Animal Use in the Tourism Industry: Non-Destructıve Contact-Based Approach

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 41, 3885 - 3917, 01.09.2021

Emirhan Yenişehirlioğlu Emine Cihangir

https://doi.org/10.26466/opus.925503

Öz

With the increasing interest in tourism types associated with animals, the use of animals in the tourism industry and animal ethics continues to be discussed intensely. The values of tourists can differ between groups and nationalities, but even the tourist’s type who care about animal welfare and conservation, paradoxically participate in tourism activities where animals are used. On the other hand, many tourists join animal base attractions just because they love animals, not knowing that there is great pain behind those attractions. It is a necessity to prevent this conscious or unconscious animal abuse in the industry. Understending to all angles of the use of animals in the tourism industry is the key. This study reveals, the use of animals in the tourism industry within the framework of a contact-based approach. This approach might be in a destructive or non-destructive way. it also can be in animal’s natural habitat or artificial habitats

Anahtar Kelimeler

Tourism, Animal Rights, Animal Usage, Human—Animal Encounter

Turizm Endüstrisinde Hayvan Kullanımı: Yıkıcı-Yıkıcı Olmayan Temas Temelli Yaklaşım

Öz

Son yıllarda hayvanlarla ilişkilendirilen turizm türlerine olan ilginin giderek artmasıyla birlikte turizm endüstrisinde hayvan kullanımı ve dolayısıyla hayvan etiği konuları yoğun olarak tartışılan konular arasına girmeye başlamıştır. Turistlerin hayvanlara bakışı ve tutumu, gruplar hatta milletler arasında farklılık gösterebilmektedir. Pek çok turist, hayvan kullanımının söz konusu olduğu turizm türlerinin arkasında büyük acıların yaşandığını bilmeden, sadece hayvanları sevdikleri için ilgili turizm hareketliliklerine dahil olabilmektedir. Hayvan refahına ve korunmasına önem veren bu turistler hayvanların kullanıldığı turizm faaliyetlerine katılmakta, talep neticesinde gerçekleşen ticari ilişki de daha fazla hayvanın endüstriye konu olmasına paradoksal olarak sebebiyet vermektedir. Yaşanan bu bilinçli ya da bilinçsiz istismarın önüne geçilebilmesi ve hayvanların endüstri içerisine sürdürülebilir bir algıyla dahil edilmesi gerekliliği, hayvanların turizm endüstrisindeki kullanımının tüm yönleri ile açıkça ortaya koyulması ve incelenmesi ile mümkün olabilir. Bu çalışma turizm endüstrisinin hayvanlar ile ilişkisini, turist-hayvan ilişkisinin ortamını ve türünü incelemektedir. İlgili incelemeler; Turist-hayvan temasının gerçekleştiği alanlar, gerçekleşen temasın yapıcı veya yıkıcı oluşu, hayvanın doğal ortamından koparılıp koparılmasığı gibi unsurlar üzerinden gerçekleştirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Turizm, Hayvan Hakları, Hayvan Refahı, Hayvan Kullanımı, İnsan-Hayvan Karşılaşması

