Türkçe Öğretmeni Adaylarının Okuma Motivasyonlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 13 Sayı: 19, 393 - 423, 30.09.2019

Nurullah Şahin

https://doi.org/10.26466/opus.588759

Cited By: 11

Öz

Bu araştırmanın amacı;
Türkçe öğretmeni adaylarının okuma motivasyonlarını çeşitli değişkenler
açısından incelemektir. Nicel araştırma yaklaşımının benimsendiği çalışmada
tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2018-2019 eğitim
öğretim yılı güz döneminde; Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalında öğrenim gören toplam 219 öğrenci
oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Schutte ve Malouff
(2007) tarafından geliştirilen ve Yıldız vd. (2013) tarafından Türkçeye
uyarlanan “Yetişkin Okuma Motivasyonu Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmadan elde
edilen tüm veriler, normal dağılım gösterdiği için veri analizinde parametrik
testlerden faydalanılmıştır. Çalışmada; Türkçe öğretmeni adaylarının okuma
motivasyonlarının, “Benlik” alt boyutunda cinsiyet, evde kütüphane / kitaplık
bulunup bulunmaması, yılda okunan kitap sayısı ve evde kitap okuyan birinin
olup olmaması faktörlerine göre; “Yeterlilik” alt boyutunda aile gelir düzeyi
ve yılda okunan kitap sayısı faktörlerine göre; “Tanınma” alt boyutunda sınıf
ve yılda okunan kitap sayısı faktörlerine göre; “Diğer” alt boyutunda ise yılda
okunan kitap sayısı ve evde kitap okuyan birinin olup olmaması faktörlerine
göre anlamlı bir şekilde farklılaştığı görülmüştür

Anahtar Kelimeler

Okuma, motivasyon, Türkçe öğretmeni adayları

Examination of The Reading Motivations of Turkish Teacher Candidates in Terms of Various Variables

Öz

This study aims to
examine the reading motivations of Turkish teacher candidates in terms of
various variables. The study, in which a quantitative research approach was
adopted, was conducted with the screening model. The study group consists of
219 students studying at the Turkish Education Department of the Faculty of
Education of Ağrı İbrahim Çeçen University in the fall semester of the
2018-2019 academic year. "The Adult Reading Motivation Scale,"
developed by Schutte and Malouff (2007) and translated into Turkish by Yıldız
et al. (2013), was used in the study as the data collection tool. As all data
obtained from the study were distributed normally, parametric tests were used
in data analysis. It was seen in the study that the reading motivation of the
teachers differed significantly according to the factors of gender, whether
there was a library / bookcase at home, the number of books read per year, and
whether there was someone reading book at home under the sub-dimension
"Self"; according to the factors of family's income level and the
number of books read per year under the sub-dimension "Competence";
according to the factors of grade and the number of books read per year under
the sub-dimension of "Recognition"; and according to the factors of
the number of books read per year and whether there was someone reading book at
home under the sub-dimension "Other".

