Ergenlerde Nomofobinin Yordayıcısı Olarak Okula Aidiyet, Yalnızlık ve Akıllı Telefon Kullanım Süresi

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 32 - 62, 31.12.2023

Ayşegül Aydın , Fuat Aydın

Öz

Araştırmanın amacı, akıllı telefon kullanım sıklıkları arttığı için akıllı telefondan uzak kalma korkusunu yoğun bir şekilde yaşayabileceği düşünülen lise öğrencilerinin, okula aidiyet, yalnızlık ve akıllı telefon kullanım süresinin nomofobi üzerindeki etkisini incelemektir. Kesitsel tipte betimsel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılan araştırmanın örneklemini 274 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırma verileri Kişisel Bilgi Formu, Nomofobi Ölçeği, Ucla Yalnızlık Ölçeği Kısa Formu ve Okul Aidiyet Duygusu Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin analizinde değişkenler arasındaki ilişki Pearson Korelasyon analizi; bağımsız değişkenlerin, bağımlı değişken üzerindeki etkisi çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır.
Araştırmada elde edilen bulgular; mesleki eğitim alan lise öğrencilerinin günlük akıllı telefon kullanım sürelerinin ortalama 3,63 saat olduğunu, öğrencilerin orta düzeyde nomofobik davranışlar gösterdiğini, yüksek düzeyde okula bağlılık ve aidiyet gösterdiğini ancak öğrencilerin yalnızlık düzeylerinin yüksek olduğunu göstermektedir. Öğrencilerin ekonomik durumları, Okula aidiyet ve bağlılık duygusu ile nomofobinin tüm alt boyutları ve nomofobi düzeyi arasında orta ve zayıf düzeyde negatif yönlü anlamlı ilişki olduğu, okula aidiyetin nomofobiyi negatif ve anlamlı bir şekilde etkilediği tespit edilmiştir. Yalnızlık ve akıllı telefon kullanım süresi ile Nomofobi arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu ve yalnızlık ile akıllı telefon kullanım süresinin nomofobiyi pozitif anlamlı bir şekilde etkilediği tespit edilmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda öğrencilerin nomofobi ve yalnızlık düzeylerini düşürmek için okula bağlılıklarını artıracak faaliyetlerin uygulanması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Nomofobi, Okula Aidiyet, Yalnızlık, Akıllı telefon Kullanımı, Ergenler

Etik Beyan

Erciyes Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulundan araştırma için 108 sayı ile etik izin alınmıştır.

School Belonging, Loneliness and Smartphone Usage Duration as Predictors of Nomophobia in Adolescents

Öz

The aim of the study is to examine the effect of school belonging, loneliness and smartphone use time on nomophobia of high school students, who are thought to experience the fear of being away from smartphones intensely due to the increase in the frequency of smartphone use. The sample of the study, in which relational survey model, one of the cross-sectional descriptive research methods, was used, consists of 274 high school students. The research data were collected with Personal Information Form, Nomophobia Scale, UCLA Loneliness Scale Short Form and School Sense of Belonging Scale. The relationship between variables in the analysis of the data is defined by Pearson Correlation analysis; Multiple linear regression analysis was used to determine the effect of independent variables on the dependent variable.
The findings obtained in the research; It shows that the average daily smartphone usage time of high school students receiving vocational education is 3.63 hours, students show moderate nomophobic behaviors, high levels of school commitment and belonging, but students have high levels of loneliness. It has been determined that there is a moderate and weak negative significant relationship between students' economic status, sense of belonging and commitment to school, all sub-dimensions of nomophobia and the level of nomophobia, and that school belonging affects nomophobia negatively and significantly. It has been determined that there is a significant positive relationship between loneliness and smartphone usage time and Nomophobia, and that loneliness and smartphone usage time positively affect nomophobia. In line with these results, it is recommended to implement activities that will increase students' commitment to school in order to reduce their nomophobia and loneliness levels.

