Genç Yetişkinlerde Akılcı Olmayan İnanç İle Öz- Anlayış Arasındaki İlişkide Affetmenin Aracı Rolü

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: Eğitim ve Toplum Özel sayısı, 6244 - 6270, 31.12.2020

Defne Kılıç , Erhan Tunç

https://doi.org/10.26466/opus.735586

Cited By: 5

Öz

Bu araştırmada genç yetişkinlerin akılcı olmayan inanç ile öz-anlayış düzeyleri arasındaki ilişkide affetme ve affetmenin alt boyutları olan kendini affetme, başkalarını affetme ve durumu affetmenin aracı rolleri incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini Gaziantep Üniversitesinde çeşitli fakültelerde lisans, yüksek lisans düzeyinde ve formasyon programında öğrenim gören 523 öğrenci oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak “Akılcı Olmayan İnanç-K Formu”, “Öz-Anlayış Ölçeği” ve “Heartland Affetme Ölçeği” ve araştırmacı tarafından oluşturulan “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS makro programı olan PROCESS v.3.3. kullanılmış ve regresyon modelinden yararlanılarak işlem yapılmıştır. Analizler sonucunda akılcı olmayan inanç ile öz-anlayış, affetme, kendini affetme ve durumu affetme arasında negatif yönde, düşük ve anlamlı düzeyde ilişki bulunurken, akılcı olmayan inanç ile başkalarını affetme arasında anlamlı bir ilişkinin bulunmadığı görülmüştür. Öz-anlayışın; affetme, kendini affetme ve durumu affetme ile pozitif yönde, orta ve anlamlı düzeyde; başkalarını affetme ile pozitif yönde, düşük ve anlamlı düzeyde ilişkili olduğu görülmüştür. Akılcı olmayan inanç ile öz-anlayış arasındaki ilişkide aracılık etkisine bakıldığında ise bu ilişkide affetme ve durumu affetmenin kısmi aracı, kendini affetmenin de tam aracı etkisinin olduğu görülmüştür. Akılcı olmayan inanç ile öz-anlayış arasında başkalarını affetmenin aracılık etkisinin olmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

akılcı olmayan inanç, öz-anlayış, affetme

The Mediator Role of Forgiveness In The Relationshıp Between Irrational Beliefs And Self-Compassion Among Young Adults

Öz

In this research, it was examined the mediation role of forgiveness in relationship and the self-forgiveness, forgiveness to others, situation forgiveness which are the sub-dimensions of forgiveness in the relationship between irrational belief and self-understanding in young adults. The participants of the research were 523 students in total (graduate students,master students, students in pedagogic formation program) who study in various departments of Gaziantep University. The research data were collected via İrrational Belief Scale-S Form (IBS-S), Self Compassion Scale, Heartland Forgiveness Scale and Personal Information Form (created by researcher). For statistical analysis PROCESS v.3.3. which is Macro program of SPSS were implemented and regression model were used. The research results indicated that there was a negative correlation and low and significant relationships in the relationships between irrational beliefs and self-compassion, forgiveness, self forgiveness, state forgiveness and there was not a significant relationship between irrational beliefs and others forgiveness. There was a positive correlation, medium and significant relationship between self-compassion, forgiveness, self forgiveness, state forgiveness and aldo in others forgiveness there was a positive correlation, low and significant relationships. When we look at the mediating effect in the relationship between irrational belief and self-understanding, it is seen that forgiveness and sitiuation forgiveness have a partial mediator effect and self-forgiveness has a full mediating effect in this relationship. There was not a mediator role of forgiveness to others at the relationship between irrational beliefs and self-compassion.

