History Of Swearing Football In Turkey

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: 21, 711 - 724, 31.01.2020

Lale Orta

https://doi.org/10.26466/opus.649831

Öz

It is seen that in matches played in 1950,
spectators slowly began to swear and then swearing became a habit. In 1952,
after very rude curses were made even by gentlemen who were very stylishly
dressed and accompanied by their wives, it was emphasized that measures should
have been taken in stadiums. In 1953, a measure was taken in the form of
"let us silence a few foul-mouthed spectators ourselves". We
determine that by 1954, attention had been drawn to the increase in hand
gestures and curses against referees and footballers. We identify that in 1956,
the actions and swearing in the stadiums were still individual and did not turn
into mass activities. We see that by 1957, it was stated that mostly the
referees were the targets of curses and that if no action was taken, any
referee would not be found for league matches and the referees would boycott.
We identify that in 1959, the decisions taken were not effective and swearing
in stadiums could not be prevented, but rather it turned into a mass movement.

We see that the “few foul-mouthed spectators” in our
stadiums in 1950 turned into large masses in 1959. These masses have caused
real football fans and female spectators to leave the stadiums and they have
turned into “mass of spectators fed by swearing and fighting.” Spectators in
the grandstands left sympathetic stages such as teasing and angering each other
in 1959 and turned the grandstand language into the most severe form of
swearing. Unfortunately, this period, in which the tribunes and the masses
freely swear to each other, continues for more than 60 years and today too.

Anahtar Kelimeler

Football, Spectators, Supporter, Swearing, History of swearing

Türkiye’de Futbolun Küfür Tarihi

Öz

1950 yılında oynanan maçlarda seyircilerin yavaş yavaş küfür etmeye başladıkları
ve küfür etmeyi alışkanlık haline getirdikleri görülmektedir.. 1952 yılında çok
şık giyimli ve yanlarında eşleri olan beyler tarafından bile çok kaba küfürler
edilmesi üzerine statlarda önlem alınmasının gerektiği vurgulanmıştır. 1953
yılında “birkaç ağzı bozuk seyirciyi biz kendimiz susturalım” şeklinde önlem
yoluna gidilmiştir. 1954 yılına gelindiğinde, hakemlere ve futbolculara karşı
el hareketleri ve küfürlerin artışına dikkat çekilmektedir. 1956 yılında
sahalardaki eylemlerin ve küfürlerin hala bireysel olduğu ve kitleler haline
dönüşmediği görülmektedir. 1957 yılına gelindiğinde küfürlere en çok hakemlerin
hedef olduğu, önlem alınmazsa lig maçlarına hakem bulunamayacağı ve hakemlerin
boykot yapacakları dile getirilmiştir.. 
1958 yılında boykot kararının etkili olduğunu ve küfre karşı bir dizi önlem
alındığını saptıyoruz. 1959 yılında, alınan kararların etkili olmadığı ve statlardaki
küfrün önlenemediği daha çok kitle hareketine dönüştüğü anlaşılmaktadır.

1950 yılında statlarımızdaki “birkaç ağzı bozuk seyirci”nin, 1959 yılında
geniş kitlelere ulaştığı görülmektedir.  Bu kitleler, gerçek futbolseveri ve kadın
seyircileri statlardan kaçırarak, “küfür ve kavgadan beslenen seyirci”
kitlesine dönüşmüştür. Tribünlerdeki seyirciler birbirlerine takılma ve
kızdırma gibi sempatik aşamaları 1959 yılında bırakarak, tribün lisanlarını
küfrün en ağır biçimine çevirmişlerdir. Tribünün tribüne, kitlelerin kitlelere
hep bir ağızdan ve rahatça sövüp saydıkları bu dönem, ne yazık ki 60 yılı aşkın
bir süreden beri günümüzde de devam etmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Futbol, Taraftar, küfür, Küfür tarihi

