Osmanlı Hukukunda tecavüz suçu

Yıl 2011, Sayı: 29, 149 - 172, 01.03.2011

Belkıs Konan

https://doi.org/10.1501/OTAM_0000000570

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Osmanlı Hukukunda tecavüz suçu

Öz

Cinsel suçların en ağırı olan tecavüz (ırza geçme), en eski hukuk sistemlerinden günümüze kadar cezalandırılmıştır. Toplumlarda genel ahlak ve aile temelini derinden sarsan bu suç, diğer hukuk sistemlerinde de olduğu gibi, kamuya karşı işlenen bir suç olarak kabul edilmiştir. Osmanlı Devletinde ırza geçme suçları, Tanzimat dönemi öncesinde, İslam hukuku kuralları gereğince zina suçu kapsamında cezalandırılmakla birlikte, zaman zaman Padişah kanunnamelerinde bu kapsamın dışında cezalandırma yoluna gidildiği de görülmüştür. Tanzimat sonrası dönemde ise, 1858 tarihli Ceza kanunnamesine göre kürek, hapis şeklinde cezalar verilerek bir düzenleme getirilmiştir

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Ceza Hukuku, kadın, tecavüz, zina, Meclis-i Vala

Kaynakça

• AKGÜNDÜZ, Ahmet, Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri, Osmanlı Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul 1990.
• AKGÜNDÜZ, Ahmet, Osmanlı Kanunnameleri, C. III, İstanbul 1991.
• AKGÜNDÜZ, Ahmet, “Osmanlı Hukukunda Şer’i Hukuk-Örfi Hukuk İkilemi ve Yasama Organının Yetkileri”, İslami Araştırmalar, C. 12, S. 2, 1999.
• AKMAN, Mehmet, Osmanlı Devletinde Ceza Yargılaması, İstanbul 2004.
• AKŞİT, M. Cevat, İslam Ceza Hukuku ve İnsani Esasları, İstanbul 1976.
• ANSAY, Sabri Şakir, Hukuk Tarihinde İslam Hukuku, 3. Baskı, Ankara 1958.
• BİLMEN, Ömer Nasuhi, Hukuk-i İslamiyye ve Istılahatı Fikhiyye Kamusu, III, İstanbul.
• BİRİNCİ, Ali Mesut-Topal, Zehra, Başbakanlık Osmanlı Arşivindeki Mahkeme Kayıtlarına Göre Mersin Köyünün Sosyal ve Kültürel Yapısı, İstanbul 2007.
• BOZKURT, Gülnihal, Batı Hukukunun Türkiye’de Benimsenmesi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 2010.
• CAN, Cahit, Toplumsal İnsanın Evrensel Doğası ve Cinsel Suçlar, Ankara 2002.
• CİN, Halil-Akyılmaz, Gül, Türk Hukuk Tarihi, Konya 2003.
• ÇAĞATAY, Neşet, İslam Öncesi Arap Tarihi ve Cahiliye Çağı, Ankara 1982.
• DİLER, Tamer, Augustus Çağında Cinsel Suçlar, İstanbul 2007
• DÖNMEZER, Sulhi, Ceza Hukuku Hususi Kısım, Umumi Adap ve Aile Nizamı Aleyhinde Cürümler, İstanbul 1983.
• DURKHEİM, Emile, Ceza Evriminin iki Kanunu, (Çev: Hamide Topçuoğlu), Ankara 1966.
• DÜZDAĞ, M. Ertuğrul, Şeyhülislam Ebusuud Efendi Fetvaları Işığında 16. Asır Türk Hayatı, İstanbul 1972.
• Ebu Zehra, İslam Hukuku Metodolojisi Fıkıh Usulü, (Çev: A. Şener), 8. Basım, Ankara, 2000.
• EKİNCİ, Ekrem Buğra, Osmanlı Hukuku Adalet ve Mülk, 1. Baskı, İstanbul 2008.
• GELİR, Burcu, 1680-1700 Yılları Arasında Ayntab (Gaziantep) Şehrinde Asayiş Problemleri ve İslam Osmanlı Ceza Hukuku Uygulamaları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya 2006.
• HEYD, Uriel, Studies in OId Ottoman Criminal Law, Oxford 1973.
• IMBER, Colin, Şeriattan Kanuna Ebussuud ve Osmanlı'da İslami Hukuk, İstanbul 2004.
• İNALCIK, Halil, Kuruluş ve İmparatorluk sürecinde Osmanlı,Devlet Kanun Diplomasi, İstanbul 2011.
