Osmanlı Devleti’nde Azınlıkların Eğitimi(II. ve III. Bölümler): The Education of Minorities in the Ottoman Empire(Part II and III)
Öz
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akyüz, Yahya: “Abdülhamit Devrinde Protestan Okulları ile İlgili Orijinal İki Belge”, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Ankara, 1970, c. III, sayı 1-4.
- Akyüz, Yahya: Türk Eğitim Tarihi (Başlangıçtan 1985’e), Ankara 1985.
- Ayas, Nevzat: Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitimi, Kuruluşlar ve Tarihçeler, Ankara 1948.
- Bolayır, Fethi: Milli Eğitimle İlgili Mevzuat, Ankara 1986.
- Büyükkarcı, Süleyman: İstanbul Saint Georg Avusturya Lisesi. Konya 1995.
- Büyükkarcı, Süleyman: Osmanlı Devleti ve Cumhuriyet Türkiyesinde Yabancı Okullar, Konya 1996.
- Büyükkarcı, Süleyman: İstanbul Alman Lisesi, Konya 2000.
- Büyükkarcı, Süleyman: Türkiye’de Rum Okulları, Konya 2003.
- Büyükkarcı, Süleyman: Türkiye’de Amerikan Okulları, Konya 2003.
- Büyükkarcı, Süleyman: İstanbul Ermeni Okulları, Konya 2003.
- Charleau, M.: “Şarkta Fransız Mektepleri”, çev. N. Bekir, İstanbul 1330, Terbiye Mec- muası, sayı 2.
- Çetin, Atilla: “Maarif Nazırı Ahmet Zühtü Paşa’nın Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Ya- bancı Okullar Hakkında Raporu”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Gü- neydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, İstanbul 1981, sayı 10-11.
- Çetin, Atilla: “II. Abdülhamid’e Sunulmuş Beyrut Vilayeti’ndeki Yabancı Okullara Dair bir Rapor”, Türk Kültürü Dergisi, Ankara 1985, sayı 253.
- Dinçer, Nahit: Yabancı Özel Okullar. İstanbul (Baskı tarihi yok).
- Ercan, Yavuz: Osmanlı Yönetiminde Gayrimüslimler, Turhan Kitabevi yayını, Ankara 2001.
- Ercan, Yavuz: Toplu Eserler - I, Ermenilerle İlgili Araştırmalar, Turhan Kitabevi yayını, Ankara 2007.
- Ercan, Yavuz: Toplu Eserler - II, Rumlar ve Diğer Müslüman Olmayan Topluluklar, Turhan Kitabevi yayını, Ankara 2007.
- Ergin, Osman Nuri: Türkiye Maarif Tarihi, İstanbul 1939-1943, (5 cilt).
- Ergün, Mustafa: II. Meşrutiyet Devrinde Eğitim Hareketleri (1908-1914). Ankara 1970.
- Işıksal, Cavide: “Türkiye’de Açılan İlk Yabancı Okullar”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, İstanbul 1970, c. II, sayı 8.
- İleri, İlay: “Batı Gözüyle Meşrutiyet Döneminde Osmanlı Hükümetlerinin Dil ve Eği- tim Politikalarına Karşı Tepkiler”, OTAM Dergisi, Ankara 2007, sayı 18, s. 213- 220.
- Kansu], Nafi Atuf: Türkiye Maarif Tarihi. İstanbul 1931.
- Birinci Bölüm’ün sonunda verilen bu kaynakçaya yeni bazı araştırmalar eklenmiş ve
- aynı zamanda okuyucuya kolaylık sağlamak için buraya da konulmuştur.
- Karal, Enver Ziya: Osmanlı Tarihi, Birinci Meşrutiyet ve İstibdat Devirleri 1876-1907, Türk Tarih Kurumu yayını, Ankara 1995, c. VIII, 4. baskı.
- Kocabaşoğlu, Uygur: “Osmanlı İmparatorluğu’nda XIX. Yüzyılda Amerikan Yüksek Okulları”, Bahri Savcı’ya Armağan, Ankara 1988.
