İnternet Bağımlılığının Aile İlişkilerine Etkisi

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 1, 34 - 52, 21.06.2018

Melih Dikmen , Murat Tuncer

Öz

Bu araştırmanın amacı, bireyin internet
bağımlılık düzeylerinin aile ilişkileri üzerindeki etkisini incelemektir.  Bu kapsamda İstanbul Medipol Üniversitesinde
öğrenim gören 312 öğrenci üzerinde çalışılmıştır. Bu çalışmada Nicel araştırma
yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Veri toplama amacı ile
Young (1998) tarafından geliştirilen ve Bayraktar (2001) tarafından Türkçeye
uyarlanan 20 maddelik ve tek boyuttan oluşan İnternet Bağımlılığı Ölçeği (İBÖ) ile
1983 yılında Brown Üniversitesi ve Butler Hastanesi tarafından geliştirilen
Bulut (1990) tarafından Türkçeye uyarlanan 60 madde ve 7 alt boyuttan oluşan
Aile İlişkileri Değerlendirme Ölçeği (AİDÖ) kullanılmıştır. Araştırmada elde
edilen bulgular incelendiğinde, öğrencilerin internet bağımlılıklarının semptom
göstermeyen düzeyde olduğu tespit edilmiştir. AİDÖ ile İBÖ arasında pozitif
yönde ve anlamlı düzeyde korelasyon tespit edilmiştir. AİDÖ’nün alt
boyutlarından Problem çözme, Roller, Duygusal tepki, Gereken ilgi, Davranış
kontrolü, İletişim ve Genel İşlevler ile İBÖ arasında pozitif yönde korelasyon
tespit edilmiştir. Belirlenen korelasyonun niteliğini daha iyi açıklamak ve
internet bağımlılığının aile ilişkileri üzerindeki yordama düzeyini tespit
etmek için regresyon analizi yapılmıştır. İnternet bağımlılığı değişkenin aile
ilişkileri üzerindeki yordama gücünün zayıf olduğu gözlemlenmiştir. Sonuç
olarak, araştırmaya katılan bireylerin internet bağımlılık düzeylerinin düşük
olduğu ve internet kullanım düzeylerinin aile ilişkilerini etkilemediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

