Çankaya, Etimesgut, Gölbaşı, Keçiören, Pursaklar, Mamak, Sincan, Yenimahalle)
bulunan resmi liselerde (Anadolu liseleri, Mesleki ve Teknik Anadolu Liseleri
ve Anadolu İmam Hatip Liseleri) görev yapan 1236 eğitim yöneticisinden (müdür,
müdür başyardımcısı ve müdür yardımcısı) oluşmaktadır. Bu hedef evren ise tabakalı örnekleme yöntemiyle belirlenmiş
316 kişilik bir örneklemle temsil edilmiştir. Araştırmanın nicel verileri
araştırmacı tarafından geliştirilen “Siber Zorbalıkta Kullanılan Araçlar
Boyutu”, “Siber Zorbalık Davranışlarının Sıklığı Boyutu”, Siber Zorbalığın
Nedenleri Boyutu”, “Siber Zorbalığın Sonuçları Boyutu” ve “Siber Zorbalığı
Önleyici Çalışmalar Boyutu” olmak üzere toplamda beş alt ölçek ile
toplanmıştır. Veriler SPSS ile analiz edilmiştir. Verilerin analizinde
aritmetik ortalama, yüzde, frekans ve standart sapma gibi betimsel istatistik
testler kullanılmıştır. Katılımcıların siber zorbalık
davranışlarını hangi araçlarla gerçekleştirdikleri, siber zorbalık
davranışlarının görülme sıklığı, nedenleri, sonuçları ve önleyici çalışmaların düzeylerine
ilişkin görüşleri arasında; cinsiyet, görev türü yöneticilikte kıdem, eğitim
düzeyi, branş ve görev yaptığı okul türü değişkenlerine göre anlamlı bir
farklılığın bulunup bulunmadığının saptanmasında t testi, ANOVA ve varyans
analizi sonrası uygulanan çoklu karşılaştırma yöntemleri içinde Tukey testi
kullanılmıştır. Örneklem sayısı yetersiz olan “görev türü” değişkeni ve
“yöneticilikte kıdem” değişkeni analizlerinde Kruskal Wallis testi
kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre liselerde öğrenciler arasında
gerçekleşen siber zorbalık davranışlarında en çok akıllı telefonlar kullanılmaktadır.
Öğrenciler arasında siber zorbalık davranışı olarak en çok küfür etme şeklinde
gerçekleşmektedir. Siber zorbalığın en önemli sebebi öğrencilerin interneti
kontrolsüz olarak kullanmalarıdır. Siber zorbalık davranışı sonucunda okullarda
öğrenciler arasında çatışmalar yaşanmaktadır. Okul yöneticilerine göre
öğrencilere değerler eğitimi vermek siber zorbalığı önlemenin en önemli ve
etkili yoludur. 

Anahtar Kelimeler

Siber zorbalık, akıllı telefon

Opinions Of School Administrators On High School Students’ Cyberbullying Behaviours

Öz

In this research
it is aimed to put forth opinions of school administrators working at high
schools in Ankara on preventing cyberbullying behaviours, how and how often
these kind of behaviours occur, types of these behaviours and the results of
these kind of behaviours. The area of this research includes 1236 School
Administrators (school directors, head assistants and assistant of directors)
working at public high schools (Anatolian High Schools, Vocational and
Technical Anatolian High Schools and Anatolian Religious High Schools) in nine
towns of Ankara (Altındağ,
Çankaya, Etimesgut, Gölbaşı, Keçiören, Pursaklar, Mamak, Sincan, Yenimahalle).
This population is represented through a group of 316 samples who are
determined by stratified sampling method. Quantitive data of this research are collected through
five sub-measures evolved by the researcher, which are “Dimension of Tools used
in Cyberbullying”, “Dimension of Frequency in Cyberbullying Behaviours”,
“Dimension of The Reasons of Cyberbullying”, “Dimension of The Results of
Cyberbullying” and “Dimension of Preventive Works for Cyberbullying”. These
data are analyzed with SPSS. While analyzing the data, Descriptive statistical
tests such as; arithmetic average, percentage, frequency and standard
deviation. Within determining if there are important differences among; which
tools the participants use while carrying out these cyberbullying behaviours,
the frequency of cyberbullying behaviours, the reasons and the result of these
behaviours, the levels of preventive works, gender, type of task, levels of
management, level of education, branch and the type of the school the manager
works at, the “t” test is used and Tukey test is used for multiple comparison
methods which are applied after ANOVA and variance analyzes. The Kruskal-Wallis test is used for the analysis
of variables in “seniority on administrators”
and in “type of duty” of which
number of samples are insufficient. According to the researches, mostly smart phones are
used in cyberbullying behaviours among the students at high schools. Among
these students the most used way of cyberbullying behaviour is swearing at
someone. The basic reason for cyberbullying behaviours is mainly the
un-controlled usage of internet through the students. As a result of
Cyberbullying Behaviours, there are many conflicts among students at schools.
According to school managers, the best way of preventing cyberbullying
behaviours is giving Education of Social Values to the students

