The Effect of Hedonic and Utilitarian Consumption Tendency on Impulse Buying Behavior: A Research

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 16, 853 - 878, 30.12.2018

Zehra Türk

https://doi.org/10.26466/opus.474486

Cited By: 7

Öz

The consumers
act sometimes with feelings when making a decision for purchasing, in some
cases they are treating pragmatic and rational. The purchases made by consumers
are not always planned. They can make an immediate decision about the products
they have not planned to purchase beforehand and have an impulse buying
behavior.In this study, it is investigated how much influence on impulse buying
behavior of hedonist/hedonic consumption trends and the utilitarian consumption
trends of the consumers is. For this purpose, field research for consumers has
been realized and it has been tried to determine how effective the hedonic and
utilitarian consumption trends on impulse buying decisions is. The research was
carried out in Muğla, Marmaris. 317 consumers participated in the study.
Correlation and regression analysis were used to test the hypotheses developed
for the purpose of the study. As a result of the research, a positively
relationship has been determined between hedonic and utilitarian consumption
tendency and impulse buying behavior. Also as a result of multiple regression
analysis, it has been reached end of having the level of %45 effect on impulse
buying decisions of the hedonic and utilitarian consumption tendency. Consumers with a tendency to hedonic consumption
perform more unplanned buying behavior than those with tendency to utilitarian
consumption.

Anahtar Kelimeler

Hedonic Consumption, Utilitarian Consumption, Consumer Behavior, Impulse Buying

Hedonik ve Faydacı Tüketim Eğiliminin Plansız Satın Alma Davranışı Üzerindeki Etkisi: Bir Araştırma

Öz

Tüketiciler satın alma kararı
verirken bazen duyguları ile hareket etmekte, bazı durumlarda ise faydacı ve
rasyonel davranmaktadırlar. Tüketicilerin gerçekleştirdikleri alışverişler  her zaman planlı olmamaktadır. Alışveriş
esnasında daha önceden satın almayı planlamadıkları ürünler ile ilgili ani
karar verip plansız satın alma davranışında bulunabilmektedirler. Bu çalışmada,
tüketicilerin hazcı/hedonik tüketim eğilimleri ve faydacı tüketim eğilimlerinin
plansız satın alma davranışları üzerinde ne kadar etkisinin olduğu
araştırılmaktadır. Bu amaçla tüketicilere yönelik alan araştırması
gerçekleştirilmiş, hedonik ve faydacı tüketim eğiliminin plansız/ani satın alma
kararlarında ne kadar etkili olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır.  Araştırma Muğla’nın Marmaris ilçesinde
gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya 317 tüketici katılmıştır. Araştırmanın
amacına yönelik geliştirilen hipotezlerin test edilmesinde, korelasyon ve
regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda hedonik ve faydacı
tüketim eğilimi ile plansız satın alma davranışı arasında pozitif yönlü ilişki
olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca çoklu regresyon analizi sonucunda, hedonik ve
faydacı tüketim eğiliminin plansız satın alma kararlarında %45 düzeyinde etkisinin
olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Hedonik tüketim eğiliminde olan tüketiciler,
faydacı tüketim eğiliminde olanlara göre daha fazla plansız satın alma
davranışı gerçekleştirmektedirler.

Anahtar Kelimeler

Hedonik Tüketim, Faydacı Tüketim, Tüketici Davranışı, Plansız Satın Alma Davranışı

