Mihrişah Valide Sultan İmaret Avlusunda Yer Alan Mezar Taşlarından Örnekler

Yıl 2024, , 206 - 238, 27.09.2024

Muhammed Emin Doğan

https://doi.org/10.5281/zenodo.13830683

Öz

Mihrişah Valide Sultan Külliyesi, 1792-1796 yılları arasında Osmanlı Sultanı III. Selim’in annesi Mihrişah Valide Sultan tarafından dönemin baş mimarları Mehmed Arif Ağa ve Ahmed Nurullah Ağa’ya inşa ettirilmiştir. Külliye, imaret, türbe, sıbyan mektebi, sebil, çeşme ve hazire bölümlerinden oluşmaktadır. Külliyenin türbesinde, sıbyan mektebinde, imaretin ön ve arka bahçesinde hazire bölümleri bulunmaktadır. Başta sadrazam, kadı, müftü, kapudan, reisülküttab, başkapı gulamı, cariyeler, kalfalar, ustalar ve Osmanlı saray teşkilatı içerisinde çeşitli görevlerde bulunan üst yönetici sınıfa ait kişilerin mezarlarının bulunduğu külliyenin hazireleri , Osmanlı Batılılaşma Dönemi süsleme üslup özelliklerini yansıtan önemli örneklerdir. İmaret avlusunun sağında ve solunda yer alan mezar taşlarından örneklerin olduğu çalışmada, haziredeki 10 mezar taşı ele alınmıştır. Hazirede yer alan 31 mezar taşının incelenmesi ve değerlendirilmesi bir makaleye sığdırılamayacağından, mezar tipi, başlık, form, süsleme üslubu bakımından nitelikli ve yinelenmeyen mezarlar katalog başlığı altında değerlendirilmiştir. Haziredeki mezar taşlarının tamamı fotoğraflanarak belgelenmiş, kitabeleri okunmuş ve dijital ortamda çizimleri yapılarak tasniflenmiştir.
Türk İslam Sanatı içerisinde tarihsel olayların takip edildiği, süsleme üsluplarının gelişiminin izlendiği mezar taşları, ölümü simgelemenin ötesinde Türk Sanatının ihtişamını ve zarafetini gösteren tanıklarıdır. Mihrişah Valide Sultan Külliyesi hazirelerinde yer alan mezar taşları da XVIII-XX. yüzyıl Osmanlı sanatının inceliklerinin taşa işlendiği anıtsal örneklerdir.

Anahtar Kelimeler

Mihrişah Valide Sultan, Külliye, İmaret, Hazire, Mezar Taşları.

Kaynakça

• Çal, H. (2018). Mezar Taşlarında Başlıklar ve Bezeme. Eyüp Sultan Türbeler ve Anıt Mezarlar. Eyüp Sultan Belediyesi Yayınları. Ankara 118-376. Dere, Ö. F. (2011). Eyüp Sultan’da Taşa İşlenen Medeniyet. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yayınları, İstanbul. Eravcı, H. M. & Kiremit İ. (2010). Lale Dönemi ve Patrona Halil İsyanı Üzerine Yeni Değerlendirmeler. Tarih Okulu Dergisi. S. VIII, 79-93.