Kaynakça

• Adıgüzel, B. (2018). Turizmde kör nokta; hayvan hakları. Atlas International Refereed Journal on Social Sciences, 4(11), 851-868.
• Akar, M. (1994). Göçebe Türkmenlerde deve güreşi ve sosyo-kültürel boyutu. I. Türk Halk Kültürü Araştırma Sonuçları Sempozyumu Bildirileri, II. Cilt, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Aşar, H. (2018). Hayvan haklarına yönelik temel görüşler ve yanılgıları. Kaygı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 30, 239-251.
• Atasoy, F. ve Özbaşer, F. T. (2014). Anadolu’da deve yetiştiriciliği ve deve güreşleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 54(2), 85-90.
• Bale, R. (2017). This turtle tourcentrenter also raises endangered turtles for meat, National Geographic. 30 Temmuz 2021 tarihinde https://www.nationalgeographic.com/animals/article/wildlife-watch-cayman-turtle-farm-welfare-controversy, adresinden erişildi.
• Beardsworth, A. ve Bryman, A. (2001). The wild animal in late modernity: The case of the dissemination of zoos. Tourist Studies, 1(1), 83-104.
• Bekoff, M. (2008). Increasing our compassion footprint: The animals’ manifesto. Zygon, 43(4), 771-781.
• Bennett, A. J. ve Ringach, D. L. (2016). Animal research in neuroscience: A duty to engage. Neuron, 92(3), 653-657.
• Bern Convention. Convention on the Conservation of European Wildlife and Natural Habitats. (BERN). 30 Temmuz 2021 tarihinde https://www.coe.int/en/web/bern-convention adresinden erişildi.
• Bertella, G. (2016). Experiencing nature in animal-based tourism. Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 14, 22-26.
• Biltekin F., (2020). Hayvan hakları alanında çalışan sivil toplum örgütleri için yerel savunuculuk rehberi. Yerel İzleme Araştırma ve Uygulama Derneği.
• Bullbeck, C. (1999) The ‘nature dispositions’ of visitors to animal encounter sites in Australia and New Zealand. Journal of Sociology, 35(2), 129–148.
• Çakıcı, A. C. ve Harman, S. (2006). Kuş gözlemciliğinin önemi: Türkiye’de kuş gözlemciliğinin profili. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 17(2), 161-168.
• Calarco, M. R. (2020). Animal studies: the key concepts. N.Y.: Routledge.
• Çalık, A. Ö. Ve Çiftçi, G. (2013). Animal ethics in tourism. International Journal of Business and Management Studies, 5(1), 43-53.
• Çalışkan, V. (2010). Kültürel bir mirasın coğrafyası: Türkiye’de deve güreşleri. Selçuk Efes Kent Belleği Yayınları, İstanbul: Selçuk Belediyesi Yayını.
• Carr, N. ve Broom, D. M. (2018). Tourism and animal welfare. London: CABI.
• Clark, B. ve Wilson, T. D. (2020). The Capitalist Commodification of Animals: A Brief Introduction. Clark, B. ve Wilson, T. D. (Der.), The Capitalist Commodification of Animals içinde (1-5). UK: Emerald Publishing Limited.
• Coeckelbergh, M. ve Gunkel, D. J. (2014). Facing animals: A relational, other-oriented approach to moral standing. Journal of agricultural and environmental ethics, 27(5), 715-733.
• Cohen, E. (2009). The wild and the humanized: Animals in Thai tourism. Anatolia, 20(1), 100-118.
• Cohen, E. (2014). Recreational hunting: Ethics, experiences, and commoditization. Tourism Recreation Research, 39(1), 3-17.
• Crang, M. (2015). Travelling ethics: Valuing harmony, habitat and heritage while consuming people and places. Geoforum, 67, 194-203.
• Çulha, O. (2008). Kültür turizmi kapsamında destekleyici turistik ürün olarak deve güreşi festivalleri üzerine bir alan çalışması. Journal of Yaşar University, 3(12), 1827-1852.
• Dahlan, I. ve Jiwan, M. (2000). Bio-park animals: Deer, mousedeer, porcupines and squirrels. Asian Australasian Journal of Animal Sciences, 13, 334-336.