• İNALCIK, Halil “Osmanlı Hukukuna Giriş-Sultani Hukuk ve Fatih’in Kanunları”, AÜSBFD, C. XIII, Haziran 1958 No: 2, (102-126).
• KAYRA, Cahit, Osmanlı’da Fetvalar ve Günlük Yaşam, Boyut Yayıncılık, Haziran 2008.
• ÖNDER, Ayhan, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümleri, İstanbul 1994.
• ÖZKORKUT, Ünal, Nevin, Türk Hukuk Tarihinde Zina, Ankara 2009.
• ÖZÖN, Mustafa Nihat, Büyük Osmanlıca-Türkçe Sözlük, 8. Baskı, Ocak 1989.
• SONBOL, Amira, “Osmanlı Mısırı ve Modern Mısırda Tecavüz ve Hukuk” (211-228), (İçinde: Modernleşmenin Eşiğinde Osmanlı Kadınları, Editör: Madeline C. Zilfi, Şubat 2010 )
• TANER, Tahir, Tanzimat Döneminde Ceza Hukuku, İstanbul 1940.
• TOK, Özen, “Kadı sicilleri Işığında Osmanlı Şehrindeki Mahalleden (Veya Köyden) İhraç Kararlarında Mahalle Ahalisinin Rolü”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 18, 2005/1 (s. 155-173)
• TOROSLU, Nevzat, Ceza Hukuku Özel Kısım, Ankara 2009.
• TOSUN-Yalvaç, Sumer Babil Assur Kanunları ve Amni Şaduga Fermanı, Ankara 1975.
• UDEH, Abdulkadir, İslam Ceza Hukuku ve Beşeri Hukuk, Çeviren: Akif Nuri, C.II, C.III, İstanbul, Aralık 1990
• ÜÇOK, Coşkun, “Osmanlı Kanunnamelerinde İslam Ceza Hukukuna Aykırı Hükümler- I”, AHFD, C. III, S. I, 1946, (s.125-146)
• ÜÇOK, Coşkun “Osmanlı Kanunnamelerinde İslam Ceza Hukukuna Aykırı Hükümler, II”, AHFD, C. III, S. 2-4, 1946, (s.365-383)
• ÜÇOK, Coşkun “Osmanlı Kanunnamelerinde İslam Ceza Hukukuna Aykırı Hükümler, III”, AHFD, C. IV, S. 1, 1947, (s.48-73)
• YAĞCI, Güneş, Zübeyde, “Osmanlı Taşrasında Kadına Yönelik Cinsel Suçlarda Adalet Arama Geleneği”, Kadın 2000, Aralık 2005, C.6,S.2 (s. 51-81) http://www.thefreelibrary.com/_/print/PrintArticle.aspx?id=193182210.
• YARSUVAT, Duygun, “Mukayeseli Hukukta Cinsel Suçlar ve Müeyyideleri”, İHFD, C. XXX, İstanbul 1964, s. 117
• Yavuz Sultan Selim Kanunnamesi, çev: Hadiye Tuncer, Tarım Orman Köyişleri BakanlığıYayın No: 18, Ankara 1987
• YILMAZ, Muttalip, İslam Hukukunda Zaruret Hali, 2. Baskı, Ankara 2008.
• ZARİNEBAF-SHAHR, Fariba, “Osmanlı Kadınları ve 18. Yüzyılda Adalet Arama Geleneği”. (İçinde: Modernleşmenin Eşiğinde Osmanlı Kadınları, Çeviren: Necmiye Alpay, İstanbul 2000, s. 250-260).
• ZE'EVİ, Dror, “Changes in Legal-Sexual Discourse: Sex crimes in the Ottoman Empire”, Continuity and Change, (2002) 16 (2), (219-242).
• Yararlanılan Arşiv Kaynakları
• Ankara 49 nolu Şeriye Defteri 235 nolu 15 Cemaziyel evvel 1074
• Ankara 55 nolu Şeriye Defteri 141 nolu 2 Cemaziyel evvel 1082
• Ankara 112 nolu Şeriye Defteri 490 nolu hüküm.
• Ankara 114 nolu Şeriye Defteri 337 nolu hüküm.
• nolu Mühimme Defteri, 1274 nolu hüküm.
• nolu Mühimme Defteri, 360 nolu hüküm, 9 Zilkade 973 H.
• nolu Mühimme Defteri , Fî 11 Zi'l-ka‘de 966 H.
• nolu Mühimme Defteri, Fî 6 Şevvâl 967 H.
• nolu Mühimme Defteri, Fî 24 Zi'l-hicce 967 H.
• C.ADL, Dosya No:61,Gömlek No: 3678, 21 R 1244 H.
• Z 1199 H. Dosya No: 25 Gömlek No: 1252/B HAT MVL, 591/4 MVL 805/32 MVL 805-A/2 MVL, 954/66. MVL,592/27. MVL 601/81 MVL 662/65 MVL, 575/60 MVL, 609/28 MVL 602/52 MVL 601/81 MVL 594/1