Kaynakça

• Ahtola, O. T. (1985). Hedonic and utilitarian aspects of consumer behavior: An attitudinal perspective. Association for Consumer Research, 12, 7-10.
• Akgül, D. (2014). Hedonik (Hazcı) tüketimin özel günlerdeki alışveriş kültürü üzerindeki etkisi ve ülkelerarası karşılaştırmalı bir araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Akturan, U. (2010). Hedonik tüketim eğiliminin plansız satın alma eğilimi üzerindeki etkisinin belirlenmesi. Öneri Dergisi, 9(33), 109-116.
• Albayrak, E. S. (2017). Hedonik ve faydacı tüketim bağlamında ınternet üzerinden alışveriş alışkanlıkları: Bir uygulama örneği. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Allen, C. T., Machleit, K. A., ve Kleine, S. S. (1992). A comparison of attitudes and emotions as predictors of behavior at diverse levels of behavioral experience. Journal of Consumer Research, 18(4), 493-504.
• Altunışık, R. (2007). Yeni tüketicinin tüketime yansıyan farklılıkları, yeni müşteri. İstanbul: Hayat Yayıncılık.
• Altunışık, R. ve Çallı, L. (2004). Plansız alışveriş ve hazcı tüketim davranışları üzerine bir araştırma: Satın alma karar sürecinde bilgi kullanımı. 3. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, Eskişehir, 231-239.
• Arnold, M. J., ve Reynolds, K. E. (2003). Hedonic shopping motivations. Journal of Retailing, 79(2), 77-95.
• Aslım Bilge, H. (2014). Hedonik tüketimde tüketici motivasyonları: bir model önerisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ege Üniversitesi, İzmir.
• Babin, B. J., Darden, W. R., ve Griffin, M. (1994). Work and/or fun: Measuring hedonic and utilitarian shopping value. Journal of Consumer Research, 20(4), 644-656.
• Baran, Z.(2015). Satın alma noktası reklam uygulamalarının plansız satın alma davranışındaki rolü: Ikea örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir: Ege Üniversitesi.
• Batra, R., ve Ahtola, O. T. (1991). Measuring the hedonic and utilitarian sources of consumer attitudes. Marketing Letters, 2(2), 159-170.
• Baumeister, R. F. (2002). Yielding to temptation: Self-control failure, impulsive purchasing, and consumer behaviour. Journal of Consumer Research, 28(4), 670-676.
• Bayley, G., ve Nancarrow, C. (1998). Impulse purchasing: A qualitative exploration of the phenomenon. Qualitative Market Research: An International Journal, 1(2), 99-114.
• Beatty, S. E., ve Ferrell, M. E. (1998). Impulse buying: modeling its precursors. Journal of Retailing, 74(2), 169-191.
• Bloch, P. H., ve Richins, M. L. (1983). Shopping without purchase: An investigation of consumer browsing behaviour. Association for Consumer Research, 10, 389-393.
• Çakır, M., ve Çakmak, A. Ç. (2012). 12-18 yaş arası gençlerin hedonik tüketim davranışlarının incelenmesi: Kocaeli şehir merkezinde bir araştırma. Tarih, Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 1(4), 171-189.
• Carpenter, J. M., Moore, M., ve Fairhurst, A. E. (2005). Consumer shopping value for retail brands. Journal of Fashion Marketing and Management: An International Journal, 9(1), 43-53.
• Çelik, S. (2009), Hazsal ve faydacı tüketim. İstanbul: Derin Yayınları.
• Chen, M., Lee, H., Lin, S. ve Tsai, K. (2008). Creating value for online shoppers. International Conference on Business and Information, Seoul Korea, 7-9 July 2008, 1-14.
• Clover, V. T. (1950). “Relative Importance of Impulse-Buying in Retail Stores”. Journal of Marketing, 15(1), 66-70.
• Coley, A. L. (2002). Affective and cognitive processes involved in impulse buying. (Unpublished Master Thesis), The University of Georgia, Athens.
• Crowley, A. E., Spangenberg, E. R., ve Hughes, K. R. (1992). Measuring the hedonic and utilitarian dimensions of attitudes toward product categories. Marketing Letters, 3(3), 239-249.
• Deniz, A., ve Erciş, A. (2010). Kişilik özellikleri, hedonik ve rasyonel fayda, marka duygusu ve marka bağlılığı arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2), 141-165.
• Doğan, H. G., Gürler, A. Z., ve Ağcadağ, D. (2014). Hedonik tüketim alışkanlıkları üzerine etkili faktörlerin değerlendirilmesi (Tokat İli Örneği). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(30), 69-77.
• Elmaz, N.B., (2017). Tüketicilerin plansız satın alma kararları üzerinde rolü olan etkenlerin belirlenmesi: Bir alan araştırması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi, İstabul.
• Fettahlıoğlu, H. S., Yıldız, A. ve Birin, C. (2014). Hedonik tüketim davranışları: Kahramanmaraş Sütçü İmam üniversitesi ve Adıyaman üniversitesi öğrencilerinin hedonik alışveriş davranışla-rında demografik faktörlerin etkisinin karşılaştırmalı olarak analizi. The Journal of Academic Social Science Studies, 27, 307-331.
• Herabadi, A. G., Verplanken, B. ve Van Knippenberg, A. (2009). Con-sumption experience of impulse buying in Indonesia: Emotional arousal and hedonistic considerations. Asian Journal of Social Psychology, 12(1), 20-31.
• Hirschman, E. C. ve Holbrook, M. B. (1982). Hedonic consumption: Emerging concepts, methods and propositions. The Journal of Marketing, 46 (3), 92-101.
• Hopkinson, G. C. ve Pujari, D. (1999). A factor analytic study of the sources of meaning in hedonic consumption. European Journal of Marketing, 33(3/4), 273-294.
