Investigation of Cyberbullying Awareness, Cyberbullying and Cyber Victim Status of Middle School Students

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 1, 54 - 76, 30.06.2019

Fatma Gölpek Sarı Süleyman Sadi Seferoğlu

Öz

In this study, it was aimed to determine cyberbullying awareness
situations, cyberbullying and cybervictim situations of secondary school
students. In addition, cyberbullying awareness
situations, cyberbullying and cyber victim situations were examined in terms of
various variables. The study
group was consisted of 111 students who are studying in a central secondary
school in Ankara and who have received cyberbullying awareness trainings within
the scope of “information technology and software” lessons. The data
were collected through “Personal Information Form”, "Cyber Bully / Victim
Scale" developed by Ayas and Horzum (2010) and "Cyberbullying
Awareness Scale" developed by Ayas, Aydın and Horzum (2015). A computer
based statistical program was used for the analysis of the data. Mann Whitney-U test and Kruskall
Wallis H-Test were used to determine the relationship between demographic
variables and cyberbullying / victim and cyberbullying awareness. The relationship between
cyberbullying, cyber victim, and cyberbullying awareness was determined by the
spearman correlation method. Within the scope of the research results, it is seen that the rates of
cyberbullying and cyber victim rates of students who have been trained in
cyberbullying awareness are low; while the level of cyberbullying awareness is
higher. In addition, while correlation between cyberbullying and
cyberbullying levels were found to be negative; correlation between
cyberbullying and cyber victim levels were found to be positive. However, no significant
relationship between cyberbullying awareness and cyber victim levels has been
observed.

Anahtar Kelimeler

Virtual bully, virtual victim, virtual bullying awareness

Ortaokul Öğrencilerinin Sanal Zorbalık Farkındalık Durumları ile Sanal Zorbalık Yapma ve Mağdur Olma Durumlarının İncelenmesi

Öz

Bu çalışmada ortaokul öğrencilerinin sanal zorbalık farkındalık
durumlarının, sanal zorbalık yapma ve mağduriyet durumlarının belirlenmesi
amaçlanmıştır. Çalışmada ayrıca, öğrencilerin sanal zorbalık farkındalık
durumları, sanal zorbalık yapma ve mağduriyet durumları çeşitli demografik
değişkenler açısından incelenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Ankara’daki
merkezi bir ortaokulda öğrenim görmekte olan ve “bilişim teknolojileri ve
yazılım” dersi kapsamında sanal zorbalık farkındalık eğitimleri almış olan 110
öğrenci oluşturmaktadır. Bu çalışma kapsamında veriler; demografik bilgi
anketi, Ayas ve Horzum (2010) tarafından geliştirilen “Sanal Zorba/Mağdur
Ölçeği” ve Ayas, Aydın ve Horzum (2015) tarafından geliştirilen “Sanal Zorbalık
Farkındalık Ölçeği” ile toplanmıştır. Verilerin analizi sürecinde bilgisayar
tabanlı bir istatistik programından faydalanılmıştır. Öğrencilerin demografik
bilgilerinin belirlenmesinde betimsel analizlerden faydalanılmıştır. Demografik
bilgiler ile sanal zorba/mağdur olma ve sanal zorbalık farkındalık durumları
arasındaki ilişkinin belirlenmesinde Mann Whitney-U testi ile Kruskall Wallis
H-Testi kullanılmıştır. Sanal zorbalık yapma, sanal zorbalık mağduriyet ve
sanal zorbalık farkındalık durumları arasındaki ilişki ise spearman korelasyon
yöntemiyle belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre sanal zorbalık
farkındalık eğitimi almış öğrencilerin sanal zorbalık yapma oranları ve sanal
mağduriyet oranları düşük düzeydedir. Öğrencilerin sanal zorbalık farkındalık
düzeyleri ise yüksek düzeydedir. Öte yandan sanal zorbalık farkındalık ve sanal
zorbalık düzeyleri arasında negatif bir ilişki, zorbalık ve sanal mağduriyet
düzeyleri arasında pozitif bir ilişki bulunmaktadır. Ancak, sanal zorbalık
farkındalık ve sanal mağduriyet düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki
bulunmamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sanal zorba, sanal mağdur, sanal zorbalık farkındalık

