Türkçe öğretmeni adaylarının okur öz yeterlik algılarının okuduğunu anlama düzeyleri ile ilişkisi

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 2, 65 - 74, 31.12.2017

Berna Ürün Karahan

Öz

Okuma
dilin dört temel becerisindendir. Bilişsel, duyuşsal ve sosyal bir süreç olan
okuma becerisi anlama ve anlamlandırma ile başarıya ulaşır. Ancak okuma gibi
okuduğunu anlama da bireyin çevresi, sosyal statüsü, aile ve özellikle
kendisiyle ilgilidir. Bireyin algıladığı öz yeterlik duyuşsal bir etkendir ve
bu etken okuma ve anlama eğitiminde dikkate alınmalıdır. Bu çalışmada amaç;
Türkçe öğretmeni adaylarının okur öz yeterlik algılarının okuduğunu anlama ile
olumlu ya da olumsuz bir ilişkisi olup olmadığını araştırmaktır. Çalışmanın
örneklemini Kafkas Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümü
öğrencileri oluşturmuştur. Veriler; Ülper, Yaylı ve Karakaya (2013) tarafından
geliştirilen “Okur Öz yeterlik Ölçeği” ile Sünbül (1998) tarafından
geliştirilen “Okuduğunu Anlama Testi” ile toplanmıştır. Çalışmada, Türkçe
öğretmeni adaylarının okur öz yeterlik algılarının okuduğunu anlama düzeyleri
ile arasında anlamlı bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir. Diğer taraftan
Türkçe öğretmeni adaylarının okur öz yeterlik algılarının iyi, okuduğunu anlama
becerilerinin ise orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Bunlara ek olarak
“sınıf” ve “ mezun olunan lise türü” değişkenleri bakımından anlamlı bir
farklılık tespit edilirken, “cinsiyet” ve “yaş” değişkenleri bakımında herhangi
anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe, okuma, anlama

The correlation between reader self efficacy perceptions and reading comprehension levels of Turkish teacher candidates

Öz

Reading is among the four main skills of a language. Being a
cognitive, affective and social process, the skill of reading succeeds through
comprehension and interpretation. However, reading comprehension is also
related to the surrounding, social status, family and especially themselves of
individuals as in reading. The selfefficacy perceived by the individual is an
affective factor and this factor should be taken into account in the education
of reading and comprehension. Because the positive or negative situations to be
experienced in the process of acquisition and comprehension of reading skills
are related to the process as well as the awareness of the individual's own
potential. The purpose of this study is to investigate whether  reader self-efficacy perceptions is
positively or negatively correlated with reading comprehension in Turkish
teacher candidates. The sample of the study consisted of students studying in
the Department of Turkish Education, Faculty of Education, Kafkas University.
The data were collected by using “Reader Self Efficacy Scale” developed by
Ülper, Yaylı and Karakaya (2013), and “Reading Comprehension Test” developed by
Sünbül (1998). In the study, it was found that there was no significant correlation
between the reader self-efficacy perceptions and the reading comprehension
levels in Turkish teacher candidates. On the other hand, it was revealed that
the reader self-efficacy perceptions of Turkish teacher candidates were found
to be high, whereas their reading comprehension skills were at moderate level. In
addition, while a significant difference was found in terms of the variables
“year studied” and the “type of high school graduated from”, there was no
significant difference in terms of the variables of “gender” and “age”.