İnternet bağımlılığı, Aile ilişkileri, Regresyon analizi

Kaynakça

• Akdağ, M., Yılmaz, B.Ş., Özhan, U. ve Şan, İ. (2014). Üniversite öğrencilerinin internet bağımlılıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (İnönü Üniversitesi örneği). İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 73-96.
• Alaçam, H., Ateşçi, F.Ç., Şengül, A.C. ve Tümkaya, S. (2015). Üniversite öğrencilerinde internet bağımlılığının sigara ve alkol kullanımı ile ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 16, 383-388.
• Ayas, T. ve Horzum, M. B. (2013). İlköğretim öğrencilerinin internet bağımlılığı ve aile internet kullanımı. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(39), 46-57. Bahrainian, S.A.,Alizadeh, K.H., Raeisoon, M.R., Gorji, O.H. ve Khazaee, A. (2014). Relationship of internet addiction with self-esteem and depression in university students. Journal of Preventive Medicine and Hygiene, 55, 86-89.
• Batıgün, A.D. ve Kılıç, N. (2011). İnternet bağımlılığı ve kişilik özellikleri, sosyal destek, psikolojik belirtiler ve bazı sosyo-demografik değişkenler arasındaki ilişkiler. Türk Psikoloji Dergisi, 26(67), 1-10.
• Bayraktar, F. (2001). Ergenlik döneminde internet kullanımının rolü. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir
• Bayraktutan, F. (2005). Aile içi ilişkiler açısından internet kullanımı. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bat, M. ve Kayacan, Ş. (2016). İnternet bağımlısı erişkinlerde sosyal medya oyunları üzerine vaka incelemesi: Candy Crush oyunu. Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 3(12), 20-46.
• Bulut, I. (1990). Aile Değerlendirme Ölçeği El Kitabı. Ankara: Özgüzeliş Matbaası.
• Cash, H., Rae, C.D., Steel, A.H. ve Winkler, A. (2012). Internet addiction: A brief summary of research and practice. Current Psychiatry Reviews, 8, 292-298. Chou, W.J.,Liu, T.L.Yang, P., Yen, C.F. ve Hu, H.F. (2015). Multi-dimensional correlates of internet addictions symptoms in adolescents with attention-deficit/hyperactivity disorder. Psychiatry Research, 225, 122-128.
• Çardak, M. (2013). Psychological well-being and internet addiction among university students. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, 12(3), 134-141.
• Çiğdem, H. ve Yarar, G. (2015). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin internet bağımlılıkları ve iyilik halleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Electronic Journal of Vocational Colleges, 5(1), 72-81.
• Ergin, A., Uzun, S.U. ve Bozkurt, A.İ. (2013). Tıp fakültesi öğrencilerinde internet bağımlılığı sıklığı ve etkileyen etmenler. Pamukkale Tıp Dergisi, 6(3), 134-142.
• Ertekin, Y.H., Ertekin, H., Uludağ, A. ve Tekin, M. (2016). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinde internet bağımlılığı: Çanakkale Örneklemi. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 20(2), 72-76.
• Gencer, H. (2017). Ortaokul öğrencilerinde internet bağımlılığı ve siber zorbalık davranışları ile ilişkili değişkenlerin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Günüç, S. (2009). İnternet bağımlılık ölçeğinin geliştirilmesi ve bazı demografik değişkenler ile internet bağımlılığı arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Kalaycı, Ş. (2006). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Kalaycı Ş. (Ed.). Faktör analizi. s.321-331. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler, teknikler. Nobel Yayın Dağıtım.
• Koç, M. (2011). Internet addiction and psychopatology. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, 10(1), 1453-148.
• Mak K.K.,Mphill, C.M.L.,Watanabe, H., Kim, D., Bahar, N., Ramos, M., Young, K.S., Ho, R.C.M., Aum, N.R. ve Cheng, C. (2014). Epidemiology of internet behaviors and addiction among adolescents in six asian countries. Cyberpsychology, Behavior, And Social Networking, 17(11), 720-728.
• Nikolić, E.A., Zarić, D. ve Nićiforović-Šurković, O. (2015). Prevalence of internet addiction among school children in Novi Sad. Srp Arh Celok Lek., 143(11-12), 719-725.
• Sahraee, O. A.,Khosravi, Z., ve Yusefnejad, M. (2011). FC03-01-The relationship of internet addiction with family functioning and mental health among Iranian students. European Psychiatry, 26, 1822.
• Samson, J. veKeen, B. (2005). Internet addiction. http://www.notmykid.org/ParentArticles/ internet/ (Ocak 2006’da alınmıştır).
• Sarı, E., (2015). Sosyal medya ve internetin aile içi ilişkiler açısından değerlendirilmesi. Erişim Tarihi: 20.03.2017). Link: https://www.tavsiyeediyorum.com/makale_14872.htm.
• Shaw, M. ve Black, D.W. (2008). İnternet addiction: Definition, assessment, epidemiology and clinical management. CNS Drugs, 22(5), 353-365. Şahin, S., İbili, E. ve Uluyol, Ç. (2017). Öğretmen adaylarında problem çözme eğilimi ve internet bağımlılığı ilişkisinin incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 1-21.
• Şahin, C., Atasoy, M. ve Altun, M. (2016). Beden eğitimi öğretmen adaylarının yaşam bağlılığı ve internet bağımlılığı arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. International Journal of Science Culture and Sport, 4(1), 111-121.
• Tuncer, M. (2007). Uzaktan Eğitim ve Uzaktan Eğitim Teknolojisinin Öğrenen Sağlığına Etkileri. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları Dergisi, 20, 26-31.
• Turan, R.T. (2015). Başkent üniversitesi öğrencilerinde internet bağımlılığı sıklığı ve ilişkili faktörler. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Ankara.
• Volkow, N.D., Wang, G.J., Kollins, S.H., Wigal, T.L., Newcorn, J.H., Telang, F., Fowler,J.S., Zhu, W., Logan, J., Ma, Y., Pradhan, K., Wong, C., Swanson, J.M., (2009).Evaluating dopamine reward pathway in ADHD: Clinical implications. Journal of the American Medical Association, 302,1084–1091.
• Vondrácková, P. ve Gabrhelík, R. (2016). Prevention of internet addiction: A systematic review. Journal of Behavioral Addictions, 5(4), 568-579.
• Weiss,M.D.,Baer,S.,Allan,B.A.,Saran,K.,Schibuk,H., (2011).The screens culture: impact on ADHD. Attention Deficit and Hyperactivity Disorders, 3,327–334.
• Yeşilay Derneği, (2017). Türkiye bağımlılıkla mücadele eğitim programı. https://www.yesilay.org.tr (10 Aralık 2017 tarihinde erişilmiştir.)
• Yılmaz, E., Şahin, Y.L., Haseski, H.İ. ve Erol, O. (2014). Lise öğrencilerinin internet bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi: Balıkesir ili örneği. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 133-144.
• Yılmazsoy, B. ve Kahraman, M. (2017). Uzaktan eğitim öğrencilerinin internet bağımlılık düzeylerinin incelenmesi. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 3(4), 9-29.
• Young, K.S. (1999). Internet addiction: symptom, evaluation, and treatment, in Innovations in Clinical Practice: A Source Book, L. Vande Creekand T. L. Jackson, Eds.,vol. 17, pp. 19–31, Professional Resources, Sarasota, Fla, USA,
• Young, K.S. (1996). Internet addiction: the emergence of a new clinical disorder. İn Proceedings of the 104th Annual Meeting of the American Psychological Association, Toronto, Canada.
• Zorbaz, O. (2013). Lise öğrencilerinin problemli internet kullanımının sosyal kaygı ve akran ilişkileri açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri A.B.D., Ankara.