Anahtar Kelimeler

irrational beliefs, self-compassion, forgiveness

Kaynakça

• Akın, A. (2009). Akılcı duygusal davranışçı terapi odaklı grupla psikolojik danışmanın iyi olma ve öz-duyarlık üzerindeki etkisi. Doktora tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akın, A. (2010). Self-compassion and interpersonal cognıtıve distortions. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H.U. Journal of Education), 39, 01-09.
• Aktu, Y. (2016). Levinson’un kuramında ilk yetişkinlik döneminin yaşam yapısı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 8(2), 162-177.
• Asıcı, E. (2013). Öğretmen adaylarının affetme özelliklerinin öz-duyarlık ve benlik saygısı açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Aşçıoğlu Önal, A. (2014). Bilişsel çarpıtmalar, empati ve ruminasyon düzeyinin affetmeyi yordama gücünün incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Bacanlı, F. (2012). Kariyer karar verme güçlükleri ve meslek seçimine ilişkin akılcı olmayan inançların etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(37), 86-95.
• Bugay, A. ve Demir, A. (2010). A turkish version of heartland forgiveness scale. Procedia Scial and Behavioral Sciences, 5, 1927-1931.doi:10.1016/j.sbspro.2010.07.390
• Bugay. A. ve Demir. A, (2012). Affetme arttırılabilinir mi? : Affetmeyi geliştirme grubu. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(37), 96-106.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., Demirel, Z. ve Çakmak, E. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayıncılık
• Çapan, B. E. ve Arıcıoğlu, A. (2014). Psikolojik sağlamlığın yordayıcısı olarak affedicilik. e- Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(4), 70-82.
• Deniz, M. E. Kesici, Ş. ve Sümer, S. A. (2008). The validity and reliability of the turkish version of the self- compassion scale. Social Behavior And Personality, 36(9), 1151–1160.
• Deniz, M. E. Amanvermez, Y. ve Buyruk-Genç, A. (2017). Ruminasyon ve yaşamda anlamın farklı öz-anlayış düzeylerine göre incelenmesi. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 353-372.
• Dillon, R.S. (2001). Self-forgiveness and self-respect. Ethics, 112, 53–83.
• Dolunay Cuğ, F. (2015). Self-forgiveness, self-compassion, subjective vitality, and orientation to happiness as predictors of subjective well-being. (Ph.D., Department of Educational Sciences). The Graduate School Of Social Sciences Middle East Technical University.
• Ellis, A. (1994). Reason and emotion in psychotherapy: A comprehensive method of treating human disturbances. New York: Birch Lane Press.
• Ellis, A. (1995). Changing rational-emotive therapy (RET) to rational emotive behavior therapy (REBT). Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 13(2), 85-89.
• Ellis, A. ve Harper, R.A. (2017). Akılcı yaşam kılavuzu. (S. H. Akbaş, Çev.). Ankara: Eksi Kitaplar. (Orijinal çalışma basım tarihi 1997).
• Enright, R.D. (1996). Counseling within the forgiveness triad: On forgiving, receiving forgiveness, and self forgiveness. Counseling and Values, 40(2), 107-126.
• Fitzgibbons, R. P. (1986). The cognitive and emotive uses of forgiveness in the treatment of anger. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training, 23(4), 629-633.
• Gangdev, 2009. Forgiveness: A not for psychiatrists. Indian J Psychiatry, 51(2), 153-156.
• Garnefski, N., Kraaij, V., ve Spinhoven, P. (2001). Negative life events, cognitive emotion regulation and emotional problems. Personality and Individual Differences, 30, 1311–1327.
• Gündüz, Ö. (2014). Üniversite öğrencilerinde affetmeyi yordayan değişkenlerin belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Hall, J.H. ve Fincham, F.D. (2005). Self–forgiveness: The stepchild of forgiveness research. Journal of Social and Clinical Psychology, 24(5), 621-637.
• Hall, J. H. ve Fincham, F. D. (2008). The temporal course of self–forgiveness. Journal of Social and Clinical Psychology, 27 (2), 174-202.
• Hayes, A. (2013). Introduction to Mediation, Moderation, and Conditional Process Analysis A Regression- Based Approach. New York, Gulford Press.
