Antalya Merkezinde Bulunan Şeyh Sinan Camisi’nin Mimarisi Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2024, , 148 - 178, 27.09.2024

Doğan Demirci

https://doi.org/10.5281/zenodo.13830446

Öz

Antalya il merkezinde bulunan Şeyh Sinan Camisi’nin yapımı ya da onarımına ait herhangi bir kitabenin olmadığı yazılı kaynaklardan ve yapılan araştırmaların sonucundan anlaşılmaktadır. Tarihlendirme yapan kaynaklar caminin yanındaki müstakil vaziyetteki Şeyh Sinan Türbesi’nin güney duvarındaki en eski tarihli kitabeyi esas alarak camiyle türbenin çağdaş olabileceklerine kanaat getirmektedirler. Türbedeki en eski tarihli kitabe 999 Hicri tarihlidir. Kitabe şöyledir; “Külli nefsin zaikat’ül-mevt / Sümme ileyna türcaün rahmetullah / Limen nezara ve da’a-lissahibi fi sene 999”. Kitabede kişi ismi zikredilmemiştir. Hicri tarih Miladi olarak 1591-92 yıllarına isabet etmektedir. Bu türbenin yapım tarihi olsa bile caminin yapım tarihi belli değildir. Bununla beraber XVI. Yüzyıldan bahseden kaynaklarda caminin adı veya mahallesinin adı geçmemektedir. Şeyh Sinan Camisi’nin çağdaşları olabilecek yakın çevresindeki benzer camilerin incelenmesinde ise çok yakınında ve aynı mahallede hemen bir ada kadar aşağısında bulunan Demircikara Ali Camisi’nin Şeyh Sinan Camisi ile plan, cephe düzeni, iç düzen, malzeme ve teknik açısından birebir benzeştiği görülmektedir. Bu durumda Şeyh Sinan Camisi ile Demircikara Camisi’nin çağdaş olabilecekleri akla gelmektedir. Şeyh Sinan Camisi’nin yapım tarihi olarak Şeyh Sinan Türbesi’ndeki H. 999 tarihli kitabe gösterilmektedir. Demirci Kara Ali Camisi’nde de yapım kitabesinin olmadığı, minare kitabesine dayanılarak H. 1150 M. 1737 gibi geç bir tarih verilmektedir. Şeyh Sinan Camisi’nin minaresi de üslup, malzeme ve teknik açıdan incelendiğinde aynı yaklaşık aynı yılları işaret etmektedir. Bu iki cami ile ilgili yapılan incelemelerin sonucunda; her ikisinin de çağdaş olabilecekleri konusundaki düşünceler ile konuya ait yapılan bazı tespitlerin makale halinde okuyuculara ve bilim dünyasına sunularak katkı sağlanması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Şeyh Sinan, Geç Osmanlı, Minare, XVIII. Yüzyıl Cami

Teşekkür

Çalışmalarımda ve fotoğraf çekimlerinde tarafıma yardımcı olan Mimar Özlem Durmaz Kaya'ya teşekkür ederim.

Kaynakça

• Akan, A. E. (2010). Tarihi Ahşap Sütunlu Camilerin Sonlu Elemanlar Analizi İle Taşıyıcı Sistem Performansının Belirlenmesi. Uluslararası Teknolojik Bilimler Dergisi, Cilt 2(1), 41-54. Bayraktar, D. (2019). Antalya ve Çevresinde Tarihsel Dönem Depremlerinin Antik Yapılara Etkisinin Araştırılması. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, Sayı 7, 352-368. Sezer, C. (2014). 1914 Isparta-Burdur Depreminde Hilâl-İ Ahmer Cemiyeti’nin Yapmış Olduğu Yardımlar. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:19, 17-34.