Resimli Hikaye ve Masal Kitaplarında Geçen Vicdan Gelişimine Yönelik İfadelerin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 17 Sayı: 37, 4049 - 4071, 31.05.2021

Fatma Balık Munise Duran

https://doi.org/10.26466/opus.865378

Cited By: 1

Öz

Bu araştırma, okul öncesi döneme ait resimli hikâye ve masal kitaplarında vicdan gelişimini destekleyen ifadelerin neler olduğunu ve bu ifadelere ne oranda yer verildiğini tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın örneklemi, okul öncesi dönem resimli hikâye ve masal kitaplarından amaçlı örnekleme yöntemleri ile seçilmiş; daha çok kapağında karakter veya değerler eğitimi yazan, 2009-2020 yılında yayınlanan 155 kitaptır. Araştırmada içerik analizi yönteminden yararlanılmıştır. Her bir kitap araştırmacılar tarafından iki kez dikkatle okunmuş ve vicdan gelişimini desteklediği düşünülen ifadeler araştırmacılar tarafından düzenlenen forma kaydedilmiştir. Bu ifadelere incelenmiş olan 155 kitaptan 91 kitapta rastlanmış; 64 kitapta ise hiç rastlanılmamıştır. Vicdan gelişimini desteklediği düşünülen 23 farklı ifade kaydedilmiştir. Bu ifadelerden kitaplarda en çok rastlanan üç ifade sırasıyla; “zor durumda-yardıma ihtiyacı olan kişilere yardım etmek”, “hatasını anlamak”, “başkalarına üzülmek-acımak-merhamet etmek” şeklindedir. Bu ifadelere rastlanan sayfa sayısının incelenen tüm sayfa sayısına oranı %11, 55 olarak bulunmuştur. Bu oran ve her bir ifadenin yer aldığı kitap sayısı düşük bulunmuştur. Çocuk eğitiminde yeri yadsınamayacak çocuk kitaplarında vicdan gelişimini destekleyen bu ifadelere daha çok yer verilmesi çocuğun bu ifadeleri içselleştirmesine ve kendi vicdan sistemini genişletip derinleştirmesine katkı sunacaktır.

Anahtar Kelimeler

okul öncesi dönem,, vicdan,, vicdan gelişimi,, çocuk kitapları

Examination Of Expressions Regarding Development Of Conscience In Illustrated Story And Tale Books

Öz

This research was carried out in order to determine the expressions that support the development of conscience in the picture story and tale books of the pre-school period and to what extent these expressions are included. The sample of the research was selected from preschool picture story and tale books, published in 2009-2020, with a prefix: 155 books with character or values education on the cover. Content analysis method was used in the research. Each book was carefully read twice by the researcher and the expressions thought to support the development of conscience were recorded in the form prepared by the researcher.The statement shave been found in 91 books: they have never been found in 64 books. 23 different expressions that were thought to support the development of conscience were recorded. Among these expressions the most common three expression in books is; “helping people in a difficult situation- helping people in need of help”, “understanding the mistake”, “pitying others-pity-compassion”. The rate of the number of pages encountered with these expressions to the total number of pages examined was found to be % 11,55. This rate and the number of books with each statement were found to be quite low. Including these expressions that support the development of conscience in children’s book, which cannot be denied in children’s education, will contribute to the child’s internalization of these expressions and to expand and deepen his own conscience system.

