The Legal Status of Presidential Decrees: A Comparison with Statutory Decrees and US Executive Orders

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: 26, 4580 - 4601, 30.06.2020

Çağdaş Zarplı

https://doi.org/10.26466/opus.736286

Cited By: 1

Öz

A hard separation of the authority and competence of the legislative and executive powers has been manifested by the legal structure of the new Turkish Presidential System. The president, elected directly by the popular vote, gained the entire executive power and started to use this authority as the Head of State. The intertwined nature of legislative and executive powers has been eliminated by the transition from the presidential system. Moreover, to equip the executive power with an efficient decision-application process was one of the other reasons for this transition. Although a clear-cut division of powers was established, a unique constitutional authority for regulatory rulemaking is designated for the president under specific conditions. This rulemaking could be in both ordinary and emergency times. Presidential Decrees appear to be the supreme regulatory rulemaking in the new Presidential System and they are effectively designed to fill the gap of Statutory Decrees under the presidential system. As a quick and effective measure, these decrees provide an efficient decision-application process for the manifestation of a strong president, however, they are not above the laws in the final analysis. They become obsolete if a law gets through the parliament in the same area. Therefore, Presidential Decrees indicates neither a hijack of the power of the parliament nor a unity of power, they rather suggest an effective and quick means of regulation to avoid legal loopholes. Presidential Decrees has become one of the characteristics of the new Presidential System and with their limits, scope, and unique nature, they are also differentiated from the American Presidential Decrees

Anahtar Kelimeler

Turkish Presidential System, American Presidential System, Presidential Decree, Statutory Decree

Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Hukuki Niteliği: Kanun Hükmünde Kararnamelerden ve ABD Başkanlık Kararnamelerinden Farklarının İncelenmesi

Öz

Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemiyle birlikte ortaya çıkan yeni yapı, yasama ile yürütme organları arasında görev ve yetki ayrışımını katı bir şekilde gerçekleştirmiştir. Doğrudan halk oyu ile işbaşına gelen Cumhurbaşkanı, yürütme gücünün tümünü elde etmiş; bunu devlet başkanlığı makamıyla birlikte tek elden kullanmaya başlamıştır. Parlamenter hükümet sisteminden başkanlık sistemine geçişle birlikte yürütme ile yasama arasındaki iç içe geçmişlik de ortadan kalkmıştır. Diğer yandan yürütme organının hızlı karar alıp uygulayabilmesi, hükümet sistemi değişikliğindeki temel amaçlardandır. Bu kapsamda her ne kadar yasama ile yürütme arasında görev ve yetki açısından net bir ayrışmaya gidildiyse de, belirli şartlara tabi olmak kaydıyla Cumhurbaşkanı’na olağan ve olağanüstü dönemler için düzenleyici işlem yapma yetkisi anayasal olarak tanınmıştır. Yeni hükümet sisteminin, en üstün düzenleyici işlemleri olarak ortaya çıkan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri, parlamenter sistemdeki kanun hükmünde kararnamelerin boşluğunu, onlardan daha etkili bir biçimde dolduracak şekilde tasarlanmıştır. Güçlü başkan modelinin bir gereği olarak hızlı ve etkin karar alma ve uygulama ile ilgili önemli yeniliklere sahip olan bu kararname tipi, son tahlilde yasalar karşısında bir üstünlüğe sahip değildir ve aynı konuda bir yasa yapıldığında yürürlükten kalkmaktadır. Dolayısıyla parlamentonun gücünü gasp etmek ve kuvvetler birliği rejimi yaratmak anlamına gelmeyen, yasal boşluk olan alanlarda etkin ve hızlı karar alıp uygulamaya elverişli olan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri, yeni sistemin önemli belirleyicilerinden bir haline gelmiştir. Bu haliyle, Amerikan Başkanlık kararnamelerinden de ayrılmakta; Başkanlık sistemleri içerisinde kapsamı ve sınırlılıklarıyla orijinal bir düzenleme yetkisi yaratmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, Amerikan Başkanlık Sistemi, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Kanun Hükmünde Kararname

Kaynakça

• 6771 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (Şubat 11, 2017). Resmi Gazete, Sayı: 29976.
• Arslan, R. (2013). Demokratik yönetim sistemleri. Dora Yayınevi, Bursa.
• Bezci, B. (2005). Demokrasi ve başkanlık sistemi. Yönetim Bilimleri Dergisi,3(2),77-91.
• Bozlağan, R. (2016). Türk tipi başkanlık. İstanbul:Hayat Yayınları.
• Çam, E. (1999). Siyaset bilimine giriş. Genişletilmiş Altıncı Basım, İstanbul:Der Yayınları.
• Çam, E. (2000). Çağdaş devlet sistemleri. İstanbul:Der Yayınları.
• Çolak, Ç. D. (2017). Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi yetkisinin Amerikan sistemi üzerinden karşılaştırmalı analizi. Strategic Public Management Journal, 3, 51-65.
• Eroğul, C. (2016). Çağdaş devlet düzenleri: İngiltere, Amerika, Fransa, Almanya. 10. Baskı, İmaj Yayınevi.
• Gözler, K. (2001). Devlet başkanları: Bir karşılaştırmalı anayasa hukuku incelemesi. Bursa:Ekin Kitabevi Yayınları,
• Heywood, A. (2007). Siyaset, (Çev. B. B. Özipek, B. Seçilmişoğlu vd.). İstanbul: Adres Yayınları.
• Locke, J. (2003). Locke: political writings. (Ed D. Wooten) Hackett Publishing, Indianapolis.
• Montesquieu, C. L. (2011). Kanunların ruhu üzerine, (Çev. F. Baldaş). İstanbul:HiperLink,
• Nomer, M. (2013). ABD başkanlık sisteminde başkanın yetkileri. On İki Levha Yayıncılık.
• T.C. 1982 Anayasası. (1982). (Erişilme Tarihi: 02.05.2020)
• https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2709.pdf
• Teziç, E. (2013). Başkanlık rejimini anlamak. Yeni Türkiye, 51, 366-371.
• Thomson, D. (2006). Siyasi düşünce tarihi, (Çev. A. Y. Aydoğan, C. Şişman vd.). İstanbul:Metropol Yayınları