Yetişkinlerde Phubbingin Algılanan Sosyalleşme ve Mutluluk ile İlişkisinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 1 - 17, 31.12.2023

Nurseli Kabasakal , Emine Altay

Öz

Günümüzde teknolojinin olmadığı bir hayat düşünülememektedir. Akıllı cep telefonu bireyin sosyalleşmesine katkıda bulunmaktadır. Bireyin karşılıklı iletişim halindeyken akıllı cep telefonuna dikkatini vermesi sosyalleşmesini etkilemektedir. Kullanılan en yaygın teknolojik cihazlardan olan akıllı cep telefonları kişileri birbirine yakınlaştırmasının yanında kişiler arasında görünmeyen duvarlar oluşturabilmekte ve kişileri phubbing(sosyotelizm) davranışıyla karşılaştırabilmektedir. Birey karşılıklı sosyal ilişki içerisinde iken akıllı cep telefonuna yönelerek sosyalleşme ihtiyacını karşılayabildiği gibi sanal ortamda daha özgürce davranabilmekte, maruz kaldığı ebeveyn tutumlarının aksine kendini özgürce ifade etme olanağı bulabilmekte, kendini olmak istediği gibi tanıtabilmekte ve eksikliklerini kapatabilmektedir. Bu ve benzeri tüm etkilerden dolayı kişi karşılıklı iletişim halinde iken akıllı cep telefonuna yönelerek sosyalleşme ihtiyacını daha doyum sağlayıcı olarak karşılayabilmektedir.
Günümüz teknoloji dünyasında kişiler; beğenilme, takdir edilme, kendini ifade etme fırsatı bulabilmektedir. Elde edilen bu fırsatlar kişinin sosyalleşme algısını ve mutluluğunu etkileyebilmektedir. Araştırmacılar tarafından phubbing ile algılanan sosyalleşme ve mutluluk arasındaki ilişkinin belirlenmesi hedeflenmiştir. Araştırma verilerini elde etmek için "Genel Sosyotelist Olma Ölçeği", " Çevrimiçi Ortamda Algılanan Sosyalleşme Ölçeği", "Mutluluk Ölçeği" ve "Kişisel Bilgi Formu" kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu çeşitli sosyal medya platformları aracılığı ile ulaşılan 18-50 yaş arasındaki 319 yetişkin oluşturmaktadır. Analiz sonuçlarına göre; Yetişkinlerde genel sosyotelist olma, çevrimiçi ortamda algılanan soyalleşme ve mutluluk puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Yetişkinlerde genel sosyotelist olma ile algılanan sosyalleşme puanları arasında pozitif yönlü düşük düzeyde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Yetişkinlerde genel sosyotelist olma ile mutluluk puanları arasında negatif yönlü düşük düzeyde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

phubbing, mutluluk, algılanan sosyalleşme

investigation of the relationship between phubbing and perceived socialization and happiness in adults

Öz

Günümüzde teknolojinin olmadığı bir hayat düşünülememektedir. Akıllı cep telefonu bireyin sosyalleşmesine katkıda bulunmaktadır. Bireyin karşılıklı iletişim halindeyken akıllı cep telefonuna dikkatini vermesi sosyalleşmesini etkilemektedir. Kullanılan en yaygın teknolojik cihazlardan olan akıllı cep telefonları kişileri birbirine yakınlaştırmasının yanında kişiler arasında görünmeyen duvarlar oluşturabilmekte ve kişileri phubbing(sosyotelizm) davranışıyla karşılaştırabilmektedir. Birey karşılıklı sosyal ilişki içerisinde iken akıllı cep telefonuna yönelerek sosyalleşme ihtiyacını karşılayabildiği gibi sanal ortamda daha özgürce davranabilmekte, maruz kaldığı ebeveyn tutumlarının aksine kendini özgürce ifade etme olanağı bulabilmekte, kendini olmak istediği gibi tanıtabilmekte ve eksikliklerini kapatabilmektedir. Bu ve benzeri tüm etkilerden dolayı kişi karşılıklı iletişim halinde iken akıllı cep telefonuna yönelerek sosyalleşme ihtiyacını daha doyum sağlayıcı olarak karşılayabilmektedir.
Günümüz teknoloji dünyasında kişiler; beğenilme, takdir edilme, kendini ifade etme fırsatı bulabilmektedir. Elde edilen bu fırsatlar kişinin sosyalleşme algısını ve mutluluğunu etkileyebilmektedir. Araştırmacılar tarafından phubbing ile algılanan sosyalleşme ve mutluluk arasındaki ilişkinin belirlenmesi hedeflenmiştir. Araştırma verilerini elde etmek için "Genel Sosyotelist Olma Ölçeği", " Çevrimiçi Ortamda Algılanan Sosyalleşme Ölçeği", "Mutluluk Ölçeği" ve "Kişisel Bilgi Formu" kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu çeşitli sosyal medya platformları aracılığı ile ulaşılan 18-50 yaş arasındaki 319 yetişkin oluşturmaktadır. Analiz sonuçlarına göre; Yetişkinlerde genel sosyotelist olma, çevrimiçi ortamda algılanan soyalleşme ve mutluluk puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Yetişkinlerde genel sosyotelist olma ile algılanan sosyalleşme puanları arasında pozitif yönlü düşük düzeyde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Yetişkinlerde genel sosyotelist olma ile mutluluk puanları arasında negatif yönlü düşük düzeyde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