Anahtar Kelimeler

Turkish, reading, comprehension, self-efficacy perception

Kaynakça

• Aksoy, V., ve Diken, I. H. (2009). Rehber öğretmenlerin özel eğitimde psikolojik danışma ve rehberliğe ilişkin öz yeterlik algılarının incelenmesi. İlköğretim Online, 8(3). 709-719. Ashton, P. (1985). Motivation and teacher’s sense of efficacy. In C. Ames & R. Ames (Eds.), Research on motivation in education, The classroom milieu, 2. Orlando. FL: Academic Press, pp. 141-174.
• Bandura, A. (1997). Self-Efficacy: The Exercise Of Control. New York: Freeman.
• Büyüköztürk, Ş. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Durdukoca, Ş. F. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının akademik öz yeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.10(1). 69-77. Ekici, G. (2008). Sınıf yönetimi dersinin öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik algı düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(35). 98-110
• Gürbüz, S. F., ve Bozgeyikli, H. (2014). Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde çalışan rehber öğretmenlerin özel eğitimde rehberlik ve psikolojik danışmaya yönelik öz yeterlik algıları. OPUS-Türkiye Sosyal Politika ve Çalışma Hayatı Araştırmaları Dergisi, 4(6), 79-99.
• İnnali, H. Ö., ve Aydın, İ. S. (2014). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okur öz yeterliklerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, ISSN: 1308-2140 Volume: 9/9, Summer 2014, ANKARA/TURKEY, 651-682.
• Kafkas, M. E., Açak, M., Çoban, B., ve Karademir, T. (2010). Beden eğitimi öğretmen adaylarının öz yeterlik algıları ile mesleki kaygıları arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2). 93-111.
• Karasakaloğlu, N., Saracaloğlu, A. S., ve Özelçi, S. Y. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel okuma öz-yeterliklerine ilişkin algıları/Prımary School Teachers' Crıtıcal Readıng Self-Effıcacy Perceptıons. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19). 405-422.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kurudayıoğlu, M., & Çelik, G. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının okumaya ve okuma eğitimine ilişkin özyeterlik algıları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6/4. 109-138. Özdemir, E. (1991). Okuma Sanatı, Nasıl Okumalı, Neler Okumalı. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Özsoy-Güneş, Z., Çıngıl-Barış, Ç., ve Kırbaşlar, F. G. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının matematik okuryazarlığı öz-yeterlik düzeyleri ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Hasan Âli Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 47-64.
• Öztürk, B. K. (2015). Ortaokul öğrencilerinin okur z yeterlikleri üzerine bir araştırma: Adana ili örneği. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(21), 908-936.
• Saracaloğlu, A. S., Karasakaloğlu, N., ve Gencel, İ. E. (2010). Türkçe öğretmenlerinin özyeterlik düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(33), 265-283.
• Schmitz, G. S. & Schwarzer, R. (2000). Selbstwirksamkeitserwartung von Lehrern: Längs-schnittbefunde mit einem neuen Instrument [Perceived self-efficacy of teachers: Longitudinal data using a new instrument]. Zeitschrift für Pädagogische Psychologie (German Journal of Educational Psychology). 14(1), 12-25. Vol 14(1), 12-25.
• Sünbül, A. M. (1998). Öğrenme stratejilerinin öğrenci erişi ve tutumlarına etkisi. Doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Entitüsü, Ankara.
• Topal, M., ve Akagün, Ö. E. (2015). Eğitim fakültesinde okuyan öğretmen adaylarının eğitim amaçlı internet kullanımı öz yeterlik algılarının incelenmesi: Sakarya Üniversitesi Örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(1), 343-364.
• Uyar, Y., Ateş, S., ve Yıldırım, K. (2012). Öğretmen Adaylarının Okuduğunu Anlama Sürecinde Kullandıkları Öz Düzenlemeye Dayalı Öğrenme Becerileri/Self-Regulated Learning Skills Used By Pre-Service Teachers During Reading Comprehension Process. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(8), 227-247.
• Ülper, H. (2010). Okuma ve Anlamlandırma Becerilerinin Kazandırılması. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Ülper, H., Yaylı, D., ve Karakaya, İ. (2013). Okur öz yeterlik ölçeğinin geliştirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1). 85-100 85-86.
• Üstüner, M., Demirtaş, H., Cömert, M., & Özer, N. (2009). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Öz-Yeterlik Algıları. Secondary School Teachers’ Self-Efficacy Beliefs. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(17), 1-16.
• Zimmerman, B. J. (1995). Self-efficacy and Educational Development. A. Bandura (Ed.), Self-Efficacy in Changing Societies (s. 202–231). New York: Cambridge University Press.