Anahtar Kelimeler

Nomophobia, loneliness, belonging, smartphone usage time, Adolescents

Kaynakça

• Del Puente, G. (2014). A proposal for including nomophobia in the new DSM-V. Psychology Research and Behavior Management, 7, 155–160. doi:10.2147/PRBM.S41386.
• Buluş, M. (1997). Üniversite öğrencilerinde yalnızlık. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 3, 82-90. Burger, J. M. (2006). Kişilik (Çev., İnan Deniz Erguvan Sarıoğlu). Kaknüs Yayınları.
• Büyükalim, M. (2020). Üniversite öğrencilerinde genel aidiyet, nomofobi ve yaşam doyumu arasındaki yordayıcı ilişkiler. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Konya.
• Büyükçolpan, H. (2019). Üniversite Öğrencilerinde Nomofobi, Bağlanma Biçimleri, Depresyon ve Algılanan Sosyal Destek. (Yüksek Lisans Tezi.). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Çakır, Ö. ve Oğuz, E. (2017). Lise öğrencilerinin yalnızlık düzeyleri ile akıllı telefon bağımlılığı arasındaki ilişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 418-429.
• Capps, M. A. (2003). Characteristics of a sense of belonging and its relationship to academic achievement of students in selected middle schools in region IV and VI educational service centers. Doctoral Dissertation, A & M University, Texas.
• Chen, L., Yan, Z. , Tang, W. , Yang, F. , Xie, X. ve He, J. (2016). Mobile phone addiction levels and negative emotions among Chinese young adults: The mediating role of inter personal problems. Computers in Human Behavior, 55, 856-866.
• Deniz, S. (2014). Ergenlerin problemli telefon kullanımının utangaçlık ve sosyal anksiyete ile ilişkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Dixit, S., Shukla, H., Bhagwat, A., Bindal, A., Goyal, A., Zaidi, A. K. ve Shrivastava, A. (2010). A study to evaluate mobile phone dependence among students of a medical college and associated hospital of central India. Indian Journal of Community Medicine, 35(2), 339-341. https://doi.org/10.4103/0970- 0218.66878
• Düner, Z. (2022). Üniversite öğrencilerinde aile aidiyeti ile nomofobi arasındaki ilişki: Fırat ve Medipol Üniversiteleri örneği, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Erdem, H., Kalkın, G., Türen, U., ve Deniz, M. (2016). Üniversite öğrencilerinde mobil telefon yoksunluğu korkusunun (nomofobi) akademik başariya etkisi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21 (3), 923-936.
• Erdem, H., Türen, U. ve Kalkın, G. (2017). Mobil telefon yoksunluğu korkusu (nomofobi) yayılımı: Türkiye’den üniversite öğrencileri ve kamu çalışanları örneklemi. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 1-12.
• Eren, B., Kılıç, Z. N., Günal, S. E., Kırcalı, M. F., Öznacar, B. B., ve Topuzoğlu, A. (2020). Lise öğrencilerinde nomofobinin ve ilişkili etkenlerin değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 21(2), 133-140. https://doi.org/10.5455/apd.56124
• Erözkan, A. (2009). The Predictors of Loneliness in Adolescent. İlkogretim Online, 8(3), 808-809
• Genç, F. ve Yiğitbaş, Ç. (2019). Nomofobi ve aleksitimi ilişki mi? Sağlık eğitimi alan öğrenci örneği. Paper presented at the 4. International Health Sciences and Management Conference, İstanbul.
• Gezgin, D. M. ve Çakır, Ö. (2016). Analysis of nomofobic behaviors of adolescents regarding various factors. Journal of Human Sciences, 13(2), 2504-2519. https://doi.org/10.14687/jhs.v13i2.3797
• Gezgin, D. M., Çakır, O. ve Yıldırım, S. (2018). The relationship between levels of nomophobia prevalence and ınternet addiction among high school students: The factors ınfluencing nomophobia. International Journal of Research in Education and Science, 4(1), 215-225.
• Gezgin, D. M., Şahin, Y. L., ve Yıldırım, S. (2017). Sosyal ağ kullanıcıları arasında nomofobi yayginlığının çeşitli faktörler açısından incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 7 (1), 1-15.
• Göktaş, H.(2019). Lise öğrencilerinin akıllı telefon bağımlılığı, mobil telefon yoksunluğu korkusu (nomofobi) ve akademik başarıları arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Goodenow, C. (1993). Classroom belonging among early adolescent students: Relationships to motivation and achievement. Journal of Early Adolescence, 13, 21- 43.