Kaynakça

• Arıpınar, E. ve Donuk, B. (2011). Spor yönetim ve organizasyonlarında etik yaklaşımlar: Fair Play. içinde (s.105). Ankara: Ötüken Neşriyat
• Dikici, S.T. (2014). Futbol, siyaset ve tribünlere dair:Yakarız bu gezegeni. içinde (s.63-83), Caretta Kitapları No:149.
• Dikici, S.T. (2015). Futbol, tribün ve siyaset üzerine. içinde (s.3), Sinemis Yayın Grup.
• Gerek, Z., Ünveren, A. ve Seyhan, S. (2015). Türkiye’de futbolla ilgili yazılı medyada kullanılan argo, küfür ve savaş metaforlarının incelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 44, 190-191.
• Kaplan, P. (1998, 13 Nisan). Şiddet dilde başlıyor. Radikal Gazetesi.
• Kaynar, T. (2009). Futbolun bukalemunları-Türk futbol tarihimde sansasyonel transferler içinde(s.15), İzgören Yayınları.
• Şahin, H.M. (2003). Sporda şiddet ve saldırganlık.içinde (s.104), Ankara:Nobel Yayın Dağıtım.
• Alrona, Ö. (1953, 2 Ocak). Sporumuzun kalkınması adabı muaşerete bağlıdır. Milliyet Gazetesi. 10 Şubat 2016tarihinde,http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/GununYayinlari/ygdZlfTQeMwt5_x2F_g_x2B_jPrrA_x3D__x3D_ adresinden erişildi.
• Deniz, Ü. (1953, 7 Haziran). Stadyumda neler görüyoruz:Nelere şahit oluyoruz. Milliyet Gazetesi. 21 Ekim 2015 tarihinde,http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/GununYayinlari/MbJ7jZ5DAZBGJrJQsbvZYg_x3D__x3D_ adresinden erişildi.
• Garan, S. (1951, 7 Aralık). Çöplüğe döndürülen futbol sahalarımız. Milliyet Gazetesi. 15 Eylül 2015 tarihindehttp://gazetearsivi.milliyet.com.tr/GununYayinlari/76_x2F_LCPMEg_x2F_Rg_x2F_JwZF5IHAQ_x3D__x3D_ adresinden ulaşıldı.
• Garan, S. (1952-a, 15 Nisan) Kabahat kimin. Milliyet Gazetesi. 30 Eylül 2019 tarihinde,http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/GununYayinlari/oaE5bx0fjYdfgwSlyayr2Q_x3D__x3D_ adresinden erişildi.
• Garan, S. (1952-b, 10 Ekim). Statları ıslah etme zamanı çoktan gelmiş ve geçmiştir bile. Milliyet Gazetesi. 30 Eylül 2019 tarihinde,http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/GununYayinlari/DinxyujLCW13ohlQo4qWKA_x3D__x3D adresinden erişildi.
• Kayabal, K. (1950, 21 Haziran). Yuha. Milliyet Gazetesi. 10 Şubat 2016 tarihinde http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/GununYayinlari/ziySBnfLmTmpMSybyM_x2B_ZLg_x3D__x3D_ adresinden erişildi.
• Kılıç, G. (1959, 27 Ocak). Gündüz gözü ile futbol sohbeti: Mithatpaşa’da da. Milliyet Gazetesi. 21 Ekim 2019 tarihinde http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/GununYayinlari/FjiQJMfxBPoisBKHKjiHxw_x3D__x3D_ adresinden erişildi.
• Kıvanç, H. (1955, 5 Haziran). Kaç çeşit spor seyircisi vardır. Milliyet Gazetesi Haftalık İlave. 15 Eylül 2019 tarihinde,http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/Ara.aspx?&ilkTar=1.06.1955&sonTar=30.06.1956&ekYayin=&drpSayfaNo=&araKelime=Kadın%20seyirci%20ile%20erkek%20seyirci&gelismisKelimeAynen=&gelismisKelimeHerhangi=&gelismisKelimeYakin=&gelismisKelimeHaric=&Siralama=RANK%20DESC&SayfaAdet=20&isAdv=true adresinden erişildi.
• Galiz küfürlerin önüne geçilmezse hakemler boykot yapacak. (1957, 9 Ekim).. Milliyet Gazetesi. 10 Şubat 2016 tarihindehttp://gazetearsivi.milliyet.com.tr/Ara.aspx?&ilkTar=09.10.1957&sonTar=09.10.1957&ekYayin=&drpSayfaNo=&araKelime=&gelismisKelimeAynen=hakemler%20boykot%20yapacak&gelismisKelimeHerhangi=&gelismisKelimeYakin=&gelismisKelimeHaric=&Siralama=RANK%20DESC&SayfaAdet=20&isAdv=true adresinden erişildi.
• Küfredenler Stadyumdan Çıkarılacak. (1958, 7 Ocak).. Milliyet Gazetesi. 30 Eylül 2019 tarihinde,http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/Ara.aspx?&ilkTar=07.01.1958&sonTar=07.01.1958&ekYayin=&drpSayfaNo=&araKelime=&gelismisKelimeAynen=Küfredenler%20Stadyumdan%20Çıkarılacak&gelismisKelimeHerhangi=&gelismisKelimeYakin=&gelismisKelimeHaric=&Siralama=RANK%20DESC&SayfaAdet=20&isAdv=true adresinden erişildi.
• Sevik, N. (1956, 1 Eylül). Şeref Has’ı ağlatan hadise. Milliyet Gazetesi. 30 Eylül 2019 tarihinde, http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/Ara.aspx?&ilkTar=01.09.1956&sonTar=01.09.1956&ekYayin=&drpSayfaNo=&araKelime=&gelismisKelimeAynen=Namık%20Sevik&gelismisKelimeHerhangi=&gelismisKelimeYakin=&gelismisKelimeHaric=&Siralama=RANK%20DESC&SayfaAdet=20&isAdv=true adresinden erişildi.
• Talimciler, A. (2009, 14 Mayıs). Küfürlü tezahürat üzerine. Milliyet Gazetesi. 14 Şubat 2016 tarihinde, http://www.milliyet.com.tr/yazarlar/ahmet-talimciler/kufurlu-tezahurat-uzerine-1094494 adresinden erişildi.
• Talimciler, A. (2016, 22 Şubat). Küfür ile edepsizleşirsiniz. 19 Kasım 2019 tarihinde, http://www.futbolekonomi.com/index.php/haberler-makaleler/genel/259-ahmet talimciler/3849-kuefuer-ile-edepsizleirsiniz.html adresinden erişildi.
• Tanyolaç, N. (1954, 20 Kasım). Tribünleri alkış yerine küfür dolduruyor. Milliyet Gazetesi. 14 Eylül 2019 tarihinde,http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/GununYayinlari/6O9YtX2E8Tj58pK5SU1DjA_x3D__x3D_ adresinden erişildi.
• Türk Dil Kurumu.(2019). Türkçe sözlük. 22 Ekim 2019 tarihinde, https://sozluk.gov.tr/?kelime= adresinden erişildi.
• 6222 sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun. (2011, 31 Mart). Resmi Gazete. 22 Ekim 2019 tarihinde, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6222.pdf adresinden erişildi.