BibTex RIS Kaynak Göster

II. Bayezid Dönemine Ait Bir Hesap Risalesi: Muhammed Bin Musa’nın Miftâhu’l-Müşkilât İsimli Matematik Eseri

Yıl 2016, Sayı: 40, 71 - 110, 01.01.2016

Zeynep Tuba Oğuz

Öz

Bu çalışmada, II. Bayezid dönemine ait Türkçe hesap kitaplarından Miftâhu’l- Müşkilât isimli matematik eseri incelenerek, müellifinin Osmanlı matematiğine katkısını ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Ayrıca, Osmanlıların aritmetik tarihindeki rolüne ilişkin bir takım tespitlerde bulunulmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak, incelediğimiz eser pratik matematik içeriğiyle temayüz etmekle birlikte, ondalık kesirlerin Osmanlılara özgü hesap teknikleri bakımından eserde oldukça iyi temsil edildiği anlaşılmış ve müellifin bunu olgunlaştırma çabası içinde olduğu görülmüştür. Çalışmamızda, eserin günümüze ulaşan tek nüshası kullanılmış ve elde edilen bilgiler diğer kaynaklarla bütünleştirilerek incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı matematik ondalık kesir muhasip miftah elmüşkilat Muhammed bin Musa.

Kaynakça

  • Gıyaseddin Cemşid Kâşî, Risale-i Muhitiyye, Askeri Müze nr. 69.
  • Muhammed b. Musa, Miftâhu’l-Müşkilât, Çorum nr. 4514/4, H. 9. asır.
  • Takıyyüddin ibn Maruf, Buğyetü’t-Tullâb min ʿİlmi’l- Hisâb, Carullah nr. 1454, H. 10. asır.
  • CAJORI, Florian, Matematik Tarihi, Çev: Deniz İlalan, Ankara 2014.
  • DEMİR, Remzi, Takiyyüddin’de Matematik ve Astronomi, Ankara 2000.
  • GÖKDOĞAN, Melek Dosay, “Hacı Atmaca’nın Mecmaʿ el- Kavâid Adlı Hesap Kitabı”, Necati Öner’e Armağan, Diriliş Yolunda Türk Düşüncesi, Ed: Bahaeddin Yediyıldız, Ankara 2013.
  • HUNGER, Herbert ve Kurt Vogel, Ein Byzantinisches Rechenbuch des 15. Jahrhunderts, Viyana 1963.
  • İHSANOĞLU, Ekmeleddin, Osmanlı Matematik Literatürü Tarihi, C. 1, İstanbul 1999.
  • STEVİN, Simon, De Thiende, Haz: Helmuth Gericke ve Kurt Vogel, Frankfurt 1965.

A Treatise on Mathematics Written in the Era of Bayezid II: Muhammed bin Musa and Miftah elMüşkilat

Yıl 2016, Sayı: 40, 71 - 110, 01.01.2016

Zeynep Tuba Oğuz

Öz

In this article, we have analyzed how decimal fractions were handled in traditional period of Ottomans by means of Muhammed b. Musa 15th century . His treatise entitled Miftah el-Müşkilat which was written for accountants, represents an advanced level regarding calculation techniques with decimal fractions peculiar to Ottoman accountants. Thus, it is realised that the author of the treatise devoloped this subject. In this study the unique copy of the manuscript has been used and evaluated with the information we obtained from other sources

Anahtar Kelimeler

Ottomans mathematics decimal fractions accountant Miftah el- Müşkilat Muhammed bin Musa.

Kaynakça

  • Gıyaseddin Cemşid Kâşî, Risale-i Muhitiyye, Askeri Müze nr. 69.
  • Muhammed b. Musa, Miftâhu’l-Müşkilât, Çorum nr. 4514/4, H. 9. asır.
  • Takıyyüddin ibn Maruf, Buğyetü’t-Tullâb min ʿİlmi’l- Hisâb, Carullah nr. 1454, H. 10. asır.
  • CAJORI, Florian, Matematik Tarihi, Çev: Deniz İlalan, Ankara 2014.
  • DEMİR, Remzi, Takiyyüddin’de Matematik ve Astronomi, Ankara 2000.
  • GÖKDOĞAN, Melek Dosay, “Hacı Atmaca’nın Mecmaʿ el- Kavâid Adlı Hesap Kitabı”, Necati Öner’e Armağan, Diriliş Yolunda Türk Düşüncesi, Ed: Bahaeddin Yediyıldız, Ankara 2013.
  • HUNGER, Herbert ve Kurt Vogel, Ein Byzantinisches Rechenbuch des 15. Jahrhunderts, Viyana 1963.
  • İHSANOĞLU, Ekmeleddin, Osmanlı Matematik Literatürü Tarihi, C. 1, İstanbul 1999.
  • STEVİN, Simon, De Thiende, Haz: Helmuth Gericke ve Kurt Vogel, Frankfurt 1965.
Toplam 9 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Zeynep Tuba Oğuz Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 1 Ocak 2016
Yayımlandığı Sayı Yıl 2016 Sayı: 40

Kaynak Göster

APA Oğuz, Z. T. (2016). II. Bayezid Dönemine Ait Bir Hesap Risalesi: Muhammed Bin Musa’nın Miftâhu’l-Müşkilât İsimli Matematik Eseri. OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma Ve Uygulama Merkezi Dergisi(40), 71-110.
AMA Oğuz ZT. II. Bayezid Dönemine Ait Bir Hesap Risalesi: Muhammed Bin Musa’nın Miftâhu’l-Müşkilât İsimli Matematik Eseri. OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi. Ocak 2016;(40):71-110.
Chicago Oğuz, Zeynep Tuba. “II. Bayezid Dönemine Ait Bir Hesap Risalesi: Muhammed Bin Musa’nın Miftâhu’l-Müşkilât İsimli Matematik Eseri”. OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma Ve Uygulama Merkezi Dergisi, sy. 40 (Ocak 2016): 71-110.
EndNote Oğuz ZT (01 Ocak 2016) II. Bayezid Dönemine Ait Bir Hesap Risalesi: Muhammed Bin Musa’nın Miftâhu’l-Müşkilât İsimli Matematik Eseri. OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi 40 71–110.
IEEE Z. T. Oğuz, “II. Bayezid Dönemine Ait Bir Hesap Risalesi: Muhammed Bin Musa’nın Miftâhu’l-Müşkilât İsimli Matematik Eseri”, OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, sy. 40, ss. 71–110, Ocak 2016.
ISNAD Oğuz, Zeynep Tuba. “II. Bayezid Dönemine Ait Bir Hesap Risalesi: Muhammed Bin Musa’nın Miftâhu’l-Müşkilât İsimli Matematik Eseri”. OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi 40 (Ocak 2016), 71-110.
JAMA Oğuz ZT. II. Bayezid Dönemine Ait Bir Hesap Risalesi: Muhammed Bin Musa’nın Miftâhu’l-Müşkilât İsimli Matematik Eseri. OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi. 2016;:71–110.
MLA Oğuz, Zeynep Tuba. “II. Bayezid Dönemine Ait Bir Hesap Risalesi: Muhammed Bin Musa’nın Miftâhu’l-Müşkilât İsimli Matematik Eseri”. OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma Ve Uygulama Merkezi Dergisi, sy. 40, 2016, ss. 71-110.
Vancouver Oğuz ZT. II. Bayezid Dönemine Ait Bir Hesap Risalesi: Muhammed Bin Musa’nın Miftâhu’l-Müşkilât İsimli Matematik Eseri. OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi. 2016(40):71-110.