Değerler ve Kent: Gençlik Verilerinde 99’dan 2024’e Benzerlik ve Farklıklar Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2025, Cilt: 4 Sayı: 1, 40 - 46, 30.06.2025

Gamze Aksan

https://doi.org/10.58632/olgusos.1668466

Öz

Kentleşme süreci, bireylerin özgürlük, eşitlik, hoşgörü ve çevresel duyarlılık gibi demokratik değerlere yönelimlerini artıran veya dönemin sosyoekonomik koşullarına bağlı olarak bu yönelimleri dönüştüren bir etkiye sahiptir. Günümüzde kentsel bilinçle ilişkilendirilen temel referans noktaları genellikle demokratik değerleri de hatırlatan katılım, çevrecilik, cinsiyet eşitliği, çoğulculuk, hoşgörü gibi başlıklarda kendisini göstermektedir. Burada söz konusu etki; siyasal ve kültürel olarak demokrasinin, ekonomik olarak ise kapitalizmin yaygınlaşması ile yakından ilgilidir. Bu genel etkilerin mikro düzeyde bireylerin değerler alanına yansıdığı bilinmektedir. Söz konusu yansımalar zaman ve mekan ilişkilerinden etkilenerek toplumlara göre farklılıklar gösterir. Bu çalışmada üniversite gençliğinin değerlerini eş zamanlı olmayan fakat aynı ölçme aracıyla ölçen veri setleri üzerinden, değer yönelimlerinde ortaya çıkan niceliksel farklara değinilecektir. Dolayısıyla bu çalışma kapsamında analize konu olan veriler Schwartz’ın (1992) değer yönelimleri ölçeğinin kullanıldığı, 1999’dan 20024’e farklı zaman dilimlerinde gerçekleştirilmiş 3 üniversite gençliği araştırması verilerinden elde edilmiştir. Çalışmada demografik veliler ve aile yapısındaki değişimlerin yanında modern kentsel değerlere ilişkin seçilen ifadelere verilen önem derecelerinin değişimi yıllar açısından analiz edilmiştir. Analizler genel olarak değerlendirildiğinde yıllar içerisinde bireysel ve etik değerlerden güvenlik, refah ve sorumluluk gibi başkalarını da ilgilendiren kolektif değerlere yönelimin olduğunu göstermektedir. Diğer taraftan güvenliğin yanında ait olma hissinin yıllar içerisinde üniversite gençliği için artan önemi, küresel ve yerel ölçekte yaşanan ekonomik ve politik durumlara dair yansımaları akla getirmektedir. Doğa ile birlik, çevreci olmak ve heyecan verici bir yaşam gibi değer yönelimi ifadelerinin yıllar içerisinde azalan önem dereceleri, gençlik için bireysel önceliklerin değiştiğini ve pragmatik kaygıların ön plana çıktığını düşündürmektedir.

Anahtar Kelimeler

gençlik , değerler , kentsel değerler ve gençlik

Values and Urban: An Evaluation of Similarities and Differences in Youth Data from 99 to 2024

Öz

The urbanization process has an effect that increases individuals’ orientations towards democratic values such as freedom, equality, tolerance and environmental awareness or transforms these orientations depending on the socioeconomic conditions of the period. Today, the basic reference points associated with urban consciousness generally show themselves under titles such as participation, environmentalism, gender equality, pluralism and tolerance, which also remind us of democratic values. The effect in question here is closely related to the spread of democracy politically and culturally, and capitalism economically. It is known that these general effects are reflected in the value sphere of individuals at the micro level. These reflections are affected by time and space relations and show differences according to societies. In this study, the quantitative differences that emerge in the value orientations of university youth will be addressed through data sets that measure the values of university youth not simultaneously but with the same measurement tool. Therefore, the data analyzed within the scope of this study were obtained from the data of 3 university youth surveys conducted in different time periods from 1999 to 20024, using Schwartz’s (1992) value orientation scale. In the study, the changes in the importance levels given to selected expressions related to modern urban values, as well as demographic changes in parents and family structure, were analyzed in terms of years. When the analyses are evaluated in general, it shows that there has been a shift from individual and ethical values to collective values that concern others, such as security, welfare and responsibility, over the years. On the other hand, the increasing importance of the sense of belonging, along with security, for university youth over the years brings to mind reflections on economic and political situations experienced on a global and local scale. The decreasing importance levels of value orientation expressions such as unity with nature, being environmentalist and an exciting life over the years suggest that individual priorities have changed for youth and pragmatic concerns have come to the fore.