phubbing, happiness, perceived socialization

Kaynakça

• Altıkulaç, D. G. (2022). Yönetici sosyotelizminin yöneticiye duyulan güven ve işgören sesliliğindeki rolü [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kastamonu Üniversitesi.
• Aydoğdu, F. &Çevik, Ö. (2020). Okul psikolojik danışmanlarının sosyotelist davranışlarının, sosyotelizme maruz kalma ve yalnızlık düzeyleri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Uluslararası Akademik Psikolojik Danışma ve Rehberlik Araştırmaları Dergisi, 2 (3), 219-230.https://doi.org/10.47793/hp.810850
• Aykaç, S. & Yıldırım, Ş. (2021). Gelişen dünyada nomofobi ve sosyotelist olma- sosyotelizme maruz kalmanın etkileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 243-256.https://dx.doi.org/10.17240/aibuefd.2021.21.60703-780598
• Ballı, Ş. N. (2020). Üniversite öğrencilerinde sosyotelizmin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Bardakçı, S. (2010). Çevrimiçi öğrenme ortamında algılanan sosyalleşme ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 43(1), 17-39.
• Büyükgebiz Koca, E. (2019). Akıllı telefon bağımlılığı ve sosyotelizm üzerine bir yazın taraması. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(6),399-409.
• Can, A. (2022). Spss ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Pegem Akademi. Chotpitayasunondh ve Douglas (2018). The effects of "phubbing" on social interaction. Journal of Applied Social Psychology, 48(6), 2-40. https://doi.org/10.1111/jasp.12506
• Cihangir Çankaya, Z. & Meydan, B. (2018). Ergenlik döneminde mutluluk ve umut. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(65), 207-222.
• Çaka, D. (2021). Çağın teknolojik bağımlılığı: sosyotelizm (kavramsal bir bakış). Anadolu Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(3), 464-476.
• Demir, A. (2021). Bir Sosyal medya aracı olan Instagram ve algılanan sosyalleşme: boksör örneği. USBADUluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 3(7), 1615-1638.
• Demirci, İ. & Ekşi. H. (2018). Keepcalm and be happy: a mixedmethodstudyfromcharacterstrengthstowell-being. Educational Sciences: Theory&Practice,18(29),303–354.http://dx.doi.org/10.12738/estp.2018.2.0799
• Gencer, N. (2018). Öznel iyi oluş: genel bir bakış. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 2621-2638.doi: 10.17218/hititsosbil.457382
• Göksün Orhan, D. (2019). Sosyotelist olma ve sosyotelizme maruz kalma ölçeklerinin Türkçeye uyarlanması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(3), 657-671.
• Kangal, A. (2013). Mutluluk üzerine kavramsal bir değerlendirme ve Türk hanehalkı için bazı sonuçlar. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(44), 214-233.
• Karaboğa, M. T. (2018). Üniversite öğrencilerinin bir sosyalleşme alanı olarak sosyal medya hakkındaki görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 912-936. https://doi.org/10.17860/mersinefd.475515
• Karadağ, E. & ark. (2016). Sanal dünyanın kronolojik bağımlılığı: sosyotelizm (phubbing). Addıcta: TheTurkıshJournal On Addıctıons, 3(2), 223-269.
• Karagülle, A. E. & Çaycı, B. (2014). Ağ toplumunda sosyalleşme ve yabancılaşma. TheTurkish Online Journal of Design, Art andCommunication – TOJDAC, 4(1), 1-9.
• Karaş, B. (2019). Boş zaman aktivitesi olarak sosyal medya kullanımını tercih eden bireylerin gelişmeleri kaçırma korkusu, sosyotelizm, kişilik ve sosyal bağlılık düzeylerinin incelenmesi[Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Kırık, A. M. & Sönmez, M. (2017). İletişim ve mutluluk ilişkisinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 2(1), 15-26.
• Kreijns, K., Kirschner, P. A., Jochems, W., & Buuren, H. (2007). Measuring perceived sociability of computer- supported colloborative learning environments. Computers & Education. 49, 176–192.
• Kurt Topraklı, C. & Mazman İ. (2020). İnternet aracılığıyla sosyalleşmeye kuşaklar arası bakış. Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, 4(1), 38-49.
• Parmaksız, İ. (2022). Romantik ilişkilerde modern engel: partner sosyotelizmi (phubbıng) üzerine bir derleme. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 6(11), 59-76. https://doi.org/10.31461/ybpd.1077277
• Saatçı, F. (2021). Üniversite öğrencilerinin nevrotik eğilimleriyle sosyotelizm düzeyleri arasındaki ilişkide gelişmeleri kaçırma korkusunun ve nomofobinin aracılık rolü [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi].Trabzon Üniversitesi.
• Şafak Güçlü, H. (2021). Sosyal ağların bireyin sosyalleşme süreci üzerindeki rolü. Sosyal Sağlık Dergisi, 2(1), 74-87.
• Türk Dil Kurumun (2023, Ocak 9). https://sozluk.gov.tr/ adresinden elde edilmiştir. Türkiye İstatistik Kurumu (2023, Ocak 9). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri(BT) Kullanım Araştırması https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2022-45587 adresinden elde edilmiştir.
• Orhan-Göksün, D. (2019). Sosyotelist olma ve sosyotelizme maruz kalma ölçeklerinin Türkçeye uyarlanması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(3), 657-671.
• Yıldırım, G. M. (2020). 8 Haftalık meditasyon temelli mutluluk eğitiminin mutluluk, umut, benlik saygısı düzeyine ve beyin aktivitesine etkisi[Yayımlanmamış yüksek lisans tezi].Üsküdar Üniversitesi.
• Yıldırım, O. & Ünalan, D. (2020). Dijital yerlilerin sosyotelizm (phubbıng) eğilimlerinin değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (e-gifder), 8 (1), 276-297.