- Kocabaşoğlu, Uygur: Kendi Belgeleriyle Anadolu’daki Amerika. 19. Yüzyılda Osmanlı İmpara- torluğu’ndaki Amerikan Misyoner Okulları, İstanbul 1989.
- Koçer, Hasan Ali: Türkiye’de Modern Eğitimin Doğuşu ve Gelişimi (1773-1923), Ankara 1974.
- Musa Kâzım: Hükema-i Cihan ve Talim ve Terbiye Tarihi, İstanbul 1327.
- Okan, Kenan: Türkiye’deki Yabancı Okullar Üzerine bir İnceleme. (Baskı yeri yok) 1971.
- Ortaylı, İlber (). “Osmanlı İmparatorluğu’nda Amerikan Okulları Üzerine Bazı Gözlem- ler”, Amme İdaresi Dergisi, Ankara 1981, c. XIV, sayı 13.
- Özalp, Reşat: Milli Eğitimle İlgili Mevzuat, Ankara 1986.
- Polat, İlknur: “Osmanlı İmparatorluğu’nda Açılan Amerikan Okulları Üzerine bir İnce- leme”, Belleten, Ankara 1978, c. LII, sayı 203.
- Polat, İlknur: Osmanlı İmparatorluğu’nda Yabancı Okullar, Ankara 1993.
- Polvan, Nurettin: Türkiye’de Yabancı Öğretim, İstanbul 1952.
- Seler, Ayten: Atatürk Döneminde Yabancı Okullar (1923-1938), Ankara 1999.
- Sevinç, Necdet: Ajan Okulları, İstanbul (Baskı tarihi yok).
- Şimşir, Bilal N.: Rumeli’den Türk Göçleri. Emigrations Turques des Balkans. Turkish Emigra- tions from the Balkans, Belgeler-Documents, Türk Tarih Kurumu yayını, Ankara 1989, c. I-II-III.
- Tozlu, Necmettin: Kültür ve Eğitim Tarihimizde Yabancı Okullar, Ankara 1991.
- Uğural, Barlas: Gaziantep Tıp Fakültesi ve Azınlık Okulları, Karabük 1972.
- Unat, Faik Reşit: Türk Eğitim Sisteminin Gelişmesine Tarihi bir Bakış, Ankara 1964.
- Ülker, Recep: İstanbul Amerikan Kolejinin Tarihçesi (Kız ve Erkek Kısımları), İstanbul 1956.
- Vahapoğlu, M. Hidayet: Osmanlıdan Günümüze Azınlık ve Yabancı Okulları, İstanbul 1992.
- White, Georg E.: Bir Amerikan Misyonerinin Merzifon Amerikan Koleji Hatıraları, (çev. C. T. Yüksel), İstanbul 1995.
- Yalçın, Emruhan: Atatürk Türkiyesinde Ekümenik Ortodoks Patrikhanesi ve Bizans Projesi, Ankara 2008.
Yıl 2008,
, 129 - 148, 01.06.2008
Öz
Yunanlı bir yazar olan Panayotis Oikonomos Almanya’da yayınlanan
bir pedagoji ansiklopedisine yazdığı Rum okulları ile ilgili bölümün
sonuna Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Rum okulları hakkında bir ek yapmıştır.
Türk eğitimcilerinden Ali Haydar bu bölümü Osmanlı dönemi
Türkçesine çevirmiş ve 1916 yılında “Muallim” dergisinde yayınlamıştır.
Ali Haydar, Oikonomos’un yazdıklarına hiçbir yorum getirmeden aynen
çevirmiştir. Bu metin Osmanlı Türkçesinden günümüz Türkçesine çevrilmiştir.
Bu çalışmada Oikonomos’un Osmanlı İmparatorluğundaki Rum
okulları ile ilgili görüşleri değerlendirilmiştir. Metinde zaman zaman çelişkili ifadelere rastlanmaktadır. Ali Haydar’ın orijinal çevirisi de ek olarak
çalışmanın sonuna konulmuştur.