Kaynakça

• Ak, Ş., Özdemir, Y., & Kuzucu, Y. (2015). Cybervictimization and cyberbullying: The mediating role of anger, don’t anger me!. Computers in Human Behavior, 49, 437-443.
• Arıcak, T., Siyahhan, S., Uzunhasanoğlu, A., Sarıbeyoğlu, S., Çıplak, S., Yılmaz, N., & Memmedov, C. (2008). Cyberbullying among Turkish adolescents. Cyberpsychology and Behavior, 11(3), 253-261.
• Ayas, T., Aydın, F., & Horzum, M. (2015). Sanal Zorbalık Farkındalık Ölçeği: Geçerlilik ve Güvenirlilik Çalışması. Online Journal Of Technology Addiction & Cyberbullying, 2(2), 38-51.
• Ayas, T., & Horzum, M.B. (2010). Sanal zorba/kurban ölçek geliştirme çalışması. Akademik Bakış: Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 19, 1-17.
• Aydın, F. (2016). Sanal zorbalık eğitiminin 6. Sınıf öğrencilerinin sanal zorbalık farkındalığına etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Adapazarı.
• Agatston, P. W., Kowalski, R., & Limber, S. (2007). Students’ perspectives on cyberbullying. Journal of Adolescent Health, 41, 59-60.
• Çelik, A., Çelen, F. K., & Seferoğlu, S. S. (2015). Ortaokul öğrencilerinin sanal zorbalık ve sanal mağduriyet durumlarının incelenmesi. Akademik Bilişim Konferansı (AB15)’nda sunulan bildiri. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. [Çevrim-içi: http://ab.org.tr/ab15/bildiri/468.docx, Erişim tarihi: 10.02.2018.]
• Dalmaç-Polat, Z., & Bayraktar, S. (2016). Ergenlerde siber zorbalık ve siber mağduriyet ile ilişkili değişkenlerin incelenmesi. Mediterranean Journal of Humanities, 5(1), 115-132.
• Demir, Ö., & Seferoğlu, S. S. (2016). Bilgi okuryazarlığı, internet bağımlılığı, sanal aylaklık ve çeşitli diğer değişkenlerin sanal zorbalık ile ilişkisinin incelenmesi. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 2(4), 1-17. [Çevrim-içi: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~sadi/yayin/Demir-Seferoglu_SanalAylaklik-Zorbalik_OJTAC-2016-3.1.pdf, Erişim tarihi: 10.02.2018.]
• Dilmaç, B., & Aydoğan, D. (2010). Values as a predictor of cyber bullying among secondary school students. International Journal of Human and Social Sciences, 5, 185-188.
• Durak, H., & Seferoğlu, S. S. (2016). Siber zorbalık: Eski bir toplumsal sorunla ilgili yeni tanımlamalar, bakışlar, değerlendirmeler. A. G. Baran & M. Çakır (Ed.), içinde İnter-disipliner yaklaşımla gençliğin umudu toplumun beklentileri (ss. 167-187). Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara. [Çevrim-içi: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~sadi/yayin/Kitap_GencliginUmudu-2016_Durak-Seferoglu_SiberZorbalik_167-187.pdf, Erişim tarihi: 10.02.2018.]
• Eroğlu, Y., Aktepe, E., Akbaba, S., Işık, A., & Özkorumak, E. (2015). Siber zorbalık ve mağduriyetin yaygınlığının ve risk faktörlerinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 40(177), 93-107.
• Erdur-Baker, Ö., & Kavşut, F. (2007). Cyberbullying: A new face of peer bullying. Eurasian Journal of Educational Research, 27, 31-42.
• Horzum, M. B., & Ayas, T. (2011). Ortaöğretim öğrencilerinin sanal zorba ve mağdur olma düzeylerinin okul türü ve cinsiyet açısından incelenmesi. Journal of Educational Sciences & Practices, 10(20), 139-159.
• Horzum, M. B., & Ayas, T. (2013). Rehber öğretmenlerin sanal zorbalık farkındalık düzeyinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 195-205.
• Kavuk, M. (2011). İlköğretim öğrencilerinin sanal zorba ve sanal kurban olma durumlarının incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kavuk, M., & Keser, H. (2015). İlköğretim okullarında siber zorbalık. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3), 520-535.
• Kowalski, R. M., & Limber, S. P. (2007). Electronic bullying among middle school students. Journal of Adolescent Health, 41, 22–30.
• Li, Q. (2005). New bottle but old wine: A research of cyberbullying in schools. Computers in Human Behavior, 23, 1777-1791. doi:10.1016/j.chb.2005.10.005
• Olweus, D. (2003). A profile of bullying at school. Educational Leadership, 60(6), 12-17.
• Patchin, J. W., & Hinduja, S. (2006). Bullies move beyond the schoolyard: A preliminary look at cyberbullying. Youth Violence and Juvenile Justice, 4(2), 148–169.
• Peker, A. (2014). Ergenlerin siber zorbalıkla başa çıkma davranışlarının cinsiyet ve sınıf düzeyi açısından incelenmesi. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 1, 1-15.
• Slonje, R., & Smith, P. K. (2008). Cyberbullying: Another main type of bullying? Scandinavian Journal of Psychology, 49, 147–154. doi:10.1111/j.1467-9450.2007.00611.x
• Steffgen, G., & König, A. (2009) Cyberbullying: The role of traditional bullying and empathy. [Çevrimiçi: http://www.abs-center.si/gbccd/papers/P200.pdf, Erişim tarihi: 20.10 2018].
• Strom, P. S., & Strom, R.D. (2005). When teens turn cyberbullies. The Education Digest, 71(4), 35–41.
• Taylan, H. H., Aydın, F., & Topal, M. (2017). Ortaokul öğrencilerinin sanal zorba olma durumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Sakarya ili örneği. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 4(1), 41-59.
• T.C. Mili Eğitim Bakanlığı. (2018). Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi Öğretim Programı (Ortaokul 5 ve 6. Sınıflar). [Çevrim-içi: http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=374. Erişim Tarihi: 10.10.2018]
• Williams, K. R., & Guerra, N. G. (2007). Prevalence and predictors of internet bullying. Journal of Adolescent Health, 41, 14-21.
• Wolak, J., Mitchell, K. J., & Finkelhor, D. (2007). Does online harassment constitute bullying? An exploration of online harassment by known peers and online-only contacts. Journal of Adolescent Health, 41, 51-58.
• Yaman, E., & Peker, A. (2012). Ergenlerin siber zorbalık ve siber mağduriyete ilişkin algıları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 819-833.
• Yenilmez, Y. ve Seferoglu, S. S. (2013). Sanal zorbalık ve öğretmenlerin farkındalık durumlarına bir bakış. Eğitim ve Bilim [Education and Science], 38 (169), 420-432. [Çevrim-içi: http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/2513/523, Erişim tarihi: 10.02.2018.]
• Yiğit, M. F., & Seferoğlu, S. S. (2017). Siber zorbalıkla ilişkili faktörler ve olası çözüm önerileri üzerine bir inceleme. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying (OJTAC), 4(2), 13-49. [Çevrim-içi: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/396969, Erişim tarihi: 10.02.2018.]