• Goodenow, C. ve Grady, K. E. (1993). The relationship of school belonging and friends' values to academic motivation among urban adolescent students. The Journal of Experimental Education, 62(1), 60-71.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık Hill, L. H. (2006). Sense of belonging as connectedness, American Indian worldview, and mental health. Archives of Psychiatric Nursing, 20(5), 210-216.
• Hoşgör, H. (2020). Üniversite Öğrencilerinin Nomofobi Düzeyini Etkileyen Faktörler Ve Ders Performansları Üzerinde Nomofobinin Etkisi. Ulusalar Arası Toplum Araştırmaları Dergisi, 3169-3197.
• Hoşgör, H., Tandoğan, Ö., ve Gündüz-Hoşgör, D. (2017). Nomofobinin günlük akıllı telefon kullanım süresi ve okul başarısı üzerindeki etkisi: sağlık personeli adayları örneği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(46), 573-595. https://doi. org/10.16992/ASOS.12266
• İmamoğlu, S. (2008). Genç Yetişkinlikte kişilerarası ilişkilerin cinsiyet, cinsiyet rolleri ve yalnızlık algısı açısından incelenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Jenaro, C., Flores, N., Gómez-Vela, M., González-Gil, F. ve Caballo, C. (2007). Problematic internet and cell-phone use: Psychological, behavioral, and health correlates. Addiction Research & Theory, 15(3), 309-320. Keskin Aktan A ve Kutlay Ö. (2021). Tıp fakültesi öğrencilerinde akıllı telefon bağımlılığı, depresyon ve anksiyete arasındaki ilişki. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(2):176–182. https://doi.org/10.31067/acusaglik.852109.
• King, A. L. S., Valença, A. M., Silva, A. C., Sancassiani, F., Machado, S., ve Nardi, A. E. (2014). Nomophobia: Impact of Cell Phone Use Interfering with Symptoms and Emotions of Individuals with Panic Disorder Compared with a Control Group. Clinical practice and epidemiology in mental health: CP & EMH, 10, 28-35. https://doi.org/10.2174/1745017901410010028
• King, A.L.S., Valença, A. M., Silva, A.C., Sancassiani, F., Machado, S. ve Nardi, A.E. (2014). “Nomophobia”: impact of cell phone use interfering with symptoms ve emotions of individuals with panic disorder compared with a control group. Clin Pract Epidemiol Ment Health, 10, 28–35.
• Kişioğlu, A. N., & Yıldırım, S. (2018). Teknolojinin getirdiği yeni hastalıklar: Nomofobi, netlessfobi, forma. SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 473-480.
• Koivusilta, L.K., Lintonen T.P., Rimpela AH. (2007). Orientations in adolescent use of information and communication technology: A digital divide by sociodemographic background, educational career, and health. SAGE Journals, 35(1): 95-103.
• Kuyucu, M. (2017). Gençlerde akıllı telefon kullanımı ve akıllı telefon bağımlılığı sorunsalı: “Akıllı telefon (Kolik)” üniversite gençliği. Global Media Journal TR Edition, 7(14)
• Kwon, M., Lee, J. Y., Won, W. Y., Park J. W, Min, J. A. ve Hahn, C. (2013). Development and validation of a smartphone addiction scale (sas). PloS One, 8(2), 1-7.
• Meral, D. (2017). Orta öğretim öğrencilerinde akıllı telefon bağımlılığının yalnızlık, yaşam doyumu ve bazı kişisel özellikler bakımından incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erzincan: Erzincan Ünivesitesi. Osterman, F. K. (2000). Students' need for belonging in the school community. Review of Educational Research, 70(3), 323-367.
• Öz, H. (2018). Üniversite okuyan genç yetişkinlerin mobil telefon yoksunluğu korkusu (nomofobi) ile kişilik tipleri arasindaki ilişkinin incelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Paula, K. (2011). Yalnızlık hissi: Teorik yaklaşımlar. Çev: Selçuk Zengin. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi. 11(3), 217-229.
• Peplau, L.A. ve Perlman, D. (1982). Perspectives on loneliness. Içinde L. A. Peplau ve D. Perlman (Eds.), Loneliness: A sourcebook of current theory, research and therapy (s.1-118). New York: Wiley.
• Rook, K. S. (1984). Research on social support, loneliness ve social isolation: Toward an integratio. Review of Personality ve Social Psychology. 5, 239-264.
