Öz
Nilüfer Vapuru, 1910 yılında doğrudan Bahriye Nezareti’ne bağlı olarak kurulan Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresi’nin vapuruydu. Nilüfer, askeri nakliyatın sağlanabilmesi için Harbiye Nezareti’nin R.1326 yılı bütçesinden tasarruf edilerek Gülcemal, Karadeniz, Akdeniz, Bahriahmer, Kızılırmak ve Plevne vapurlarıyla beraber satın alınmış, gemilerin sened-i bahrîleri Bahriye Nezareti adına düzenlenmişti. 17 Aralık 1913’te Nezaret-i Umur-ı Bahriye bu gemilerin Bahriye’de kullanılabileceği bir yer olmadığını beyan etmiş, 23 Şubat 1914’te Meclis-i Vükela’nın da uygun görmesiyle gemiler Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresi’ne devredilmişlerdi. Gemilerin, sened-i bahrîleri ise Harbiye Nezareti adına düzenlendi. Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresi’nin Nilüfer Vapuru, Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasıyla donanmanın emrine verilmiş ve mayın dökücüye çevrilmiştir. Osmanlı donanması Birinci Kumandanı Amiral Souchon’un komutası altında görevini sürdüren Nilüfer Mayın Gemisi, 17 Kasım 1914’te Batı Karadeniz’e sevk edildikten sonra bir daha geri dönmemiş, kazaya uğrayarak batmıştır. Bu makalede, Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresi’nin vapuru iken daha sonra mayın gemisine çevrilen Nilüfer’in kısa süren görev süresi anlatılacak, geminin batışından sonra yaşananlar ve şehitleri hakkında bilgi verilecektir
Anahtar Kelimeler
Nilüfer Vapuru Nilüfer Mayın Gemisi Loreley Gemisi Şehit Personel
Kaynakça
- Bab-ı Ali Evrak Odası (BEO)
- Dahiliye Emniyet-i Umumiye Beşinci Şube (DH.EUM.5.Şb)
- Dahiliye Emniyet-i Umumi Kalem-i Umumi (DH.EUM.KLU.)
- Dahiliye İdare (DH.İD..)
- Hariciye Nezareti Siyasi (HR.SYS.)
- Meclis-i Vükela Mazbataları (MV.)
- Deniz Tarihi Arşivi (DTA)
- Mülga Bahriye Nezareti (MBN)
- Yoklama Kalemi Defterleri (YKL.d)
- Bahriye Nezareti Koleksiyonu (BN)
- Bahriye Muhasebe Defterleri (BH.MUH.d)
- Milli Savunma Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü Arşiv ve Askeri Tarih Daire
- Başkanlığı (ATASE):
- Birinci Dünya Harbi Koleksiyonu (BDH) Kızılay Arşivi:No: 665/208
- “Harb-i Umumi Bidayetinden Üç Yüz Otuz İki Senesi Temmuzunun Altıncı Gününe Kadar İhraz-ı Rütbe-i Şehadet Eyleyen Zabitan ve Mensubin-i Bahriyenin İsimleriyle Mücmel Tercüme-i Halleri”, Mecmua-i Seneviyye-i Bahriye, İkinci Sene, 10 Temmuz 1332.
- İkdam, 12 Teşrinisani 1330 (25 Kasım 1914), No: 6381.İkdam, 12 Teşrinisani 1330 (25 Kasım 1914), No: 6381. Kitaplar:
- ALPAGUT, Haydar, Büyük Harbin Deniz Cephesi, Deniz Matbaası, İstanbul 1937.
- Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi VIII nci Cilt, Deniz Harekâtı, Genelkurmay Basımevi, Ankara 1976.
- BÜYÜKTUĞRUL, Afif, Osmanlı Deniz Harp Tarihi, C.4, Deniz Basımevi, İstanbul
- ÇELİK, Gülfettin -Recep Karacakaya-Zekai Mete-Hamdi Genç-Faruk Bal, Kızılay Arşivi Belgelerinde Savaş Esirleri, The Prisoners of War in the Red Crescent Archive Documents, İstanbul 2018.
- ÇOKER, Fahri, Deniz Harb Okulumuz 1773, Deniz Basımevi Müdürlüğü, İstanbul 1984.
- HACİPOĞLU, Doğan, Osmanlı İmparatorluğu’nun 1. Dünya Harbine Girişi, 29 Ekim 1914
- (Geliştirilmiş ve Gözden Geçirilmiş İkinci Baskı), İstanbul Deniz İkmal Grup Komutanlığı Matbaa Müdürlüğü, İstanbul 2003.
- IŞIN, Mithat, Mayın Harbi, Deniz Matbaası, İstanbul 1940.
- IŞIN, Mithat, 1912-1913 Balkan Harbi Deniz Cephesi, Deniz Basımevi, 1946.
- Lloyd’s Register British and Foreign Shipping, London 1913.
- LOREY, Türk Sularında Deniz Hareketleri, Çeviren: Dz Yarbay Tekirdağlı H. Sami, Deniz Matbaası, İstanbul 1936.
- SEZEN, Tahir, Başbakanlık Basımevi, Osmanlı Yeradları (Alfabetik Sırayla), Ankara 2006
- SÜLEYMAN NUTKİ, Bahriyye-i Ticariyye Salnamesi, İstanbul 1329.
- ŞEMSEDDİN SAMİ, Kamûs-ı Türkî, İkdam Matbaası, Dersaadet 1317.
