Daily Lifestyle Managed by Natural Disasters in Anatolia

Yıl 2024, , 699 - 713, 17.11.2024

Mehmet Yavuz Erler

https://doi.org/10.17822/omad.1502399

Öz

The heart of Anatolia was devastated by two major droughts between 1800 and 1880. The severe winter conditions during this period, followed by subsequent floods, once again destroyed farmers' crops. The great earthquake in Bursa further burdened the already exhausted society with pain and sorrow. In this study, data will be evaluated to understand how people in Anatolia, exposed to successive disasters, had to adapt their livelihoods. The focus will be on how workshop-style collective production, which had begun to emerge in Anatolia on the brink of the Industrial Revolution, was disrupted by natural disasters, and why the agriculture-based economy remained predominant. The study includes observations on the changes in Bursa and Adana, where disaster-affected populations clustered after being displaced. The contribution of cheap labor, provided by victims of natural disasters, to the manufacturing sector in Bursa, Adana, Aydın, and Izmir is analyzed in relation to the small-scale industrial transformations in these cities. A comparison is made between the livelihoods of the local population before the disasters and their income sources afterward. Based on this comparison, the impact of disasters on livelihoods is discussed. Additionally, the types of disasters and their varying degrees of impact in Ankara and Konya are examined.

Anahtar Kelimeler

Ankara, Konya, Drought, Famine, Migration, Industry

Anadolu’da Doğal Afetlerin Yönettiği Gündelik Yaşam Tarzı

Öz

Anadolu’nun bağrı 1800-1880 yılları arasında iki büyük kuraklık vakası nedeniyle yandı. Bu süre zarfında şiddetli kış şartları ve sonrasında yaşanan seller çiftçilerin mahsullerini bir kez daha tahrip etti. Bursa’da yaşanan büyük deprem ise bitap hâldeki toplumu bir kez daha acı ve kedere boğdu. Çalışmamızda, Anadolu’da art arda afetlere maruz kalan insanların geçim tarzlarını nasıl değiştirmek zorunda kaldıklarına dair bazı veriler değerlendirilecektir. Endüstri devriminin eşiğinde bulunan Anadolu’da başlayan atölye tarzı kolektif üretimin doğal afetlerden nasıl etkilenerek yok olduğu ve tarıma dayalı ekonominin neden revaçta kalmaya devam ettiği yönünde bazı varsayımlar üzerinde durulacaktır. Afetler nedeniyle yurtlarını değiştiren insanların kümelendiği Bursa ve Adana’da meydana gelen değişim süreci üzerinde bazı hatırlatmalara yer verilmiştir. Doğal afet mağduru afetzedelerin Bursa, Adana, Aydın ve İzmir’de bulunan imalat sektörüne sunduğu ucuz iş gücünün bu şehirlerde gerçekleşen ufak çaplı endüstriyel değişime katkısı sorgulanmıştır. Çalışmada afet öncesi yerel halkın geçim kaynakları ile afet sonrası yaşanan kazanç alanları arasında mukayese yapılmıştır. Bu mukayese sonrasında afetlerin geçim kaynakları üzerindeki etkisine değinilmiştir. Ayrıca Ankara ve Konya ölçeğinde yaşanan afetlerin türleri ve etki kapasiteleri sorgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ankara, Konya, Kuraklık, Kıtlık, Göç, Endüstri.

Etik Beyan

MAKALEDE ETİK KURUL GEREKTİREN HERHANGİ BİR VERİYE YER VERİLMEMİŞTİR.

Destekleyen Kurum

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• 1Presidency of the Republic of Turkey Directorate of State Archives Ottoman Archives (BOA), (BOA)
• BOA, İrade Dahiliye, No. 40776
• BOA, İrade Dahiliye, No. 23710
• BOA, İrade Hariciye, No. 11964
• BOA, İrade Meclis-i Vala, No. 25245
• Konya Şeriyye Sicili, 1290 (Hijra)
• Şark Gazetesi, 6 May 1290 (Hijra), Nr. 131.
• Newsweek, December 1997.
• Basiret, 5 March 1290 (Rumi).
• Konya Vilayet Salnamesi (The Annual Books of Konia Province’s Governor House), H. 1290.
• Konya Vilayet Salnamesi, 1291.
• Konya Vilayet Salnamesi, 1295.
• Konya Vilayet Salnamesi, R 1305.
• Konya Şeriyye Sicili, H.1290
• Böcüzade Süleyman Sami, Isparta Tarihi, Translated by, Hasan Babacan, Isparta: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2012.
• Böcüzade Süleyman Sami, Isparta Tarihi, Translated by. Suat Seren, İstanbul: Serenler Yayınevi, 1983.
• Erler, Mehmet Yavuz, “1869-1875 Osmanlı Kıtlığının Yemek Kültürüne Olan Etkileri” Yemek ve Kültür 21, (2010): 48-56.
• Erler, Mehmet Yavuz, “Ankara ve Konya Vilayetlerinde Kuraklık ve Kıtlık (1845, 1874)” Ph.D. Thesis, Ondokuz Mayıs University, Samsun, 1997.
• Erler, Mehmet Yavuz, “Hüdavendigar’da Sel Baskının Sosyo-Ekonomik Tesirleri (1911)”, Osmanlı Araştırmaları (The Journal of Ottoman Studies), Issue XVIII, Istanbul 1998.
• Erler, Mehmet Yavuz, “Kıtlık-Kuraklık ve Mücadele Yöntemleri”, in Konya İli ve İlçelerinin Tarihi Düreç Çerçevesinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği, 217-224, Ed. Yusuf Küçükdağ, Koray Özcan, Caner Arabacı, İstanbul: Alioğlu Matbaası, 2023.
• Finkel, Caroline, Nicholas Nicholas Ambraseys, The seismity of Turkey and Adjecent Areas, İstanbul: Eren Yayıncılık, 1995.
• Hüberman, Leo, Feodal Toplumdan Yirminci Yüzyıla, Translated by Murat Belge, İstanbul: İletişim Yayınları, 1995.
• Hütteroth, Wolf-Dieter, Wissenschaftliche Lander kunden Turkei, Band 21, Dramstadt: 1982.
• İşlek, Ali Emre, Osmanlı Coğrafyasındaki Hintli Mutasavvıflar ve Tekkeleri, İstanbul: Libra Yayınları, 2021
• Konyalı, İbrahim Hakkı, Aksaray Tarihi, Volume: 2, İstanbul: Fatih Yayınevi, 1974.
• Sevilay Özer, Anadolu’da Görülen Çekirge İstilaları ve Halk Üzerindeki Etkisi (1914-1945), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayını, 2016.
• Sanal, Şule, Ayşe Menteş Gürler, Mehmet Yavuz Erler, “Yitirilen Bir Servet: Tiftik Keçisi”, Kafkas Univ Vet Fak Derg 25(6) (2019): 763-768.
• Tan, Hakan, “Osmanlı Taşrasında Haberleşme Hizmetlerinin Modernleşmesi: Bafra Kazasında Posta ve Telgraf Hizmetlerinin Tesisi”, in Bafra 2, 341-370, Ed. Osman Köse, Ankara: Berikan Yayınları, 2023.