Anahtar Kelimeler

Cyberbullying, smart phone

Kaynakça

• Atik, G., Özmen, O. ve Kemer, G. (2012). Bullying and submissive behavior. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 45(1), 191.
• Ayas, T, ve Horzum, M. B.(2011). “Öğretmenlerin Sanal Zorbalık Algılarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi,” International Online Journal of Educational Sciences 3(2), 619–640.
• Baker, E. ve Kavşut, F. T. (2007). Akran Zorbalığının Yeni Yüzü: Siber Zorbalık. Eğitim Araştırmaları, (27), 31.
• Balcı, A. (2005). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. (5. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Barlett, C. ve Coyne, S. M. (2014), A meta-analysis of sexdifferences in cyberbullying behavior: The moderating role of age. Aggr. Behav., 40: 474–488
• Bayram N., Saylı M. (2011). Üniversite Öğrencileri Arasında Siber Zorbalık Davranışı. Suç Önleme Sempozyumu, Bursa, 7-8 Ekim
• Beckerman, L. ve Nocero, J. (2003). High-Tech Student Hate Mail. The Education Digest, 68 (6), 37-40.
• Beran T ve Li Q, 2005, Cyber-harassment: A study of a new method for an old behavior. Journal of Educational Computing Research, 32(3), 265–277.
• Beringer, A. (2011). Teacher’sperceptions and awareness of cyberbullying among middle school students. Counsel or education master’stheses, The College at Brockport: StateUniversity of NewYork.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak Kılıç, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. (15. Baskı), Ankara: Pegem Akademi.
• Campbell, M.A. (2005) Cyberbullying: An old problem in a newguise? Australian Journal of GuidanceandCounselling15(1):68-76.
• Crosslin, K.,ve Golman, M. (2014). “Maybeyoudon’t want to face it” – College students’ perspectives on cyberbullying. ComputersIn Human Behavior, 4114-20.
• Çetin, B., Eroğlu, Y., T., Peker, A., Akbaba, S. T., ve Pepsoy, S. (2012). Ergenlerde ilişkisel-karşılıklı bağımlı benlik kurgusu, siber zorbalık ve psikolojik uyumsuzluk arasındaki ilişkinin incelenmesi -. Kuram Ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 637.
• Çifçi, S. (2010). Dokuzuncu Sınıf Öğrencilerinin Sanal Zorbalık Düzeyleri ile Empatik Eğilim Düzeyleri Arasındaki İlişki. (Yüksek Lisans), Gazi Osmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Tokat.
• Çokluk, Ö. Yılmaz, K. Oğuz, E. (2011) Nitel Bir Görüsme Yöntemi: Odak Grup Görüsmesi. Kuramsal Egitimbilim, 4 (1), 95-107.
• Eroğlu, Y. (2011). Koşullu öz-değer, riskli internet davranışları ve siber zorbalık/mağduriyet arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Hamer, A. H., ve Konijn, E. A. (2015). Adolescents' media exposure may increase their cyberbullying behavior: a longitudinal study. The Journal Of Adolescent Health: Official Publication Of The Society For Adolescent Medicine, 56(2), 203-208.
• Kessel Schneider, S., O'Donnell, L ve Smith, E. (2015). Trends in Cyberbullying and School Bullying Victimization in a Regional Census of High School Students, 2006-2012. Journal Of School Health, 85(9), 611-620.
• Kitzinger, J. (1995). Qualitative research. Introducing focus groups. BMJ: British medical journal, 311(7000), 299.
