Ergenlerde Sanal Zorbalık, Beden İmgesi ve Duygusal Zekâ Arasındaki Yordayıcı İlişkiler

Yıl 2021, Cilt: 17 Sayı: 35, 1990 - 2007, 31.03.2021

Mehmet Nurullah Kırat , Bülent Dilmaç

https://doi.org/10.26466/opus.761037

Öz

Bu araştırma ergenlerde sanal zorbalık, beden imgesi ve duygusal zekâ arasındaki yordayıcı ilişkilerin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu basit tesadüfi küme örnekleme yöntemi ile tespit edilen 2018-2019 öğretim yılında İstanbul ilinde farklı liselerde öğrenim gören 213’ü kız, 308’i erkek öğrencilerden oluşan toplam 521 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Siber Zorbalık Ölçeği, Duygusal Zekâ Ölçeği, Çok Boyutlu Bedenini Değerlendirme Ölçeği ve katılımcıların demografik özelliklerini belirlemek amacıyla kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Araştırmada, ergenlerin sanal zorbalık, beden imgesi ve duygusal zekâları arasındaki ilişkilerin sınanması amacıyla yapısal eşitlik modeli analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda ise, ergenlerin duygusal zekâları ile beden memnuniyeti arasındaki yordayıcı ilişkiler incelendiğinde, pozitif yönlü doğrusal bir ilişki olduğu görülmüştür. Bir başka ifadeyle elde edilen bulgular, ergenlerin duygusal zekâsının artmasıyla ergenlerin beden memnuniyetinde de artış olacağı saptanmıştır. Aynı zamanda ergenlerin duygusal zekâları ile sanal zorbalıkları arasındaki yordayıcı ilişkiler incelendiğinde, negatif yönlü doğrusal bir ilişki olduğu görülmüştür. Diğer bir ifadeyle elde edilen bulgular, ergenlerin duygusal zekâları arttıkça sanal zorbalıklarında azalacağını ortaya çıkarmıştır.

Anahtar Kelimeler

SANAL ZORBALIK, Duygusal Zekâ, Beden İmgesi, Ergenler

Predictive Relationships Between Cyber Bulliying, Body Image And Emotional İntelligence In Adolescents

Öz

This research is for examining the predictive relationship between virtual bullying, body image and emotional intelligence in adolescents. The study group of the study consists of 521 students, 213 of whom are female and 308 of whom are male, studying in different high schools in Istanbul, which is determined by simple random set sampling method. In the research, Cyber Bullying Scale, Emotional Intelligence Scale, Multidimensional Body Evaluation Scale and personal information form were used to determine the demographic characteristics of the participants. In the study, structural equality model analysis was carried out to test the relationships between adolescents' virtual bullying, body image and emotional intelligence. As a result of the study, when the predictive relationships between emotional intelligence and body satisfaction of adolescents were examined, it was observed that there was a positive linear relationship. In other words, the findings have been found to increase the body satisfaction of adolescents with the increase of emotional intelligence of adolescents. At the same time, when the predictive relationships between emotional intelligence and adolescent bullying of adolescents were examined, it was observed that there was a negative linear relationship. In other words, the findings revealed that adolescents will decrease in their cyber bullying as their emotional intelligence increases.

