Mütareke Yıllarının İstanbulu’na Mutfaktan Bakmak

Yıl 2016, Sayı: 40, 279 - 302, 01.01.2016

Güldane Gündüzöz

Öz

Bu makale Birinci Dünya Savaşı ve Mütareke Dönemi İstanbulu’nun iaşe sorununu, o yıllarda kaleme alınmış bir yemek kitabı ekseninde ele almaktadır. Yirmi dört sayfadan oluşan “Etsiz Yağsız Tecrübeli Yemekler Kitabı” adlı eserin bu makalede kullanılmış olan matbu nüshası, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi Osmanlıca Risaleler Veri Tabanı’nda bulunmaktadır. Söz konusu eser et ve yağ gibi halkın o dönemde ulaşmakta zorluk çektiği pahalı malzemeler olmadan da lezzetli yemekler yapılabileceği iddiasıyla yola çıkmıştır. Tutumlu olmanın mecburiyetini satırlarında hissettiren bu kitap bu doğrultuda söz konusu malzemeye farklı alternatifler getirerek özgün ve lezzetli yemek tarifleri sunar. Bu yaklaşımın, gastronomi alanında pahalı ve zor bulunan malzemeye alternatif üretmek, daha hesaplı bir malzeme ile pahalı bir malzemeye eşdeğer bir lezzet ortaya koymak gibi ufuk açıcı bir yanı vardır

Anahtar Kelimeler

Mütareke Dönemi, Osmanlı Mali Krizi, İstanbul’un İaşesi, Mutfak, Yemek Kitabı

Throw a Glance Into The Armistice Period From Istanbul’s Kitchen

Öz

This article examines problem of subsistence of Istanbul during and after the World War I. It is about a cookbook -consisting of twenty four page- that was written in these years. The name of this book is “The Meatless and Oil Free Cookbook”. This book is located in the database Turkish Religious Foundation Centre Library for Islamic Studies. This book makes us feel the need to be frugal. and it is claiming that meatless and fat free meals can be delicious. Because people were unable to obtain these expensive products. Accordingly this book was to bring different alternatives to expensive materials. This approach is enlightening in the field of gastronomy

Anahtar Kelimeler

The Armistice Period, The Ottoman Financial Crisis, Victualing of Istanbul, Cuisine, Cookbook.

Kaynakça

• AKSEL, Malik, “Harp İçinde Tiyatro”, Türk Edebiyatı, IV (1972), ss. 18-20.
• AYDIN, Mehmet, “Mütareke Döneminde İstanbul’un İaşesi (1918-1922)”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, 2002.
• CRISS, Bilge, İşgal Altında İstanbul 1918-1923, İletişim Yayınları, İstanbul 1994.
• ÇAVDAR, Tevfik, Osmanlıların Yarı-Sömürge Oluşu, Ant Yayınları, İstanbul 1970.
• ELDEM, Vedat, Harp ve Mütareke Yıllarında Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomisi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1994.
• GÜÇER, Lütfi, “XVI. Yüzyıl Sonlarında Osmanlı İmparatorluğu Dâhilinde Hububat Ticaretinin Tabi Olduğu Kayıtlar”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, XIII (1952), ss. 79-98.
• GÜLDEMİR, Osman, Kitâbü’t-Tabbâhîn, Oğlak Yayınları, İstanbul 2015.
• GÜRAN, Tevfik, “İstanbul’un İaşesinde Devletin Rolü (1793-1839)”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, XLIV (1986), ss. 245-275.
• HÜSEYİN HÜSNÜ BEY, Etsiz, Yağsız Tecrübeli Yemekler, Dersaâdet-Kader Matbaası, İstanbul 1919.
• JOHNSON, Clarence Richard, İstanbul 1920, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1995.
• KARAKAYA, Ali, İşgal Altında İstanbul, İnkılâp Yayınları, İstanbul 2016.
• KARATAŞER, Büşra, “Birinci Dünya Savaşı ve Mütareke Döneminde İstanbul’un İaşesi”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İİBF Dergisi, III (2013), ss. 97-114.
• KUT, Günay, “Türklerde Yeme İçme Geleneği ve Kaynakları”, Eskimeyen tatlar: Türk Mutfak Kültürü, Vehbi Koç Yayınları, İstanbul 1996.
• MEHMED KÂMİL, Melceü’t-Tabbâhîn-Aşçıların Sığınağı, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, İstanbul 2015.
• ÖZVAR, Erol, Osmanlı Maliyesinde Malikâne Uygulaması, Kitabevi Yayınları, İstanbul 2003.
• PAMUK, Şevket, Osmanlı-Türkiye İktisadî Hayatı, İletişim Yayınları, İstanbul 1999.
• ULU, Cafer, “I. Dünya Savaşı ve İşgal Sürecinde İstanbul’da Yaşanan Sosyal ve Ahlaki Çözülme (1914-1922)”, Tarih Dergisi, LIII (2013), ss. 87-129.
• ZURCHER, Erik Jan, Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, İletişim Yayınları,