• Şar, A.H. (2013). Examination of loneliness and mobil phone addiction problem observed in teenagers from the some variables. The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science, 6(2). 1207-1220.
• Sarı, M. (2013). Lise öğrencilerinde okula aidiyet duygusu. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 147-160.
• Sarı, M. (2015). Adaptation of the psychological sense of school membership scale to Turkish. Global Journal of Human-Social Science: G Linguistics & Education, 15(7), 58-64.
• Sırakaya, M. (2018). Ön lisans öğrencilerinin nomofobi düzeylerinin akıllı telefon kullanım durumlarına göre incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 714-727.
• Sönmez, V. ve Alacapınar F, G. (2018). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık
• Statista (2023a). Worldwide Top Countries Smartphone Users. https://www.statista.com/statistics/748053/worldwide-top-countries-smartphone-users.
• Statista (2023b). Number of Smartphone Users Worldwide. https://www.statista.com/statistics/330695/number-of-smartphone-users-worldwide/ Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2012). Using multivariate statistics (6th ed.). New Jersey: Pearson
• Talan, T., Korkmaz, A. ve Gezer, M. (2016). Üniversite Öğrencilerinin Mobil Telefon Bağımlılık Düzeylerinin İncelenmesi Üzerine Bir Çalışma: Kilis 7 Aralık Üniversitesi Örneği. Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi, 423-434.
• Taşhan, A. ve Ünver, Z. (2021). Sosyal ağ kullaniminin akilli telefon yoksunluğu korkusu (nomofobi) ile ilişkisi: üniversite öğrencileri üzerinde bir araştirma. Odü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 41-63.
• Thomée, S., Härenstam, A., ve Hagberg, M. (2011). Mobile phone use and stress, sleep disturbances, and symptoms of depression among young adults-a prospective cohort study. BMC Public Health, 11(1), 66.
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2018). Türkçe sözlük. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5a5cffa916e997.43303131.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2023a). Hanehalki Bilişim Teknolojileri Kullanımı. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2023 49407#:~:text=Hanehalk%C4%B1%20bili%C5%9Fim%20teknolojileri%20kullan%C4%B1m%20ara%C5%9Ft%C4%B1rmas%C4%B1,artarak%20%95%2C5%20oldu.&text=%C4%B0nternet%20kullan%C4%B1m%20oran%C4%B1%2C%2016%2D74,y%C4%B1l%C4%B1nda%20%87%2C1%20oldu adresinden 01.09.2023 tarihinde erişilmiştir. Türkiye İstatistik Kurumu (2023b), https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Cocuklarda-Bilisim-Teknolojileri-Kullanim-Arastirmasi-2021-41132 adresinden 25.08.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Yaşar, M. H. (2007). Yalnızlık. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 17(1), 237-260.
• Yazıcı Kabadayı S. ve Kabadayı F. (2020). Nomofobiyi açıklamada psikolojik ihtiyaçlar ve günlük telefon kullanım süresinin rolü. OJTAC Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 7(1), 1-20. Yıldırım, Ç. (2014). Exploring the dimensions of nomophobia: Developing ve validating a questionnaire using mixed methods research. Yayınlanmamış yükseklisans tezi. Iowa State University Capstones, Iowa.
• Yıldırım, C. ve Correia, A.P. (2015). Exploring the dimensions of nomophobia: Development ve validation of a self-reported questionnaire. Computers in Human Behavior, 49, 130-137.
• Yıldırım, C., Sumuer, E., Adnan, M. ve Yıldırım, S. (2016). A growing fear: Prevalence of nomophobia among Turkish college students. Information Development, 32(5), 1322-1331. https://doi.org/10.1177/0266666915599025
• Yıldız Durak, H. (2018). Investigation of nomophobia and smartphone addiction predictors among adolescents in Turkey: Demographic variables and academic performance. The Social Science Journal, 56(4), 492-517. https://doi.org/10.1016/j.soscij.2018.09.003
• Yıldız, M. A. ve Duy, B. (2014). Adaptation of the short-form of the UCLA loneliness scale (ULS-8) to Turkish for the adolescents. Düşünen Adam, 27(3), 194-203.
• Zheng, X. ve Lee, MKO. (2016). Excessive use of mobile social networking sites: Negative consequences on individuals. Comput Human Behav, 65, 65–76.