Osmanlı topraklarında yaşayan Gayrimüslimler arasında çocuklarının eğitimi konusunda en çok çaba harcayan Rum toplumudur. Hoşgörülü Osmanlı yönetimi altında yaşamalarına rağmen ulusal kimliklerini kaybetmemek
için nasıl yoğun bir eğitim çabası içinde oldukları yazı boyunca
görülecektir. Bu makale aynı zamanda Batılı yazarların Türkler hakkında
önyargılı olduğu konusunda da bir örnektir. Bir zamanlar uyum içinde
yaşayan ve sorun çıkarmayan Gayrimüslimler, Osmanlı Devleti’nin zayıfladığı anda sömürgeci Avrupa devletleri ile işbirliğine girmişlerdir. P. P.
Oikonomos’un yazısı bu tarihi gerçeğe de zaman zaman örnek oluşturmaktadır.
Bu çalışmada Yunanca veya diğer dillerdeki özel adların Osmanlı alfabesiyle
yazılışları dipnotlarda verilip, gerektiğinde okuyucuya kontrol
etme imkânı sağlanmıştır. Yunanca kelimelerin de Ali Haydar’ın imlâsı
veya Türkçe okunuşları yanında Yunanca transkripsiyonu verilmiştir
Kaynakça
- Akyüz, Yahya: “Abdülhamit Devrinde Protestan Okulları ile İlgili Orijinal İki Belge”, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Ankara, 1970, c. III, sayı 1-4.
- Akyüz, Yahya: Türk Eğitim Tarihi (Başlangıçtan 1985’e), Ankara 1985.
- Ayas, Nevzat: Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitimi, Kuruluşlar ve Tarihçeler, Ankara 1948.
- Bolayır, Fethi: Milli Eğitimle İlgili Mevzuat, Ankara 1986.
- Büyükkarcı, Süleyman: İstanbul Saint Georg Avusturya Lisesi. Konya 1995.
- Büyükkarcı, Süleyman: Osmanlı Devleti ve Cumhuriyet Türkiyesinde Yabancı Okullar, Konya 1996.
- Büyükkarcı, Süleyman: İstanbul Alman Lisesi, Konya 2000.
- Büyükkarcı, Süleyman: Türkiye’de Rum Okulları, Konya 2003.
- Büyükkarcı, Süleyman: Türkiye’de Amerikan Okulları, Konya 2003.
- Büyükkarcı, Süleyman: İstanbul Ermeni Okulları, Konya 2003.
- Charleau, M.: “Şarkta Fransız Mektepleri”, çev. N. Bekir, İstanbul 1330, Terbiye Mec- muası, sayı 2.
- Çetin, Atilla: “Maarif Nazırı Ahmet Zühtü Paşa’nın Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Ya- bancı Okullar Hakkında Raporu”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Gü- neydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, İstanbul 1981, sayı 10-11.
- Çetin, Atilla: “II. Abdülhamid’e Sunulmuş Beyrut Vilayeti’ndeki Yabancı Okullara Dair bir Rapor”, Türk Kültürü Dergisi, Ankara 1985, sayı 253.
- Dinçer, Nahit: Yabancı Özel Okullar. İstanbul (Baskı tarihi yok).
- Ercan, Yavuz: Osmanlı Yönetiminde Gayrimüslimler, Turhan Kitabevi yayını, Ankara 2001.
- Ercan, Yavuz: Toplu Eserler - I, Ermenilerle İlgili Araştırmalar, Turhan Kitabevi yayını, Ankara 2007.
- Ercan, Yavuz: Toplu Eserler - II, Rumlar ve Diğer Müslüman Olmayan Topluluklar, Turhan Kitabevi yayını, Ankara 2007.
- Ergin, Osman Nuri: Türkiye Maarif Tarihi, İstanbul 1939-1943, (5 cilt).
- Ergün, Mustafa: II. Meşrutiyet Devrinde Eğitim Hareketleri (1908-1914). Ankara 1970.
- Işıksal, Cavide: “Türkiye’de Açılan İlk Yabancı Okullar”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, İstanbul 1970, c. II, sayı 8.
