Socio-Economic Structure of The Saruhanlar Village in the 19. Century

Yıl 2022, Sayı: 14, 29 - 60, 15.04.2022

Ahmet Sağlam

https://doi.org/10.21021/osmed.1069076

Öz

Ottoman population and temettüat registers are a rich source of material for local history studies. It gives detailed information about the population information of villages and cities, ethnic and religious structure, socio-conomic life and income records of individuals.

In our article, we will talk about the population of Gediz Saruhanlar Village in 1840 and the socio-economic life of the village residents in 1844/45 in the light of the population. The livelihood of the village, which has a population of 200 according to the population and dividend books, is dry and irrigated agriculture, animal husbandry, horticulture, beekeeping, especially basketry. Among the village residents, there are records of those who are vorker and those in need. The village has been called Saruhanlar since its establishment in the 1600s.

Anahtar Kelimeler

Ottomans, temettuat, population, tax, Saruhanlar

Saruhanlar Köyü’nün 19. Yüzyılda Sosyo-Ekonomik Yapısı

Öz

Osmanlı nüfus ve temettüat defterleri, yerel tarih çalışmaları yanında birçok bilim dalı için zengin malzeme kaynağıdır. 19. Yüzyılda köy ve kentlerin nüfus bilgileri, etnik ve dini yapıları, sosyo-ekonomik hayatlarına dair önemli istatistiki bilgiler bu defterlerde kayıtlıdır.

Makalemizde, Kütahya sancağı Simav kazası nüfus ve temettüat defterleri ışığında günümüz Kütahya-Gediz-Saruhanlar Köyü’nün 1840 yılı nüfus defteri ve 1844/45 yılı temettüat defterine göre köy sakinlerinin sosyo-ekonomik hayatlarını ele alacağız. Nüfus ve temettüat defterlerine göre 200 kişilik bir nüfusa sahip olan köyün geçim kaynakları kuru ve sulu tarım, hayvancılık, bahçecilik, arıcılık özellikle de sepetçilik işleridir. Köy sakinleri arasında ırgat olanlar ve muhtaç kimselerin kayıtları vardır. Köy kurulduğu 1600’lerden günümüze Saruhanlar adı ile anılmıştır. Günümüzde köy sakinlerinin önemli bir uğraşı yöreye özgü gürgen ağacından imal ettikleri kaşıkçılıktır. Saruhanlar sakinlerinin geçmişte sepetçilik işini yapmaları bu insanların hünerli, sanatkâr insanlar olduğunu gösterir.   

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, nüfus, temettüat, vergi, Saruhanlar

Kaynakça

• Gediz-Saruhanlar Köyü Köyü Nüfus Defteri: Hüdavendigar eyaleti Kütahya sancağı Simav kazası müslim nüfus defteri: BOA. NFS. d. 01629. s. 199-200.
• Gediz-Saruhanlar Köyü Köyü Temettüat Defteri: Kütahya Sancağına Tâbi Simav Kazası Kuralarından Saruhanlar Karyesinin Tahrir-i Temettüat Defteri Sene:1261 Numara; 70: BOA. ML. VRD. TMD. d. No: 09206.
• BOA. EV. VKF. 17-45; BOA. ML. VRD. TMT. d. 7905; BOA. ML. VRD. TMT. d. 7921; BOA. ML. VRD. TMT. d. 09196; BOA. ML. VRD. TMT. d.09203; BOA. ML. VRD. TMT. d. 09213; BOA. ML. VRD. TMT. d. 09251; BOA. ML. VRD. TMT. d. 09255; BOA. ML. VRD. TMT. D. 09264; MAD. d. 262; BOA. TT. D. 3.
• Adıyeke, N. (2000), “Temettuat Sayımları ve Bu Sayımları Düzenleyen Nizamname Örnekleri”, Ankara Üniversitesi, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, OTAM, SAYI 11, 2000, s. 769-825.
• Aydın, Meltem, “Avarız Defterlerine Göre XVII. Yüzyılda Simav’ın İdari ve Nüfusu”, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:17, Bahar 2016, s.141-165.
• Göksal, H. (2013), 19. Yüzyıl Ortalarında Gediz’in Sosyal ve Ekonomik Tarihi, Gediz Belediyesi Kültür Yayınları, 2013. Gümüşcü, O. (2010), Tarihi Coğrafya, Yeditepe Yayınevi, İstanbul.
• Güran, T. (2000), “XIX. Yüzyıl Temettüat Tahrirleri”, Osmanlı Devletinde Bilgi İstatistik, (H. İnalcık, Ş. Pamuk Der.), Ankara, s. 73-94.
• İnalcık, H. (1996), Osmanlı İmparatorluğu: Toplum ve Ekonomi, Eren Yayıncılık, İstanbul.
• Karal, E. Z. (1943), Osmanlı İmparatorluğunda İlk Nüfus Sayımı 1831, T.C Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları, Ankara.
• Kütükoğlu, M. S. (1995), “Osmanlı Sosyal ve İktisadî Tarihi Kaynaklarından Temettüât Defterleri”, Belleten, LIX, s. 395.
• Özkan, Selim Hilmi, “XVI. Yüzyıl Kayıtlarına Göre Alâiye(Alanya) Sancağında Yer Adları Üzerine Bir İnceleme” The Journal of Academic Social Science Studies, 5/3, (2012): 169-182.