Anahtar Kelimeler

Youth , values , urban values ​​and youth

Kaynakça

• Aksan, G. (2016). Max Weber ve Değerler Sosyolojisi: Bir Metodolojik İkilemin Düşündürdükleri, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 35, 427-446.
• Allport, C. W., Vernon, P. E. ve Lindzey, G. (1960). A Study of Values. Boston: Houghton Mifflin.
• Baumann, G. (2006). Çokkültürlülük Bilmecesi: Ulusal, Etnik ve Dinsel Kimlikleri Yeniden Düşünmek. Dost.
• Castells, M. (1996). The Rise of the Network Society. Blackwell.
• Çaha, Ö. (2000). Aşkın Devletten Sivil Topluma, Gendaş Kültür.
• Çaha, Ö. (2020). Yeni Medya ve Değişen Toplumsal Hareketler. Bilişim Teknolojileri ve İletişim: Birey ve Toplum Güvenliği içinde (215-228). Türkiye Bilimler Akademisi.
• Durkheim, E. (1995). The Elementary Forms of Religious Life. Free Press.
• Durkheim, E. (2006). Toplumsal İşbölümü (çev. Ö. Ozankaya). Cem
• Durkheim, E. (2013). İntihar (Çev.Z. İlkgelen,). Pozitif.
• Fichter, J. (2006). Sosyoloji Nedir?,(çev: Prof. Dr. Nilgün Çelebi), Anı.
• Gökçe, O. (1994). Türk gençliğinin sosyal ve ahlaki değerleri. Ata Dergisi, Konya: S.Ü. Yayınları.
• Güngör, E. (1993). Değerler Psikolojisi. Hollanda Türk Akademisyenler Birliği Vakfı Yayınları.
• Güngör, E. (1995). Kültür Değişmesi ve Milliyetçilik. Ötüken.
• Harvey, D. (1989). The Condition of Postmodernity. Wiley-Blackwell.
• Inglehart, R. F. (1977). The silent revolution: Changing values and political styles among Western publics. Princeton University Press.
• Inglehart, R. (1990). Political value orientations. Continuities in political action, a longitudinal study of political orientations in three western democracies, p. 67-102. Change in 43 Societies. Princeton University Press.
• Inglehart, R. (1997). Modernization and Postmodernization: Cultural, Economic, and Political Change in 43 Societies. Princeton University Press.
• KONDA (2024). Toplumsal Değerler ve Gençlik Araştırma Raporu https://konda.com.tr/rapor/187/toplumsal-degerler-ve-genclik-arastirma-raporu Erişim: 18.02.2024.
• Luca, D., Terrero-Davila, J., Stein, J., & Lee, N. (2023). Progressive cities: Urban–rural polarisation of social values and economic development around the world. Urban Studies, 60(12), 2329-2350. https://doi.org/10.1177/00420980221148388
• Örmeci, Ozan(2020). Dünya Değerler Araştırması 7. Dalga Veri Setindeki Türkiye Bulguları, https://politikaakademisi.org/2020/08/02/dunya-degerler-arastirmasi-7-veri-setindeki-turkiye-bulgulari/?utm_source Erişim: 18.02.2025.
• Özensel, E. (2003). Sosyolojik Bir Olgu Olarak Değer, Değerler Eğitimi Dergisi. 1 (3), s. 217-239.
• Parsons, T. (1951). The Social System. Free Press.
• Rokeach, M. (1973). The Nature of Human Values. Free Press.
• Schwartz, S. H. (1992). Universals in the content and structure of values. Advances in Experimental Social Psychology, 25, 1-65.
• Sennett, R. (1977). The Fall of Public Man. Alfred A. Knopf.
• Topçuoğlu, A., & Aksan, G. (2019). Üniversite Gençliğinin Değerleri: 20 Yıl Sonra Ne Değişti?. OPUS International Journal of Society Researches, 11(18), 2241-2274.
• Topçuoğlu, A., & Aksan, G. (2022). Değerler ve Gençlik. Değer Çalışmaları II, 109.
• Weber, M. (1999). Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu (Çev. Zeynep Gürata). Ayraç.
• Weber, M. (2017). Sosyal bilimler Metodolojisi (Çev. VS Öğütle). Küre Yayınları.