• Hebl, J. H., ve Enright, R.D. (1993). Forgiveness as a psychotherapeutic goal with elderly females. Psychotherapy, 30, 658-667.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi (31.baskı).Ankara:Nobel Akademi Yayıncılık
• Kaya, İ. (2010). Anne-babaların akılcı olmayan inançları ölçeğinin geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kılıç, M. (2013). Gerçek yaşam tadında: Gelişim dönemleri 3 yetişkinlik ve yaşlılık. Pegem Akademi, ss. 21.
• Kirkpatrick, K.LeClair (2005). Enhancing Self-Compassion Using a Gestalt Two- Chair Intervention. University of Texas at Austin, Unpublished doctoral dissertation.
• Leary,M.R., Adams, C.E., Allen, A.B., ve Hancock, J.(2007). Self-compassion and reactions to unpleasant self- relevant events: The implications of treating oneself kindly. Journal of Personality and Social Psychology, 92, 887-904.
• Lee, K. H. (2011). The role of spiritual experience, forgiveness, and religious support on the general well-being of older adults. Journal of Religion, Spirituality & Aging, 23(3), 206-223.
• Levinson, D. J., (1986). A conception of adult development. American Psychologist, 41(1), 3-13.
• McCullough, M. E., Worthington, E. L., Rachal, K. C., Sandage, S. J., Brown, S. W. ve Hight, T. L. (1998). İnterpersonal forgiving in close relationships: ii. theoretical elaboration and measurement. Journal of Personality and Social Psychology, 75 (6), 1586-1603.
• McGinn, L.K. (1997). Interview: Albert Ellis on rational emotive behavior therapy. American Journal of Psychotherapy. 51(3), 309.
• Mistler, B. A. (2010). Forgiveness, perfectionism, and the role of self-compassion. (Unpublished PhD Thesis). Gainesville: University of Florida.
• Neff, K. D. (2003a). Self-compassion: An alternative conceptualization of a healthy attitude toward oneself. Self and Identity, 2(2), 85-101.
• Neff, K. D. (2003b). The development and validation of a scale to measure self-compassion. Self and Identity, 2(3), 223-250.
• Neff, K. D., Kirkpatrick, K. L., & Rude, S. S. (2006). Self-compassion and adaptive psychological functioning. Journal of Research in Personality, 41, 139-154.
• North, J. (1987). Wrongdoing and forgiveness. Philosophy, 62, 499–508.
• Oral, T. (2016). Üniversite öğrencilerinin affetme düzeylerinin öz-anlayış, kişilerarası hataya ilişkin ruminasyon ve kişilik özellikleri açısından incelenmesi. (Doktora tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Sarıçam, H. ve Biçer, B. (2015). Affedicilik üzerinde ahlaki değer ve öz-anlayışın açıklayıcı rolü. GEFAD/ GUJGEF, 35, 109-122.
• Sayın, M. (2017). Üniversite öğrencilerinin öz-anlayış, kendini affetme ve başa çıkma stratejileri arasındaki ilişkiler örüntüsü: bir yol analizi çalışması. (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Seligman ME, Steen T, Park N, Peterson C. (2005). Positive psychology progress: empirical validation of interventions. Am Psychol. 60 (5), 410–425.
• Stephenson, E., Watson, P. J., Chen, Z. J. ve Morris, R. J. (2017). Self-compassion, self-esteem and ırrational beliefs. Current Psychology, 37(4), 809-815.
• Şahin, C. (2009). Eğitim fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin umutsuzluk düzeyleri. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi., 27, 271 -286.
• Taysi, E. (2007). İkili ilişkilerde bağışlama: İlişki kalitesi ve yüklemelerin rolü. (Doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Thompson, L. Y., Snyder, C. R., Hoffman, L., Michael, S. T., Rasmussen, H. N. ve Billings, L. S. (2005). Dispositional forgiveness of self, others, and situations. Journal of Personality, 73 (2), 313-359.
• Türküm, A.S. (2003). Akılcı olmayan inanç ölçeğinin geliştirilmesi ve kısaltma çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği, 2(19), 41-47.
• Wade, N. G. ve Worthington, E. L., Jr. (2005). In search of a common core: A content analysis of interventions to promote forgiveness. Psychotherapy: Theory,Research, Practice, Training, 42 (2), 160-177.
• Worthington, E. L. (1998). An empathy-humility-commitment model of forgiveness applied within family dyads. Journal of Family Therapy, 20(1), 59-76.