• Davey, G. (2006). Relationships between exhibit naturalism, animal visibility and visitor interest in a Chinese Zoo. Applied Animal Behaviour Science, 96(1), 93-102.
• Dawkins, MS. (2004). Using behaviour to assess animal welfare. Animal Welfare, 13, 53-57.
• Dilek, E. ve Küçükaltan, E. G. (2018). Hayvan odaklı turizm faaliyetlerine meta eleştirel bakış: Türkiye örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 29(1), 1-12.
• Doke, S. K. ve Dhawale, S. C. (2015). Alternatives to animal testing: A review. Saudi Pharmaceutical Journal, 23(3), 223-229.
• Dolmacı, N. ve Bulgan, G. (2013). Turizm etiği kapsamında çevresel duyarlılık. Journal of Yasar University, 8(29), 4853-4871.
• Duffus, D. A. ve Dearden, P. (1990). Non-consumptive wildlife-oriented recreation: A conceptual framework. Biological Conservation, 53(3), 213–231.
• Duncan, I. J. (2005). Science-based assessment of animal welfare: farm animals. Revue scientifique et technique-Office international des epizooties, 24(2), 483.
• Erdem, C. (1998). Halk eğlencelerinden deve güreşlerinin bölgesel turizmdeki yeri. Türk Halk Kültürü Araştırmaları, Kültür Bakanlığı Yayınları, s.21-30.
• Erdoğan N. (2016). Ekoturizm ve yaban hayatı. Türkiye Klinikleri Animal Nutrition and Nutritional Diseases Special Topics, 2(1), 76-84.
• Essen, E. V., Lindsjö, J. ve Berg, C. (2020). Instagranimal: Animal Welfare and Animal Ethics Challenges of Animal-Based Tourism. Animals, 10(10), 1830.
• Farrand, A., Hosey, G. ve Buchanan-Smith, H. M. (2014). The visitor effect in petting zoo-housed animals: Aversive or enriching?. Applied Animal Behaviour Science, 151, 117-127.
• Fennell, D. A. (2006). Tourism ethics. Clevedon: Channel View Publications.
• Fennell, D. A. (2012). Tourism and Animal Rights. Tourism Recreation Research, 37(2), 157–166.
• Fennell, D. A. (2013). Tourism and animal welfare. Tourism Recreation Research, 38(3), 325-340.
• FOUR PAWS, (2020). Born to be killed for canned "trophy" hunting, 30 Temmuz 2021 tarihinde https://www.four-paws.us/campaigns-topics/topics/help-for-big-cats/canned-lion-hunting, adresinden erişildi.
• Fraser, D. (2009). Assessing animal welfare: different philosophies, different scientific approaches. Zoo Biology, 28(6), 507-518.
• Güzel, Ö. (2012). Kaynak tabanlı turizm kapsamında doğal kaynakların korunmasına yönelik dalyan destinasyonunda örnek olay incelemesi: Caretta Carettalar. Turar Turizm ve Araştırma Dergisi, 1(2), 36-75.
• Hall, D., Roberts, L., Wemelsfelder, F. ve Farish, M. (2003). Animal attractions, welfare and the rural experience economy. D. Hall, L. Roberts ve M. Mitchell (Der.) New directions in rural tourism içinde (ss. 90-101), N.Y.: Routledge.
• Harman, S. ve Dilek, S. E. (2017). Whale and dolphin watching, and visitors’ experiential responses: A qualitative study on comments in a travel forum. I.B. de Lima ve R.J. Green (Der.) Wildlife tourism, environmental learning and ethical encounters içinde (s.183-193). Cham: Springer.
• Hewson, C.J. (2003). What is animal welfare? Common definitions and their practical consequences. Canadian Veterinary Journal, 44(6), 496-499.
• Higginbottom, K., 2004. Wildlife tourism: an introduction. Higginbottom, K. (Der.), Wildlife Tourism: Impacts, Management and Planning içinde (s.1–14). Altona: Common Ground Publishing.
• Higginbottom, K., Green, R. ve Northrope, C. (2003). A framework for managing the negative impacts of wildlife tourism on wildlife. Human dimensions of wildlife, 8(1), 1-24.