• Kowalski, R. M., ve Limber, S. P. (2007). Electronic bullyingamongmiddleschoolstudents. Journal of AdolescentHealth, 41, 22–30.
• Lenhart, A. (2007). Cyberbullying and online teens: Pew Internet & American Life Project.
• McQuade, S. C.,Colt, J. P., ve Meyer, N. B. (2009). CyberBullying: Protecting Kids and Adults From Online Bullies. Westport, Conn: Praeger Publishers.
• Nixon, C. L. (2014). Current perspectives: the impact of cyberbullying on adolescent health. Adolescent Health, Medicine And Therapeutics, 5143-158.
• Özbay, A. (2013). Ergenlerde siber zorbalık, siber mağduriyet, aleksitimi ve öfke ifade etme biçimleri arasındaki ilişki. (Yüksek Lisans), Fatih Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Peker, A. (2013). İnsani değerler yönelimli psiko-eğitim programının problemli internet kullanımı ve siber zorbalık üzerindeki etkisi. (Doktora), Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Peker, A., Eroğlu, Y., ve Çitemel, N. (2012). Boyun eğici davranışlar ile siber zorbalık ve siber mağduriyet arasındaki ilişkide cinsiyetin aracılığının incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 9 (1), 205-222.
• Piotrowski, C. (2012). From Workplace Bullying to Cyberbullying: The Enigma of E-Harassment in Modern Organizations. Organization Development Journal, 30(4), 44-53.
• Özdemir, M., ve Akar, F. (2011). Lise öğrencilerinin siber-zorbalığa ilişkin görüşlerinin bazı değişkenler bakımından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi[Educational Administration: Theory and Practice], 17(4), 605-626.
• Özel, S. (2013). Lise öğrencileri arasında siber zorbalık, siber mağduriyet, depresyon ve benlik saygısı İlişkisi.(Yüksek Lisans), Fatih Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Raskauskas, J. ve Stoltz, A. D. (2007). Involvement in traditional and electronic bullying among adolescents. Developmental psychology, 43(3), 564.
• Sampasa-Kanyinga, H.,Roumeliotis, P., Farrow, C. V., ve Shi, Y. F. (2014). Breakfast skipping is associated with cyberbullying ve schoolbullying victimization. A school-basedcross-sectionalstudy. Appetite, 7976-82
• Stewart, M.D., ve Fritsch, E.J. (2011). School and Law Enforcement Efforts to Combat Cyberbullying University of North Texas, Denton, TX, USA
• Tokunaga, R. S. (2010). Following you home from school: A critical review and synthesis of research on cyberbullying victimization. Computers in Human Behavior, 26, 277–287.
• Udris, R. (2014). Cyberbullying among high school students in Japan: Development and validation of the Online Disinhibition Scale. ComputersIn Human Behavior, 41253-261.
• Uysal, İ., Duman, G., Yazıcı, E., ve Şahin, M. (2014) Öğretmen Adaylarının Siber Zorbalık Duyarlılıkları ve Siber Zorbalık Duyarlılık Ölçeğinin Bazı Psikometrik Özellikleri. Ege Eğitim Dergisi, 15 (1), 191-210
• Yaman, E. ve Peker, A. (2012). Ergenlerin siber zorbalık ve siber mağduriyete ilişkin algıları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 918.
• Yenilmez, Y. ve Seferoğlu, S. (2013). Sanal zorbalık ve öğretmenlerin farkındalık durumlarına bir bakış. Eğitim ve Bilim, 38, 169.