Anahtar Kelimeler

Conscience, development of conscience, children’s books

Kaynakça

• Aksan, N. ve Kochanska, G. (2005). Conscience in childhood: old questions, new answers. Developmental Psychology, 41(3), 506.
• Ary, D., Jacobs, L., Razevieh, A., ve Sorensen, C.(2006). Introduction to research in education. Belmont, CA: Wadswort.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır?. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Berk, E. L. (2013b). Çocuk gelişimi. (Çev. A. Dönmez). Ankara: İmge.
• Bohlin, K. E. (2005). Teaching character education thorough literature. USA: Routledge.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. A., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Court, D. ve Rosental, E. (2007). Values embodied in children’s literature used in early childhood education in Israeli state schools. Early Childhood Education Journal, 34(6), 407-414.
• Dirican, R , Dağlıoğlu, H . (2014). 3-6 Yaş Grubu Çocuklarına Yönelik Yayımlanan Resimli Hikaye Kitaplarının Bazı Temel Değerler Açısından İncelenmesi . Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi , 3 (2) , 44-69 . DOI: 10.30703/cije.321341
• Dodson, F. (1999). Çocuk Eğitimi El Kitabı. (Çev. A. Durmaz). İstanbul: Ravza Yayınları.
• Gibbs, L. J. ve Earley, E. J. (1994). Using children’s literatüre to develop core values. Bloomington: Phi Delta Kappa Educational Foundation.
• Göllner, R., Damian, R. I., Rose, N., Spengler, M., Trautwein, U., Nagengast, B., ve Roberts, B. W. (2017). Is doing your homework associated with becoming more conscientious? Journal of Research in Personality, 71, 1-12.
• Grinder, E.R. (1964). Relations between Behavioral and Cognitive Dimensions of Conscience in Middle Childhood. Child Development, 35(3), 881-891.
• Guba, E. G. ve Lincoln, Y. S. (1994). Competing paradigms in qualitative research. Handbook of qualitative research, 2(105), 163-194.
• Kahveci, A. (2012). J.J. Rousseau’da Ahlâkî Vicdan ve Değeri. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12(1), 205-213.
• Karatay, H. (2007). Değer Aktarımı Açısından Yerli ve Yabancı Çocuk Edebiyatı Ürünleri. 38. ICANAS, Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi’nde Sunulmuştur. Ankara.
• Karatay, H. (2011). Transfer of values in the Turkish and Western children’s literary works: character education in Turkey. Educational Research and Reviews, 6(6), 472-480.
• Kılıç, A. İ. (2009). Yüz Temel Eserde Dini ve Ahlaki Değerler. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Kıral, B.(2016). Sosyal Bilgiler ve Hayat Bilgisi Programında Yer Alması Gereken Bir Değer: Vicdan ve Vicdanlı Öğrenciler. USBES V, 2016 Bildiriler Kitabı, 185-195.
• Klenke, K. (2016). Qualitative research in the study of leadership. Emerald Group Publishing Limited.
• Kochanska, G., ve Murray, K. T. (2000). Mother–child mutually responsive orientation and conscience development: From toddler to early schol age. Child development, 71(2), 417-431.
• Mardi, H. Ö. (2006). Çocuk kitapları resimlemede karakter yaratma. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Marjanovic, Z., Struthers, C. W., Cribbie, R., ve Greenglass, E. R. (2014). The Conscientious Responders Scale: A new tool for discriminating between conscientious and random responders. Sage Open, 4(3), 2158244014545964.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2013). Çocuk gelişimi ve eğitimi-ahlak gelişimi. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Miles, M, B., ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2. ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Oktay, A. ve Polat Unutkan, Ö. (2005). Okul öncesi eğitimde güncel konular. İstanbul: Morpa Yayınları.
• Oruç, C. (2010). Okul öncesi dönem çocuğunda ahlaki değerler eğitimi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi, 1(2), 37-60.
• Özeri, Z. N. (2004). Okul öncesi din ve ahlak eğitimi. (1. Basım). İstanbul: Dem Yayınevi.
• Özgün, Ö. (2012). Ahlak gelişimi. E. Deniz (Ed.). Erken Çocukluk Döneminde Gelişim, (4.baskı) içinde (s. 267- 285). Ankara: Maya Akademi.
• Rousseau, J.J.(2002). Emile. (Çev: M. Baştürk, Y. Kızılçim). Erzurum: Babil Yayınları.
• Seale, C. (1999). Quality in qualitative research. Qualitative Inquiry, 5(4), 465-478.
• Torun, N.Y., Özşahin, A. ve Sütçügil, L. (2009). Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun yetişkinlikteki yansımaları. Klinik Psikiyatri, 12, 43-50. http://www.klinikpsikiyatri.org/.
• Tuzcuoğlu, S. (2014). Kişilik gelişimi. B. Aydın. (Ed.). Eğitim Psikolojisi (gelişim ve öğrenme) (3. baskı) içinde (s. 123-155). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Yavuz, K. (1994). 99 soruda çocuk ve din. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.