• Hosey, G., Melfi, V. ve Pankhurst, S. (2013). Zoo animals: Behaviour, management, and welfare. Oxford: Oxford University Press.
• İzmirli, S. ve Yaşar, A. (2006). Veteriner Hekimliği Etiği-Hayvan Gönenci (Refahı) İlişkisi. Veteriner Bilimleri Dergisi, 22, 25-29.
• Kalkandelen Z. (2019) Yüzünüz kızardı mı?. Cumhuriyet. https://www.cumhuriyet.com.tr/yazarlar/zulal-kalkandelen/yuzunuz-kizardi-mi-1240222 , Yayın Tarihi: 10.02.2019, Erişim Tarihi: 16.02.2021
• Kandır, E. H. (2017). Ekoturizmin diğer yüzü “yaban hayatı ve ekoturizm. Ayrıntı Dergisi, 5(51), 5-9.
• Kılıçkıran, M. N. (1987). Ege’de kış turizminin kurtarıcısı: Deve güreşleri. III. Milletlerarası Türk Folklor Kongreleri Bildirileri, (s.125-147). Ankara: Başbakanlık Basımevi.
• Kinder E. (2019). The dark side of animal tourism. The Boar. 30 Temmuz 2021 tarihinde https://theboar.org/2019/11/the-dark-side-of-animal-tourism/ adresinden erişildi.
• Kırlar Can, B., Ertaş, M., Yeşilyurt, H. ve Günlü Küçükaltan, E. (2017). The relationship between tourism and commodification: A conceptual approach. İşletme Fakültesi Dergisi, 18(2), 265-282.
• Küçükaltan Günlü, E. ve Dilek, S. E. (2016). Metalaşan turizm–metalaştırılan hayvanlar: Turizmin ahlaki sorumluluğu olabilir mi?. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Küçükaltan, E. G. ve Dilek, S. E. (2019). A Philosophical Approach to Animal Rights and Welfare in the Tourism Sector. Journal of Tourism Leisure and Hospitality, 1(1), 1-11.
• Malloy, D. C. ve Fennell, D. A. (1998). Codes of ethics and tourism: An exploratory content analysis. Tourism Management, 19(5), 453-461.
• Meek, T. (2019). Animals in entertainment: Is our amusement worth their suffering? Sentient Media. 30 Temmuz 2021 tarihinde https://sentientmedia.org/animals-in-entertainment/#:~:text=Many%20species%20of%20animals%20are,camels%20within%20the%20entertainment%20sector. adresinden erişildi.
• Moorhouse, T. P., Dahlsjö, C. A., Baker, S. E., D'Cruze, N. C. ve Macdonald, D. W. (2015). The customer isn't always right—conservation and animal welfare implications of the increasing demand for wildlife tourism. Plos one, 10(10). https://doi.org/10.1371/journal.pone.0138939
• Moorhouse, T., D'Cruze, N. C. ve Macdonald, D. W. (2017). Unethical use of wildlife in tourism: what's the problem, who is responsible, and what can be done?. Journal of Sustainable Tourism, 25(4), 505-516.
• Moscardo, G. (2013). The role and management of non-captive wildlife in ecotourism. Ballantyne, R. ve Packer, J. (Der.), International handbook on ecotourism içinde (351-364). Cheltenham: Edward Elgar Publishing.
• Newmyer, S. T. (2006). Animals, rights, and reason in Plutarch and modern ethics. N.Y.: Routledge.
• Nibert, D. (2013). Animal oppression and human violence: Domesecration, capitalism, and global conflict. Columbia University Press.
• Oliver, K. (2009). Animal lessons: How they teach us to be human. N.Y.: Columbia University Press.
• Orams, M. B. (1996). A conceptual model of tourist‐wildlife interaction: the case for education as a management strategy. Australian Geographer, 27(1), 39–51.
• Özdağ, U. (2005). The turning of the tide: the evolution of ethics and contemporary moral considerations regarding nonhuman entities in American literature. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 22(2).
• Özen, A. S. (2015). Küresel zoo çeşitliliğin korunmasında önem taşıyan hayvanat bahçesi ve akvaryum birlikleri. Dumlupinar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 34, 1-8.
