Dr. Polliç Bey’in 1918 Tarihli Raporuna Göre Berlin ve Aydın Vilayeti Hapishanelerine Genel Bir Bakış

Yıl 2008, Sayı: 24, 205 - 222, 01.07.2008

Saadet Tekin

https://doi.org/10.1501/OTAM_0000000551

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Dr. Polliç Bey’in 1918 Tarihli Raporuna Göre Berlin ve Aydın Vilayeti Hapishanelerine Genel Bir Bakış

Öz

XX. yüzyılın başlarında Osmanlı İmparatorluğu’nda kaybedilen savaşlar, elden çıkan topraklar ve bu topraklardan göç etmek zorunda kalan halk, Anadolu’da nüfusun artmasına sebep olmuş, artan nüfus ve ihtiyaçlar asayişi bozmuştur. Bu durumda merkeziyetçi yapısını devam ettirmek isteyen devlet, bazı tedbirler almıştır. Ele alınan konulardan birisi de hapishaneler olmuştur. Bu dönemde Osmanlı-Alman yakınlaşması ıslahat programına da yansımıştır. Bu bağlamda Alman uzmanlara görev verilmesi söz konusu olmuştur. Bu uzmanlardan biri olan Doktor Polliç Bey Osmanlı hapishaneler ve tevkifhaneler müfettiş-i umûmîsi olarak atanmış olup, çalışmada onun bu konudaki faaliyetleri üzerinde durulmuştur. Doktor Polliç Bey, Prusya ile Aydın vilayeti ve mülhakatındaki hapishanelerin durumunu açıklayan kapsamlı bir rapor hazırlamıştır. Raporda Prusya’daki hapishanelerin son derece modern olmasına karşın Aydın vilayeti ve mülhakatındaki hapishanelerde ciddi sorunlara dikkat çekilmiş ve yeni düzenlemelere ihtiyaç olduğuna vurgu yapılmıştır. Ayrıca İzmir’e de yeni bir hapishanenin yapılmasının gerekliliği belirtilerek yeni yapılacak hapishanenin Almanya örneğine göre inşa edilmesi belirtilmiştir. Bu çalışmamızdan da anlaşılacağı gibi Almanya’da yargı sistemleri ve hapishaneler alanında modernizasyon daha erken dönemde başlamış ve hapishaneler mahkûmların yaşayışına uygun hale getirilmiştir. Osmanlı Devleti’nde de bu konuda çaba gösterilmiş, fakat bu çabalar iç ve dış gelişmeler nedeniyle başarılı olamamıştır

Anahtar Kelimeler

Hapishane, Tevkifhane, Mahkûm, Osmanlı, Aydın

Kaynakça

• Arşiv Belgeleri B.O.A. DH. MB. HPS, Dosya No: 92, Vesika No: 18 B.O.A, DH. MB. HPS, Dosya No: 143, Vesika No: 10 B.O.A, DH. MB. HPS, Dosya No: 143, Vesika No: 44 B.O.A, DH. MB. HPS, Dosya No: 144, Vesika No: 17 B.O.A, DH. MB. HPS, Dosya No: 161, Vesika No: 46 Kitap ve Makaleler Bozkurt, Gülnihal, “ Tanzimat ve Hukuk” Tazimatın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara 1994, s. 271- 285.
• Gürsoy-Naskali, Emine/ Altun, Hilal Oytum, Zindanlar ve Mahkûmlar, İstanbul 2006.
• Karal, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, C. VII, Ankara 1983.
• Karal, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, C. VIII, Ankara 1983.
• Levy, Noemi/ Toumarkine, Alexandre, Osmanlı’da Asayiş Suç ve Ceza 18.-20. Yüzyıllar, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2007
• Şen, Ömer, Osmanlı’da Mahkûm Olmak, Kapı Yayınları, İstanbul 2007.
• Tekin, Saadet, “ 19. Yüzyıl Sonu 20. Yüzyılın Başlarında Nazilli Hapishanelerine Kısa Bir Bakış”, Tarih ve Toplum, Ocak 2001, s. 11–14.
• Tekin, Saadet, “XX. Yüzyılın başlarında Aydın vilayeti ve mülhakatındaki hapishanelerin genel durumu” Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2006/2 Güz sayısı, Manisa 2006. s. 65–78.
• Üçok, Coşkun / Mumcu, Ahmet, Türk Hukuk Tarihi, Ankara 1976.
• Yıldız, Gültekin, Osmanlı Devleti’nde Hapishane Islahatı (1893–1908), Marmara Üniversitesi
• Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Tarihi Anabilim Dalı Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 2002.