- İleri, İlay: “Batı Gözüyle Meşrutiyet Döneminde Osmanlı Hükümetlerinin Dil ve Eği- tim Politikalarına Karşı Tepkiler”, OTAM Dergisi, Ankara 2007, sayı 18, s. 213- 220.
- Kansu], Nafi Atuf: Türkiye Maarif Tarihi. İstanbul 1931.
- Birinci Bölüm’ün sonunda verilen bu kaynakçaya yeni bazı araştırmalar eklenmiş ve
- aynı zamanda okuyucuya kolaylık sağlamak için buraya da konulmuştur.
- Karal, Enver Ziya: Osmanlı Tarihi, Birinci Meşrutiyet ve İstibdat Devirleri 1876-1907, Türk Tarih Kurumu yayını, Ankara 1995, c. VIII, 4. baskı.
- Kocabaşoğlu, Uygur: “Osmanlı İmparatorluğu’nda XIX. Yüzyılda Amerikan Yüksek Okulları”, Bahri Savcı’ya Armağan, Ankara 1988.
- Kocabaşoğlu, Uygur: Kendi Belgeleriyle Anadolu’daki Amerika. 19. Yüzyılda Osmanlı İmpara- torluğu’ndaki Amerikan Misyoner Okulları, İstanbul 1989.
- Koçer, Hasan Ali: Türkiye’de Modern Eğitimin Doğuşu ve Gelişimi (1773-1923), Ankara 1974.
- Musa Kâzım: Hükema-i Cihan ve Talim ve Terbiye Tarihi, İstanbul 1327.
- Okan, Kenan: Türkiye’deki Yabancı Okullar Üzerine bir İnceleme. (Baskı yeri yok) 1971.
- Ortaylı, İlber (). “Osmanlı İmparatorluğu’nda Amerikan Okulları Üzerine Bazı Gözlem- ler”, Amme İdaresi Dergisi, Ankara 1981, c. XIV, sayı 13.
- Özalp, Reşat: Milli Eğitimle İlgili Mevzuat, Ankara 1986.
- Polat, İlknur: “Osmanlı İmparatorluğu’nda Açılan Amerikan Okulları Üzerine bir İnce- leme”, Belleten, Ankara 1978, c. LII, sayı 203.
- Polat, İlknur: Osmanlı İmparatorluğu’nda Yabancı Okullar, Ankara 1993.
- Polvan, Nurettin: Türkiye’de Yabancı Öğretim, İstanbul 1952.
- Seler, Ayten: Atatürk Döneminde Yabancı Okullar (1923-1938), Ankara 1999.
- Sevinç, Necdet: Ajan Okulları, İstanbul (Baskı tarihi yok).
- Şimşir, Bilal N.: Rumeli’den Türk Göçleri. Emigrations Turques des Balkans. Turkish Emigra- tions from the Balkans, Belgeler-Documents, Türk Tarih Kurumu yayını, Ankara 1989, c. I-II-III.
- Tozlu, Necmettin: Kültür ve Eğitim Tarihimizde Yabancı Okullar, Ankara 1991.
- Uğural, Barlas: Gaziantep Tıp Fakültesi ve Azınlık Okulları, Karabük 1972.
- Unat, Faik Reşit: Türk Eğitim Sisteminin Gelişmesine Tarihi bir Bakış, Ankara 1964.
- Ülker, Recep: İstanbul Amerikan Kolejinin Tarihçesi (Kız ve Erkek Kısımları), İstanbul 1956.
- Vahapoğlu, M. Hidayet: Osmanlıdan Günümüze Azınlık ve Yabancı Okulları, İstanbul 1992.
- White, Georg E.: Bir Amerikan Misyonerinin Merzifon Amerikan Koleji Hatıraları, (çev. C. T. Yüksel), İstanbul 1995.
- Yalçın, Emruhan: Atatürk Türkiyesinde Ekümenik Ortodoks Patrikhanesi ve Bizans Projesi, Ankara 2008.
Toplam 45 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Haziran 2008 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2008 |