Lise Öğrencilerinin Problem Çözme Becerileri İle Eleştirel Düşünme Becerileri Arasındaki İlişki

Yıl 2015, Cilt: 5 Sayı: 8, 32 - 44, 23.07.2016

Ali Rıza Erdem Galip Genç

Öz

Bu çalışmanın amacı; cinsiyet, öğrenim türü, sınıf düzeyi ve lise türü değişkenlerinin lise öğrencilerinin problem çözme ve eleştirel düşünme becerilerini yordama derecesini ortaya koymak; aynı zamanda lise öğrencilerinin problem çözme ile eleştirel düşünme becerileri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Örnekleme 450 lise öğrencisi alınmıştır. Çalışmada veriler lise öğrencilerinin demografik özelliklerinin yer aldığı sorular ile Heppner ve Peterson (1982) tarafından geliştirilen Şahin, Şahin ve Heppner (1993) tarafından Türkçeye çevrilen “Problem Çözme Envanteri” ile Akbıyık’ın (2002)’de geliştirdiği eleştirel düşünmeye yönelik görüşlerinin sorulduğu “Eleştirel Düşünme Eğilimleri Ölçeği” yle toplanmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre (1) lise türünün lise öğrencilerinin problem çözme becerileri üzerinde önemli (anlamlı) bir yordayıcı olduğu belirlenmiştir. Cinsiyet, sınıf düzeyi ve yaş değişkenleri lise öğrencilerinin problem çözme becerileri üzerinde anlamlı bir yordayıcı değildir. (2) cinsiyet, lise türü, sınıf düzeyi ve yaş değişkenleri lise öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri üzerinde anlamlı bir yordayıcı değildir. (3) lise öğrencilerinin problem çözme becerileri ile eleştirel düşünme becerileri arasında pozitif yönde ve orta düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Lise Öğrencisi, Problem Çözme Becerisi, Eleştirel Düşünme Becerisi, Değişken, İlişki

The Relation Between High School Students’ Ability Of Solving Problems And Critical Thinking

Öz

The aim of this study is to reveal the impact of sex, education type, class level and kind of the high school on students’ ability to solve problems and their level of using critical thinking. Also, it aims at determining the relation between high school students’ ability of solving problems and critical thinking. The paradigm consists of 450 high school students. The data of the study was gathered with the help of questions which contain high school students’ demographical qualifications, “Inventory of Solving Problem” that was developed by Heppner and Peterson (1982) and translated into Turkish by Şahin and Heppner (1993) and “Measure of Tendency of Critical Thinking” developed by Akbıyık (2002) that includes views about critical thinking. According to the results of the research, (1) It is defined that the kind of high school is an important (meaningful) predictor for students’ ability to solve problems. Sex, success level in class, age variation is not a meaningful predictor for high school students’ ability to solve problems. (2) Sex, kind of high school, success level in class, and age variation is not a meaningful predictor for high school students’ level of critical thinking. (3) There is a positive and a medium-level relation between high school students’ ability of critical thinking and solving problems.

Anahtar Kelimeler

High School Student, Ability Of Solving Problem, Ability Of Critical Thinking, Variation, Relation

Kaynakça

• Akbıyık, C. (2002) Eleştirel düşünme eğilimleri ve akademik başarı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Akıllı, N. (2012). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin eleştirel dü- şünme eğilimleri ve yaratıcılık düzeylerinin değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Üniversitesi, Kahramanmaraş.
• Araz, S.Z. (2013). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji okuryazarlık düzeyleri ile eleştirel düşünme düzeyleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Ay, Ş. & Akgöl, H. (2008) Eleştirel düşünme gücü ile cinsiyet, yaş ve sınıf düzeyi, Kuramsal Eğitimbilim, 1 (2), 65-75
• Gürleyürek, G. C. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının çeşitli değişkenler açısından eleştirel düşünme eğilimleri, problem çözme becerileri ve akademik başarı düzeylerinin incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Kanbay, Y., Aslan, Ö., Işık, E. ve Kılıç, N. (2013) Hemşirelik lisans öğrencilerinin problem çözme ve eleştirel düşünme becerileri, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3 (3), 244-251
• Kantek, F., Öztürk, N. Ve Gezer, N.(2010) Bir sağlık yüksekokulunda öğrencilerin eleştirel düşünme ve problem çözme becerilerinin incelenmesi, International Conference on New Trends in Education and Their Implications 11-13 November, 2010 AntalyaTurkey
• Koray, Ö. & Çil, H. (2006). Öğretmen adaylarının öğrenme stilleri ve eleştirel düşünme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi, XV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde Sunulmuş Bildiri, Muğla.
• Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemi, 17. Baskı, Nobel Yayınları, Ankara
• Kasımoğlu, T. (2013) Öğretmen adaylarında eleştirel düşünme, mantıksal düşünme ve problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Keskin, G. & Yıldırım, G. (2008). Yapısalcı yaklaşım normlarında üniversite öğrencilerinin problem çözme, otonomi, çoklu zeka durumlarının değerlendirilmesi, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 9 (16), 67–88
• MEB, (2011). Ortaöğretim dil ve anlatım dersi (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar) öğretim programı, http://ogm.meb.gov.tr/ adresinden elde edilmiştir. Erişim tarihi: 16.02.2014.
• Şahin, N. & Şahin, N. H. & Heppner, P. P. (1993), The psychometric properties of the Problem Solving Inventory, Cognitive Therapy and Research, 17(4), 379-396.
• Şahinel, S., (2006). Eleştirel düşünme. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Turan, S. & Aydın, H. & Uğulu, İ. (2013). Eleştirel düşünme becerilerini temel alan biyoloji eğitiminin ortaöğretim öğrencilerinin ekolojik etik yaklaşımlarına ve eleştirel düşünme eğilimlerine etkisi, NWSA-Education Sciences, 1C0584, 8 (2), 232-244
• Tümkaya, S. & Aybek, B. & Aldağ, H. (2009). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ve problem çözme becerilerinin incelenmesi, Eurasian Journal of Educational Research, 36, 57-74
• Yıldırım, H. & Şensoy, Ö. (2011). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimi üzerine eleştirel düşünme becerilerini temel alan fen öğretiminin etkisi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 19 (2), 523- 540