- Taschenbuch der Kriegsflotten 1914/1915, Kriegsausgabe Zweite Erweiterte Auflage.
- TUTEL, Eser, Seyr-i Sefain Öncesi ve Sonrası, İletişim Yayınları, İstanbul 1997.
Öz
Sefain Administration, which was established in 1910 directly under Naval Ministry. Nilüfer was purchased together with Gulcemal, Karadeniz, Akdeniz, Bahriahmer, Kızılırmak and Plevne steamers by saving the R.1326 budget of the Ministry of War to ensure the military transportation. The nautical documents of ships sened-i bahrî were arranged in the name of Naval Ministry. In December 17, 1913; Naval Ministry declared that there were no place that the ships could be used in. So the ships were transferred to Ottoman Seyr-i Sefain Administration in February 23, 1914 upon the approval of the cabinet of ministers. Therefore the documents of ships sened-i bahrî were prepared on behalf of Ministry of War. After the beginning of First World War, The Nilüfer Steamer was ordered to the command of the Navy and it turned into a minelayer. The ship continued to its duty under Commander Admiral Souchon. Subsequent to be shipped to Western Black Sea in November 17, 1914; it couldn’t turn again, fell into an accident and sank. In this article, information about the mission time of Nilüfer, experiences after the sinking of the ship and the martyrs will be given
Anahtar Kelimeler
Martyred Staff The Minelayer Nilufer The Stationship Loreley The Steamer Nilufer
Kaynakça
- Bab-ı Ali Evrak Odası (BEO)
- Dahiliye Emniyet-i Umumiye Beşinci Şube (DH.EUM.5.Şb)
- Dahiliye Emniyet-i Umumi Kalem-i Umumi (DH.EUM.KLU.)
- Dahiliye İdare (DH.İD..)
- Hariciye Nezareti Siyasi (HR.SYS.)
- Meclis-i Vükela Mazbataları (MV.)
- Deniz Tarihi Arşivi (DTA)
- Mülga Bahriye Nezareti (MBN)
- Yoklama Kalemi Defterleri (YKL.d)
- Bahriye Nezareti Koleksiyonu (BN)
- Bahriye Muhasebe Defterleri (BH.MUH.d)
- Milli Savunma Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü Arşiv ve Askeri Tarih Daire
- Başkanlığı (ATASE):
- Birinci Dünya Harbi Koleksiyonu (BDH) Kızılay Arşivi:No: 665/208
- “Harb-i Umumi Bidayetinden Üç Yüz Otuz İki Senesi Temmuzunun Altıncı Gününe Kadar İhraz-ı Rütbe-i Şehadet Eyleyen Zabitan ve Mensubin-i Bahriyenin İsimleriyle Mücmel Tercüme-i Halleri”, Mecmua-i Seneviyye-i Bahriye, İkinci Sene, 10 Temmuz 1332.
- İkdam, 12 Teşrinisani 1330 (25 Kasım 1914), No: 6381.İkdam, 12 Teşrinisani 1330 (25 Kasım 1914), No: 6381. Kitaplar:
- ALPAGUT, Haydar, Büyük Harbin Deniz Cephesi, Deniz Matbaası, İstanbul 1937.
- Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi VIII nci Cilt, Deniz Harekâtı, Genelkurmay Basımevi, Ankara 1976.
- BÜYÜKTUĞRUL, Afif, Osmanlı Deniz Harp Tarihi, C.4, Deniz Basımevi, İstanbul
- ÇELİK, Gülfettin -Recep Karacakaya-Zekai Mete-Hamdi Genç-Faruk Bal, Kızılay Arşivi Belgelerinde Savaş Esirleri, The Prisoners of War in the Red Crescent Archive Documents, İstanbul 2018.
- ÇOKER, Fahri, Deniz Harb Okulumuz 1773, Deniz Basımevi Müdürlüğü, İstanbul 1984.
- HACİPOĞLU, Doğan, Osmanlı İmparatorluğu’nun 1. Dünya Harbine Girişi, 29 Ekim 1914
- (Geliştirilmiş ve Gözden Geçirilmiş İkinci Baskı), İstanbul Deniz İkmal Grup Komutanlığı Matbaa Müdürlüğü, İstanbul 2003.
- IŞIN, Mithat, Mayın Harbi, Deniz Matbaası, İstanbul 1940.
- IŞIN, Mithat, 1912-1913 Balkan Harbi Deniz Cephesi, Deniz Basımevi, 1946.
- Lloyd’s Register British and Foreign Shipping, London 1913.
- LOREY, Türk Sularında Deniz Hareketleri, Çeviren: Dz Yarbay Tekirdağlı H. Sami, Deniz Matbaası, İstanbul 1936.
- SEZEN, Tahir, Başbakanlık Basımevi, Osmanlı Yeradları (Alfabetik Sırayla), Ankara 2006
- SÜLEYMAN NUTKİ, Bahriyye-i Ticariyye Salnamesi, İstanbul 1329.
- ŞEMSEDDİN SAMİ, Kamûs-ı Türkî, İkdam Matbaası, Dersaadet 1317.
- Taschenbuch der Kriegsflotten 1914/1915, Kriegsausgabe Zweite Erweiterte Auflage.
- TUTEL, Eser, Seyr-i Sefain Öncesi ve Sonrası, İletişim Yayınları, İstanbul 1997.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Ocak 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Sayı: 48 |