• Kacen, J. J. ve Lee, J. A. (2002). The influence of culture on consumer impulsive buying behavior. Journal of Consumer Psychology, 12(2), 163-176.
• Keeney, R. L. (1999). The value of internet commerce to the customer. Management Science, 45(4), 533-542.
• Khan, U. ve Urminsky, O. (2004). Navigating between virtues and vices: Moderators of decisions involving hedonic versus utilitarian choices. Association for Consumer Research, 31, 358-361.
• Kırcı, H. (2014). Hedonik tüketim davranışları ve toplumsal etkileri. paradoks ekonomi. Sosyoloji ve Politika Dergisi, 10(1), 80-100.
• Koçak, A. (2013). The effect of hedonic shopping values and price in different age, gender and income groups for mobile phone. (Unpublished Master Thesis), Bahçeşehir University, İstanbul.
• Kök, S.B.ve Aksel, İ. (2016). İş hayatında nicel başarı tanımlamasına bir karşı duruş: Erdem ahlâkı yaklaşımı, (Ed. S. Sarı, A. H. Gencer, İ. Sözen), International Conference On Eurasian Economies 2016, Kaposvár – Hungary 29-31 August 2016, Beykent University Publications No: 115, 140-149.
• Kop, A. E. (2008). Satın alma davranışında hedonik ve faydacı tüketimin ölçülmesi ile ilgili bir uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Kotler P., (2004). Marketing management, Eleventh Edition, USA: Prentice Hall.
• Mangleburg, T. F., Doney, P. M., ve Bristol, T. (2004). Shopping with friends and teens’ susceptibility to peer influence. Journal of Retailing, 80(2), 101-116.
• Mano, H., ve Oliver, R. L. (1993). Assessing the dimensionality and structure of the consumption experience: Evaluation, feeling, and satisfaction. Journal of Consumer Research, 20(3), 451-466.
• Matzler, K., Bidmon, S., ve Grabner-Kräuter, S. (2006). Individual determinants of brand affect: The role of the personality traits of extraversion and openness to experience. Journal of Product ve Brand Management, 15(7), 427-434.
• O’Shaughnessy, J., ve Jackson O’Shaughnessy, N. (2002). Marketing, the consumer society and hedonism. European Journal of Marketing, 36(5-6), 524-547.
• Odabaşı, Y. (2006). Tüketim kültürü: Yetinen toplumdan tüketen topluma. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Özdemir, Ş., ve Yaman, F. (2007). Hedonik alışverişin cinsiyete göre farklılaşması üzerine bir araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 2(2), 81-91.
• Piron, F. (1991). Defining impulse purchasing. Association for Consumer Research, 18, 509-514.
• Rook, D. W. (1987). The buying impulse. Journal of Consumer Research, 14(2), 189-199.
• Rook, D. W., ve Fisher, R. J. (1995). Normative influences on impulsive buying behaviour. Journal of Consumer Research, 22(3), 305-313.
• Semiz, B. B. (2017). A ve B tipi kişilik özelliklerine göre tüketicilerin plansız, kompülsif ve hedonik satın alma davranışlarının araştırılması. Pazarlama İçgörüsü Üzerine Çalışmalar, 1(1/2), 13-22.
• Şenel, M. (2018). Farklı kıtlık mesajlarının plansız satın alma niyeti üzerindeki etkisi ve fomo (fırsatları kaçırma korkusu)’nun aracı rolü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Karabük Üniversitesi, Karabük.
• Şengün, H. İ. ve Karahan, M. (2013). Hedonik (Hazcı) tüketim alışkanlıkları ve tüketicileri bu tür alışkanlıklara motive eden nedenler. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(4), 13-26.
• Stern, h. (1962). The significance of impulse buying today. The Journal of Marketing, 26(2), 59-62.
• The Survey System, “Sample Size Calculator”, https://www.surveysystem.com/sscalc.htm, Erişim Tarihi: 20.20.2018.
• To, P. L., Liao, C. ve Lin, T. H. (2007). Shopping motivations on internet: a study based on utilitarian and hedonic value. Technovation, 27(12), 774-787.
• Torlak, Ö. ve Tiltay, M. A. (2010). Anlık satın alma ölçeklerinin Türk tüketicisi için uyarlanmasına yönelik bir deneme. 15. Ulusal Pazarlama Kongresi Bildiriler Kitabı, 406-423.
• Torlak, Ö., Altunışık, R., ve Özdemir, Ş. (2007). Postmodern dünyada tüketimi yeniden anlamlandıracak yeni müşteri. İstanbul: Hayat Yayıncılık.
• Tsao, W. C., ve Chang, H. R. (2010). Exploring the impact of personality traits on online shopping behavior. African Journal of Business Management, 4(9), 1800-1812.
• Tüik, (2017). Türkiye İstatistik Kurumu, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt İstatistikleri,http://tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=2305.
• Ünal, S. ve Ceylan, C. (2008). Tüketicileri hedonik alışverişe yönelten nedenler: İstanbul ve Erzurum illerinde karşılaştırmalı bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 265-283.
• Voss, K. E., Spangenberg, E. R. ve Grohmann, B. (2003). Measuring the hedonic and utilitarian dimensions of consumer attitude. Journal of Marketing Research, 40(3), 310-320.
• Willett, R. P., ve Kollat, D. T. (1968). Customer impulse purchasing behavior: Some research notes and a reply. Journal of Marketing Research, 5(3), 326-330.
• Yanıklar, C. (2010). Tüketim kültürü, kapitalizm ve insan ihtiyaçları arasındaki ilişki üzerine bir tartışma. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34(1), 25-32.
• Yu, C. ve Bastin, M. (2010). Hedonic shopping value and impulse buy-ing behavior in transitional economies: A symbiosis in the mainland china marketplace. Journal of Brand Management, 18(2), 105-114.