• Özer, O. (2020). Türkiye’nin av turizmi potansiyeli konusunda bir değerlendirme. Journal of Gastronomy Hospitality and Travel, 3(1), 71-86.
• Özgür, A. (2010). Hayvanlarla Yaşamı Paylaşmak. Veteriner Hekimler Derneği, 81(2), 9-13.
• Ozsule, Z. (2002). Bioparkiss a new concept for 21st-centuryo design. The Stu study conservation and utilisation of forest resources içinde (s.407-416). Proceedings of the Third Balkan Scientific Conference, Sofia, Bulgaria, 2-6 October 2001. Volume II Forest Research Institute.
• Painter C. (2016). Non-human animals within contemporary capitalism: A Marxist account of non-human animal liberation. Capital ve Class, 40(2), 327-345.
• People for the Ethical Treatment of Animals. Animals used for entertainment. 30 Temmuz 2021 tarihinde https://www.peta.org/issues/animals-in-entertainment/, adresinden erişildi.
• People for the Ethical Treatment of Animals. Aquariums and marine parks, 30 Temmuz 2021 tarihinde https://www.peta.org/issues/animals-in-entertainment/zoos-pseudo-sanctuaries/aquariums-marine-parks/, adresinden erişildi.
• People for the Ethical Treatment of Animals. Horse racing. 30 Temmuz 2021 tarihinde https://www.peta.org/issues/animals-in-entertainment/horse-racing-2/, adresinden erişildi.
• Regan, T. (2003). Introduction: Animal rights, human wrongs: an introduction to moral philosophy. Maryland: Rowman and Littlefield Publishers.
• Regan, T. (2004). The case for animal rights. Berkeley: University of California Press, (originally published, 1994). Reynolds, P. C. ve Braithwaite, D. (2001). Towards a conceptual framework for wildlife tourism. Tourism Managementt, 22(1), 31-42.
• Rollin, Bernard E. (1981). Animal rights and human morality. N.Y.: Prometheus Books.
• Şafak, İ. (2003). Türkiye'deki av turizmi uygulamalarının özel avlak işletmelerine etkileri. Türkiye Ormancılık Dergisi, 4(2), 133-148.
• Sandøe, P. ve Christiansen, S. B. (2013). Ethics of animal use. John Wiley ve Sons.
• Sarıtaş, E. (2016). İnsan dışı hayvanlar ve adalet, Vira Verita ,2015(1), 1-18.
• Savaş, T., Yurtman, İ. Y. ve Tölü, C. (2009). Hayvan hakları ve hayvan refahı: Felsefi bakış-nesnel arayışlar. Hayvansal Üretim, 50(1), 54-61.
• Serpell, J. (1996). In the company of animals: A study of human-animal relationships. N.Y.: Cambridge University Press.
• Shackley, M. (1996). Wildlife tourism. London: International Thomson Business Press.
• Shani, A. (2009). Tourists’ attitudes toward the use of animals iın tourist attractions: an empirical ınvestigation. Doctoral Dissertation, University of Central Florida, Orlando.
• Shani, A. (2013). Differentiating settings of tourist-animal interactions: An anthrozoological perspective. Tourism Recreation Research, 38(1), 104-107.
• Shani, A. ve Pizam, A. (2008). Towards an ethical framework for animal‐based attractions. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 20(6), 679-693.
• Sherry, C. J. (2009). Animal rights: A reference handbook. Santa Barbara: ABC-CLIO, LLC.
• Singer, P. (1975). Animal liberation. N.Y.: Harper Collins Publishers.
• Singer, P. (2011). Practical ethics. N..: Cambridge University Press.
• Sjoberg, G. (2002). Sanayi öncesi kenti. A. Alkan ve B. Duru (Der. ve Çev.), 20. Yüzyıl kenti içinde (s.37-54), İmge Yayınevi: Ankara.
• Sneddon, J., Lee, J., Ballantyne, R. ve Packer, J. (2016). Animal welfare values and tourist behaviour. Annals of Tourism Research, 57, 234–278.
• Snyder, J., Crooks, V. A. ve Johnston, R. (2012). Perceptions of the ethics of medical tourism: Comparing patient and academic perspectives. Public Health Ethics, 5(1), 38-46.
