Şah İsmail's Wife

Yıl 2016, Sayı: 39, 27 - 35, 01.01.2016

Vedat Turgut

Öz

İt has attracted the attention of modern researchers that the issue of whether Shah İsmail’s wives come into the hands of Ottoman or not, who participated in crumbled Safavid army during pay off which occured between Shah İsmail and Yavuz Sultan Selim in Çaldıran. İt has concluded from revealed ideas by Gündüz and Emecen and archive document which enabling us to take hand this research, giving information by Hodja Sadeddin, the son of Hasan Can who has seen the events one to one and Müneccimbasi which in the Ottoman Historians, definetly correct. According to this, it was understood two of Shah İsmail’s Khatuns be held captive in the war, while Begum, one of them, get rid of captivity after one or two day, Bihrûze, the other, stay in Ottoman territory and also establish a foundation in Thessaloniki. İt’s known however, attemting to use of Bihrûze for provoke a challenge Shah İsmail, imprisonment envoys sent by Shah İsmail for set free of Bihrûze is not give a pitched battle what They want to Ottomans.

Anahtar Kelimeler

Taclı Begüm, Bihrûze, Şah İsmail, Yavuz Sultan Selim, Çaldıran, Selanik.

Şah İsmail'in Hatunu

Öz

Şah İsmail ile Yavuz Sultan Selim arasında Çaldıran’da meydana gelen hesaplaşma esnasında dağılan Safevi ordusunun içinde bulunan Şah İsmail’in hatunlarının Osmanlıların eline geçip geçmediği meselesi, modern araştırmacının dikkatini çekmektedir. Gündüz ve Emecen’in ortaya koydukları fikirlerden ve araştırmayı ele almamızı sağlayan arşiv kaydından, Osmanlı müverrihleri içerisinde olayları birebir görmüş olan Hasan Can’ın oğlu Hoca Sadeddin ve Müneccimbaşı tarafından verilen bilgilerin şüphesiz doğru oldukları sonucuna varılmıştır. Buna göre, Şah İsmail’in eşlerinden ikisinin savaşta esir düştüğü, bunlardan Taclı Begüm’ün bir-iki günlük esaretin ardından kurtulurken, Bihrûze’nin Osmanlı topraklarında kaldığı ve hatta Selanik’te bir vakıf kurduğu anlaşılmaktadır. Bihrûze’nin Şah İsmail’i bir meydan okumaya tahrik etmek için kullanılmaya çalışıldığı ancak, Şah İsmail’in eşinin salıverilmesi için gönderdiği elçilerin hapsedilmesinin Osmanlılara istediği savaşı vermediği bilinmektedir

Anahtar Kelimeler

Taclı Begüm, Bihrûze, Şah İsmail, Yavuz Sultan Selim, Çaldıran, Selanik.

Kaynakça

• TADB.TTD.EV. 553. TADB.TTD.EV. 559. TADB.TTD.EV. 548.
• Gelibolulu Mustafa Alî, Künhü’l-Ahbar, I-II, (Haz. Ahmet Uğur-Mustafa Cuhadar), Kayseri, 1997.
• Anonim Tevarih-i Al-i Osman-Giese Neşri: (Haz. Nihat Azamat), İstanbul 1992.
• Celalzâde Mustafa, Selimnâme, (Haz. Ahmet Uğur-Mustafa Cuhadar) Ankara 1990.
• Çuhadar, İ. Hakkı, Sucûdî’nin Selim-nâmesi, Erciyes Universitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kayseri 1988.
• Gündüz, Tufan, “Şah İsmail’in Eşi Taclu Begüm”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştirmaları Dergisi, 51 (Ankara 2009), s. 223-232.
• Gündüz, Tufan, Seyyahların Gözüyle Sultanlar ve Savaşlar, Giovvanni Maria Agiolello, Venedikli Bir Tüccar ve Vincenzo D’Alessandri’nin Seyahatnâmeleri, İstanbul 2006.
• Emecen, Feridun, Zamanın İskenderi Şarkın Fatihi Yavuz Sultan Selim, İstanbul 2010.
• Eyice, Semavi, “Tacizâde Tevkiî Cafer Çelebi Camii”, TKA, XXXIV/1-2 (İstanbul 1998), s. 55-63.
• Genç, Vural, İranlı Tarihçilerin Kaleminden Çaldıran (1514), İstanbul 2011.
• Gökyay, Orhan Şaik, Dede Korkut Hikâyeleri, İstanbul 1985.
• Haydar Çelebi Ruznâmesi, (Haz. Yavuz Senemoğlu), İstanbul (tarihsiz).
• Hinz, Walter, Uzun Hasan ve Şeyh Cüneyd. XV. Yüzyılda İran’ın Millî Bir Devlet Olarak Yükselişi, (Çev. Tevfik Bıyılıoğlu) Ankara 1992.
• Hoca Sadeddin, Tacü’t-Tevarih, IV, (Haz. İsmet Parmaksızoğlu), Ankara 1979.
• İdris-İ Bitlisî, Selim Şah-nâme, (Trc. Hicabi Kırlangıç), Ankara 2001.
• Lütfi Paşa, Tevârih-i Al-i Osman, (Haz. Kayhan Atik), Ankara 2001.
• Müneccimbaşı Ahmed Dede, Müneccimbaşı Tarihi-Sahaifü’l-Ahbar fî Vekayiü’l-Asar, I-II, (Trc. İsmail Erunsal), İstanbul, (tarihsiz).
• Selanikî Mustafa Efendi, Tarih-i Selanikî, I, (Haz. Mehmet İpşirli), Ankara 1999.
• Taşğın, Ahmet-Yaman, Ali-Musalı, Namiq, Safeviler ve Şah İsmail, İstanbul 2014.
• Taşköprülüzâde, Eş-Şakaiku’n-Numaniyye fî Ulemai’d-Devleti’l-Osmaniye “Osmanlı Bilginleri”, (Trc. Muharrem Tan), İstanbul 2007.
• Tansel, Selahattin, Yavuz Sultan Selim, Ankara 1969.
• Uzunçarşılı, İsmail H., Şah İsmail’in Zevcesi Taclu Hanım’ın Mücevheratı, Belleten, XXIII/92 ( Ankara 1959), s. 611-619.