Anahtar Kelimeler

Reading, motivation, Turkish teacher candidates

Kaynakça

• Akyol, H. (2005). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Arı, E. ve Demir, M. K. (2013). İlköğretim bölümü öğretmen adaylarının kitap okuma, alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 116-128.
• Aydın Yılmaz, Z. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığı. İlköğretim Online, 5(1), 1-6.
• Bağcı, H. (2010). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin okumaya yönelik tutumlarının değerlendirilmesi. II. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu Bildirileri, 9-11 Aralık 2009, Lefkoşa: Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi.
• Baker, L. (2003). The role of parents in motivating struggling readers. Reading & Writing Quarterly: Overcoming Learning Difficulties, 19(1), 87-106.
• Baker, T. ve Wigfield, A. (1999). Dimensions of children’s motivation for reading and their relations to reading activity and reading achievement. Reading Research Quarterly, 34, 2- 29.
• Balcı, A.; Uyar, Y. vd. (2012). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları, kütüphane kullanma sıklıkları ve okumaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Turkish Studies. 7(4), 965-985.
• Baran, G. (2011). Çocuk gelişimine giriş. (Ed: N. Aral ve G. Baran), Çocuk gelişimi. içinde (s.17-51), İstanbul: Ya-Pa Yayın A.Ş.
• Batur, Z., Gülveren, H. ve Bek, H. (2010). Öğretmen adaylarının okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma: Uşak Eğitim Fakültesi örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 32-49.
• Bayram, F. (2008). Gazete okurlarının okuma motivasyonları ve doyumları üzerine bir kullanımlar ve doyumlar araştırması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 321–336.
• Biçer, N. ve Alan, Y. (2017). Türkçe öğretmeni adaylarının kitap okuma alışkanlıklarının genel öz yeterlikleri üzerindeki etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 100-116.
• Bozkurt, M. ve Memiş, A.(2013). Beşinci sınıf öğrencilerinin üstbilişsel okuduğunu anlama farkındalığı ve okuma motivasyonları ile okuma düzeyleri arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 47-160.
• Carnine, D. W., Silbert, J., Kame’enui E. J., Tarver, S. G. ve Jungjohann K. (2006). Teaching struggling and at-risk readers a direct instruction approach. New Jersey: Pearson Education.
• Çakmak, T. ve Yılmaz, B. (2009). Okul öncesi dönem çocuklarının okuma alışkanlığına hazırlık durumları üzerine bir araştırma: Hacettepe Üniversitesi Beytepe Anaokulu örneği. Türk Kütüphaneciliği, 23(3), 489-509.
• Çeçen, M. A. ve Deniz, E. (2015). Lise öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları:Diyarbakır ili örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(30), 193-212.
• Doğan Yılmaz, E. (2010). Hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri ve kitap okuma alışkanlığına ilişkin tutumları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Durualp, E.; Çiçekoğlu, P. ve Durualp, E. (2013). 6-8. sınıftaki öğrencilerin okumaya ilişkin tutumlarının internet ve kitap okuma alışkanlıkları açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi. 2(1), 115-132.
• Eccles, J. S.; Wigfield, A. ve Schiefele, U. (1998). Motivation to succeed. In N. Eisenberg (Ed.), Handbook of child psychology (Vol. IV, 5th ed., p. 1017–1095). New York: John Wiley.
• George, D. ve Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: a simple guide and reference, 17.0 update (10a ed.) Boston: Pearson.
• Guthrie, J. T. ve Wigfield, A. (2000). Engagement and motivation in reading. In M. L. Kamil, P. B. Mosenthal, P. D. Pearson, ve R. Barr (Eds.), Handbook of reading research (3rd ed., p. 403 – 422). New York: Longman.
• Güneş, F. (2007). Türkçe öğretimi ve zihinsel yapılandırma. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Hair, J. F.; Black, W. C.; Babin, B. J.; Anderson, R. E. ve Tatham, R. L. (2013). Multivariate Data Analysis. Pearson Education Limited.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Karim, N. S. A. ve Hasan, A. (2007). Reading habits and attitude in the digital age: Analysis of gender and academic program differences in Malaysia. The Electronic Library, 25(3), 285-298.
• Katrancı, M. (2015). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin kitap okuma motivasyonlarının incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(2), 49-62.
• Katrancı, M. (2015). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin kitap okuma motivasyonlarının incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(2), 49-62.
• Koçak, B., Çermik, F., Polat, S. ve Şahin, N. (2016). Öğretmen adaylarının kitap okuma tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(1), 395-411.
• Korkut, K. ve Babaoğlan, E. (2012). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik inançları. Uluslar Arası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 8(16), 269-281.
• Kurnaz, H. ve Yıldız, N. (2015). Ortaokul öğrencilerinin okuma motivasyonlarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar (TSA) Dergisi. 19(3), 53-70.
• Kurudayıoğlu, M. ve Çelik, G. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının okumaya ve okuma eğitimine ilişkin özyeterlik algıları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(4), 109- 138.