• The Convention on International Trade In Endangered Species of Wild Fauna and Flora(CITES). 30 Temmuz 2021 tarihinde https://www.cites.org/, adresinden erişildi.
• Tickle, L. ve von Essen, E. (2020). The seven sins of hunting tourism. Annals of Tourism Research, 84, 102996.
• Tourism Concern. (2017). Research briefing. Animals in tourism. 30 Temmuz 2021 tarihinde https://www.tourismconcern.org.uk/wpcontent/uploads/2016/02/Animals-in-Tourism-lWeb-FINAL.pdf adresinden erişildi.
• Tremblay, P. (2001). Wildlife tourism consumption: consumptive or non-consumptive?. The International Journal of Tourism Research, 3(1), 81.
• Ulusoy, H. (2015). Av turizminin kırsal turizm açısından kırsal kalkınma üzerindeki etkisinin irdelenmesi. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 8(2), 74-80.
• Valtonen, A., Salmela, T. ve Rantala, O. (2020). Living with mosquitoes. Annals of Tourism Research, 83, 102945. Waldau, P. (2011). Animal rights: What everyone needs to know. N.Y.: Oxford University Press.
• Wildlife Rescue, Animals in Entertainment, Cruel Spectacles. 30 Temmuz 2021 tarihinde https://wildlife-rescue.org/services/advocacy/animals-in-entertainment/, adresinden erişildi.
• Winter, C. (2020). A review of animal ethics in tourism: Launching the annals of tourism research curated collection on animal ethics in tourism. Annals of Tourism Research, 84, 102989.
• Winter, C. (T.Y). Curated Collection: Animal ethics in tourism. Annals of Tourism Research. World Animal Protection. (2014). The show can’t go on. 30 Temmuz 2021 tarihinde https://www.worldanimalprotection.org/sites/default/files/media/int_files/show-cannot-go-on-animals-entertainment.pdf adresinden erişildi.
• World Animal Protection. (2017). Taken for a ride. The conditions for elephants used in tourism in Asia. 30 Temmuz 2021 tarihinde https://www.worldanimalprotection.org/sites/default/files/media/int_files/taken_for_a_ride.pdf adresinden erişildi.
• World Society for the Protection of Animals. (2013). The cayman turtle farm: a continued case for change. . 30 Temmuz 2021 tarihinde https://www.worldanimalprotection.org.uk/sites/default/files/media/uk_files/documents/cayman_turtle_farm_a_continued_case_for_change.pdf adresinden erişildi.
• World Travel ve Tourism Council. (2019). The Economic Impact of Global Wildlife Tourism. 30 Temmuz 2021 tarihinde https://wttc.org/Portals/0/Documents/Reports/2019/Sustainable%20Growth-Economic%20Impact%20of%20Global%20Wildlife%20Tourism-Aug%202019.pdf?ver=2021-02-25-182802-167
• World Wide Fund for Nature. (2019). Türkiye Üreyen Kuş Atlası Raporu. 30 Temmuz 2021 tarihinde https://d2hawiim0tjbd8.cloudfront.net/downloads/turkiye_ureyen_ku_atlas.pdf adresinden erişildi.
• Yakut, İ. (2009). Ege’nin deve güreşi şenlikleri. İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Kitaplığı.
• Yaşar, A. ve Yerlikaya, H. (2004). Dünya'da ve Türkiye'de hayvan haklarının tarihsel gelişimi. Veteriner Bilimleri Dergisi, 20(4), 39-46.
• Yiğit, A., Çağlar Sinmez, Ç. ve Aslım, G. (2015). Türkiye’de deney hayvanı kullanmaya yetkili kişilerin hayvan kullanımına yönelik tutumları. Kafkas Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 21(6), 885-892.
• Yıldırım, T. (2014) Deve güreşi yasaklansın. Hürriyet. 30 Temmuz 2021 tarihinde https://www.hurriyet.com.tr/ege/deve-guresi-yasaklansin-27786546 adresinden erişildi.
• Yılmaz, O. ve Ertuğrul, M. (2015). Türk kültüründe deve güreşleri. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 157-174.
• Yount, L. (2008). Animal rights. N.Y: Infobase Publishing.