DETERMINANTS OF CONSUMER CONFIDENCE INDEX: THE CASE OF TÜRKİYE

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 2, 67 - 83, 25.07.2024

Uğur Topçu

Öz

In order for economic policies to be successful, it is important for market actors to trust the policy implementer and the market. Since policies will not be reciprocated in markets where trust is not established, the policy implementer must first establish trust in the market. In this context, the study aims to determine which factors the consumer is sensitive to in terms of trusting the market. As a result of the literature review, it was decided to analyze the relationship between the consumer confidence index and the monthly percentage change in CPI, unemployment rate, real exchange rate and consumer loans interest rate. In the study, Turkey's monthly data for the period January 2014 - April 2024 was used and the autoregressive distributed lag (ARDL) model was preferred for analysis. As a result of the analysis, an inverse relationship was observed between the consumer confidence index and the monthly change rate in CPI and unemployment rate in the long term. In the short term, it has been determined that all variables except unemployment are determinants of the consumer confidence index and the most important determinants are the real exchange rate and the monthly change in CPI. In line with the results obtained, it is suggested that the policy implementer should establish consumer confidence in both institutions and the market by focusing on policies that will ensure price stability in both the short and long term, before implementing policies that directly interfere with the exchange rate.

Anahtar Kelimeler

Consumer Confidence Index, Exchange Rate, Consumer Price Index, Unemployment

TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİNİN BELİRLEYİCİLERİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Öz

Ekonomi politikalarının başarıya ulaşması için piyasadaki aktörlerin politika uygulayıcıya ve piyasaya güven duyması önemlidir. Güvenin sağlanmadığı piyasalarda politikalar, piyasada karşılık görmeyeceğinden politika uygulayıcı öncelikle piyasada güveni tesis etmelidir. Bu kapsamda çalışma, tüketicinin piyasaya güven duyması konusunda hangi faktörlere karşı hassas olduğunu tespit etmeyi amaçlamaktadır. Yapılan literatür taraması neticesinde tüketici güven endeksi ile TÜFE’deki aylık yüzde değişim oranı, işsizlik oranı, reel döviz kuru ve tüketici kredileri faiz oranı arasındaki ilişkinin analiz edilmesine karar verilmiştir. Çalışmada Ocak 2014 – Nisan 2024 dönemi Türkiye’nin aylık verileri kullanılmış ve analiz için otoregresif dağıtılmış gecikme (ARDL) modeli tercih edilmiştir. Yapılan analiz neticesinde uzun dönemde tüketici güven endeksi ile TÜFE’deki aylık değişim oranı ve işsizlik oranı arasında ters yönlü ilişki gözlemlenmiştir. Kısa dönemde ise işsizlik dışında tüm değişkenlerin, tüketici güven endeksinin belirleyicisi olduğu ve en önemli belirleyicilerin ise reel döviz kuru ve TÜFE’deki aylık değişim olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda politika uygulayıcısının doğrudan döviz kuruna müdahale eden politikalar uygulamadan önce hem kısa hem uzun dönemde fiyat istikrarını sağlayacak politikalara yönelerek tüketicinin hem kurumlara hem de piyasaya güvenini tesis etmesini önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tüketici Güven Endeksi, Döviz Kuru, Tüketici Fiyat Endeksi, İşsizlik

Kaynakça

• KAYNAKÇA Arabacı, Ö. ve Özdemir, M. (2020). Türkiye’de tüketici güveni ve döviz kuru ilişkisi. TESAM Akademi Dergisi, 7(1), 231-248.
• Beltran, H. ve Durré, A. (2003). The determinants of consumer confidence: the case of United States and Belgium. Center for Operations Research and Econometrics Discussion Papers, 2003053.
• Beşel, F. ve Yardımcıoğlu, F. (2016). Tüketici Güven Endeksi ile Makro Değişkenler Arasındaki İlişki. Uluslararası Politik. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Kongresi Bildiri Kitabı, 475-487.
• Choudhry, T. ve Wohar, M. (2023). What drives US consumer confidence? The asymmetric effects of economic uncertainty. International Journal of Finance & Economics, 1-18. https://doi.org/10.1002/ijfe.2877
• Cleveland, R. B., Cleveland, W. S., McRae, J. E. ve Terpenning, I. (1990). STL: A seasonal- trend decomposition. J. Off. Stat, 6(1), 3-73.
• Çelik, S. ve Özerkek, Y. (2009) Panel Cointegration Analysis of Consumer Confidence and Personal Consumption in The European Union. Journal of Business Economics and Management, 10(2), 161-168.
• Çelik, S., Aslanoğlu, E. ve Uzun, S. (2010). Determinants of consumer confidence in emerging economies: a panel cointegration analysis. Topics in Middle Eastern and North African Economies, 12.
• Dées, S. ve Brinca, P.S. (2013). Consumer confidence as a predictor of consumption spending: Evidence for the united states and the Euro Area. International Economics, 134, 1-14.
• Demirel, S.K. ve Artan, S. (2017). The Causality Relationships between Economic Confidence and Fundamental Macroeconomic Indicators: Empirical Evidence from Selected European Union Countries. International Journal of Economics and Financial Issues, 7(5), 417-424.
• Federal Reserves (2018). Stabilizing the Financial Markets and the Economy.
• https://www.federalreserve.gov/newsevents/speech/bernanke20081015a.htm Erişim tarihi: 15.05.2024
• Fraga, A., Goldfajn, I. ve Minella, A. (2003). Inflation targeting in emerging market economies. NBER macroeconomics annual, 18, 365-400.
• Johansen, S. (1988). Statistical Analysis of Cointegration Vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12, 231-254. Johansen, S. (1995). Likelihood Based Inference in Cointegrated Vector Autoregressive Models. Oxford: Oxford University Press.
• Köse, A. K. ve Akkaya, M. (2016). Beklenti ve Güven Anketlerinin Finansal Piyasalara Etkisi: BIST 100 Üzerine Bir Uygulama. Bankacılar Dergisi, 99, 3-15.
• Mumcu Küçükçaylı, F. ve Yüce Akıncı, G. (2018). Tüketici Güveninin Makroekonomik Belirleyicileri: Bir Zaman Serisi Analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi- International Journal of Economic and Administrative Studies, 2018(17), 459- 472.
• Pesaran, M. H., Shin, Y. ve Smith, R. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships, Journal of Applied Economics, 16, 289–332.
• Sarı, S. S. ve Saka Ilgın, K. (2018). Makroekonomik Faktörler ile Tüketici Güven Endeksi Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği, 5th International Congress on Political, Economic and Social Studies (ICPESS).
• Sorić, P., Žokalj, M. ve Logarušić, M. (2020). Economic Determinants of Croatian Consumer Confidence. Real Estate Prices vs. Macroeconomy - Interdisciplinary description of complex systems, 18, 2-B, 241-257. doi: 10.7906/indecs.18.2.12
• Tjandrasa, B. B. ve Dewi, V. I. (2022). Determinants of Consumer Confidence Index to Predict the Economy in Indonesia. Australasian Accounting, Business and Finance Journal, 16(4), 3-13.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2024). Ekonomik Güven. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Ekonomik-Guven-117 Erişim tarihi: 15.05.2024
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2024). İstihdam, İşsizlik ve Ücret. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Istihdam,-Issizlik-ve-Ucret-108 Erişim tarihi: 15.05.2024
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (2024). Elektronik Veri Dağıtım Sistemi. https://evds2.tcmb.gov.tr/ Erişim tarihi: 15.05.2024