• Kuşdemir, Y. ve Katrancı, M. (2016). Okumada Kaygı ve Anlama: Ana Fikri Bulamıyorum Öğretmenim! Eğitim ve Bilim, 41(183), 251-266. MEB. (1995). İlköğretim programı. Ankara: MEB Yayınları.
• Neuman, S. (1986).The home environment and fifth-gradestudents’ leisure reading. Elementary School Journal, 83, 131-137.
• Odabaş, H.; Odabaş, Z. Y. ve Polat, C. (2008). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı: Ankara Üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 9(2), 431-465.
• Özbay, M., Bağcı, H. ve Uyar, Y. (2008). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 117–136.
• Öztürk, E. ve İleri-Aydemir, Z. (2013). Başlangıç düzeyi okuyucularının okuma motivasyonlarının, günlük kitap okuma süreleri ve ailenin okuma durumuna göre değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(3), 1105-1116.
• Paris, S. G.; Wasik, B. A. ve Turner, J. C. (1991). The development of strategic readers. In R. Barr, M. I. Kamil, P. Mosenthal, and P. D. Pearson (Eds.), Handbook of reading research (2, 609–640). New York: Longman.
• Pintrich, P. ve Schunk, D. (1996). Motivation in education: theory, research & applications. Ch. 3. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Rüzgar, M. E. (2014). Beşinci sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama düzeylerinin öğrenme stilleri bağlamında incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Sancı, D. (2002). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin toplumsal, ekonomik ve kültürel durumlarının okuma motivasyonlarına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Schooten, E. ve Glopper, K. (2002). The relation between attitude toward reading adolescent literature and literary reading behavior. Poetics. 30, 169-194.
• Schutte, N. S. and Malouff, J. M. (2007). Dimensions of reading motivation: Development of an adult reading motivation scale. Reading Psychology: An International Quarterly, 28, 469 - 489.
• Stokmans, M. J. W. (1999). Reading attitude and its effect on leisure time reading. Poetics. 26, 245-261.
• Strommen, L. T. ve Mates, B. F. (2004). Learning tolovereading: Interview swith older children and teens. Journal of Adolescent ve Adult Literacy, 48, 188-199.
• Şahin, N. (2011). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin yabancı dildeki okuma kaygılarının kaynakları ve bu kaygılarla duygusal başa çıkma stratejileri: Bir durum incelemesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Şahin, N. (2012). Maniheist ve Budist Uygur şiirinin dilin dört temel becerisi açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics (sixth ed.). Boston: Pearson.
• TDK. (2009). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Tezel, D. (2009). Bir aile olmak. Erken çocukluk gelişimi ve eğitimi. (Ed: Y. Fazlıoğlu), 173-183, İstanbul: Kriter Yayınlar.
• Topçu, Y. E. (2007). İlköğretim 6,7 ve 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları. Milli Eğitim Dergisi. 176, 36-57.
• Turner, J. C. (1995). The influence of classroom contexts on young children’s motivation for literacy. Reading Research Quarterly, 30, 410-441.
• Ülper, H. ve Bağcı, H. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine dönük öz yeterlik algıları. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(2), 1115-1131.
• Ünalan, Ş. (2001). Türkçe öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Ürün-Karahan, B. (2018). Türkçe öğretmenliği ve Türk dili ve edebiyatı bölümü öğrencilerinin yaşam boyu öğrenme eğilimlerinin okumaya yönelik motivasyonlarıyla ilişkisi. International Journal of Language Academy, 6(1), 112-119.
• Wigfield, A. ve Guthrie, J. T. (1997). Relations of children’s motivation for reading to the amount and breadth of their reading. Journal of Educational Psychology, 89, 420–432.
• Wigfield, A., Eccles, J. S. ve Rodriguez, D. (1998). The development of children’s motivation in school contexts. In. A. Iran-Nejad and P. D. Pearson (Eds.), Review of research in education (Vol. 23, s.73-118). Washington, DC: American Educational Research Association.
• Wigfield, A.; Guthire, J. T.; Tonks, S. ve Prencevich, K. C. (2004). Children’s motivation for reading domain specificity and instructional influences. The Journal of Educational Research, 97, 299-309.
• Yıldız, M. (2010). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, okuma motivasyonu ve okuma alışkanlıkları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yıldız, M. (2010). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, okuma motivasyonu ve okuma alışkanlığı arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Yıldız, M. (2013). İlköğretim 3, 4 ve 5. sınıf öğrencilerinin okuma motivasyonlarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 38(168), 260-271.
• Yıldız, M.; Yıldırım, K.; Ateş, S. ve Çetinkaya, Ç. (2013). Yetişkin okuma motivasyonu ölçeğinin Türkçe uyarlaması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(44), 348-359.
• Yıldız, N. ve Keskin, H. (2016). Ergenlik dönemindeki öğrencilerin dijital ve matbu okumaya karşı tutumlarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 344-361.
• Yılmaz, B. (2009). Çocuklarda okuma kültürünü geliştirmede ebeveyn ve öğretmenin rolü. Çocuk ve Okuma Kültürü Sempozyumu Kitabı. (Ed: A. Afacan), içinde (s.133-140), Ankara: Eğitim Sen Yayınları.