Anahtar Kelimeler

Virtual Bullying, Emotional intelligence, Body Image, Adolescents

Kaynakça

• Arıcak O.T., Kınay H., ve Tanrıkulu T. (2012). Siber zorbalık ölçeğinin ilk psikometrik bulguları. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 101-114.
• Arıcak, O.T. (2011). Siber zorbalık: Gençlerimizi bekleyen yeni tehlike. Kariyer Penceresi, 2(6), 10-12.
• Arıcak, T. (2015). Siber alemin avatar çocukları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Ayas, T. ve Horzum, M. B. (2013). Rehber öğretmenlerin sanal zorbalık fakındalık düzeyinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal Of Education). 28(3), 195-205.
• Aydın, H., (2017). Duygusal zeka (EQ) ve stres yönetimi ilişkisi. Yüksek lisans tezi, Nişantaşı Üniversitesi, İstanbul.
• Binbaşıoğlu, C. (1990). Eğitim psikolojisi. (9.Basım). Ankara: Binbaşıoğlu Yayınevi.
• Bollen, K.A. (1989). A new incremental fit index for general structural equation models. Sociological Methods and Research, 17(3), 303-316.
• Browne, M. W. ve Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. Sage Focus Editions, 154, 136- 136.
• Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications, and programming (2nd ed.). New York: Taylor and Francis.
• Campbell, M. A. (2005). Cyber bullying: An old problem in a new guise? Australian Journal Of Guidance And Counselling, 15, 68-76.
• Cash, T. F. (2000). The multidimensional body-self relations questionnaire users’ manual. Available from the author at www. body-images. com.
• Çelik, Ş. (2008). Lise öğrencilerinin öznel iyi oluşlarının duygusal zeka açısından incelenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Ciucci, E., ve Baroncelli, A. (2014). The emotional core of bullying: Further evidence of the role of callous– unemotional traits and empathy. Personality and Individual Differences, 67, 69–74.
• Costarelli, V., ve Stamou, D. (2009). Emotional intelligence, body image and disordered eating attitudes in combat sport athletes. Journal of Exercise Science & Fitness, 7(2), 104-111.
• Deniz, E. M., Özer, E., ve Işık, E. (2013). Duygusal zeka özelliği ölçeği-kısa formu: geçerlik ve güvenirlik çalışması (trait emotional ıntelligence questionnaire-short form:validity and reliability studies). Eğitim ve Bilim, 38(169).
• Extremera, N., Quintana-Orts, C., Mérida-López, S., ve Rey, L. (2018). Cyberbullying victimization, self-esteem and suicidal ideation in adolescence: Does emotional intelligence play a buffering role?. Frontiers in psychology, 9: 367.
• Gander, M. J., ve Gardiner, H. W. (1995). Çocuk ve ergen gelişimi (Bekir, O. Çev). Ankara: İmge.
• Goleman, D. (2000). İş başında duygusal zeka. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Gürbüz, S., Yüksel, M., (2008). Çalışma ortamında duygusal zeka: iş performansı, iş tatmini, örgütsel vatandaşlık davranışı ve bazı demografik özelliklerle ilişkisi, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(2), 174-190.
• Hu, L. T. ve Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6 (1), 1-55.
• Karasar, N. (2015). Bilimsel araştırma yöntemi (28. Bas.). Ankara: Nobel Akdemi Yayıncılık.
• Kavuk, M. (2011). İlköğretim öğrencilerinin sanal zorba ve sanal kurban olma durumlarının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The GuilfordPress.
• Koç, M. (2004). Gelişim psikolojisi açısından ergenlik dönemi ve genel özellikleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 231-256.
• Kulaksızoğlu, A. (2000). Ergenlik psikolojisi (3. Baskı). İstanbul: Remzi.
• Muth, J. L. ve Cash, T. F. (1997). Body-image attitudes: what difference does gender make? Journal of Applied Social Psychology, 27, 1438-1452.
• Ögel, K. (2012). İnternet bağımlılığı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Ojedokun, O., ve Idemudia, E. S. (2014). Burnout among paramilitary personnel in Nigeria: A perspective from conservation of resources theory. South African journal of psychology, 44(1), 106-117.
• Olweus, D. (1993). Bullying at school: What we know and what we can do understanding children's worlds, Oxford UK and Cambridge. USA: Blackwell Publishing Ltd.
• Petrides, K. V., ve Furnham, A. (2000). Gender differences in measured and self-estimated trait emotional intelligence. Sex roles, 42(5-6), 449-461.
• Şanlı, T. (1991). Hemşirelikte kişilerarası ilişkileri etkileyen temel kavramlar. (R. Geylan, Editör). Hemşirelikte kişilerarası ilişkiler içinde (s.49–83). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Schumacker, R. E. ve Lomax, R. G. (2004). A beginner’s guide to structural equation modelling. London: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
• Smolak, L. (2004). Body image development in children. In T. F. Cash and T. Pruzinsky, Çev.. Body image a handbook of theory, research and clinical practice. New York: The Guilford Pres.
• Swami, V., Begum, S., ve Petrides, K. V. (2010). Associations between trait emotional intelligence, actual–ideal weight discrepancy, and positive body image. Personality and individual differences, 49(5), 485-489.
• Tanaka, J. S. ve Huba, G. J. (1985). A fit index for covariance structure models under arbitrary GLS estimation. British Journal of Mathematical and Statistical Psychology, 38(2), 197-201.
• Willard, N. (2007). Cyberbullying and Cyberthreats. U.S.A: Research Pres
• Yavuzer, H. (2002). Egitim ve gelişim özellikleriyle okul çağı çocuğu (8. Baskı). İstanbul: Remzi.
• Yerli, S., (2009). İlk ve orta öğretim okullarındaki yöneticilerin duygusal zeka ve problem çözme becerileri arasındaki ilişki “İstanbul Anadolu Yakası örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Yurdakavuştu, Y. (2012). İlköğretim öğrencilerinde duygusal zekâ ve sosyal beceri düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.