The Importance Of Nutrition İn Adolescent Pregnancy: Effects on Mother And Infant Health

Yıl 2025, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 8, 30.05.2025

Fatma Şule Bilgiç

Öz

Bu çalışma, adölesan gebeliklerde beslenme gereksinimlerini, beslenme eksikliklerinin sağlık üzerindeki etkilerini ve sağlıklı beslenmenin önemini vurgulamak amacıyla mevcut literatürü derlemektedir. Adölesan gebelikler, genç bireylerin fiziksel, biyolojik ve sosyoekonomik zorluklarla karşılaştığı hem anne hem de fetüs sağlığını derinden etkileyen karmaşık bir süreçtir. Bu dönemde, genç annelerin büyüme ve gelişiminin devam etmesi ile fetüsün sağlıklı bir şekilde gelişmesi için artan enerji, protein, vitamin ve mineral gereksinimleri, beslenmenin hayati önemini daha da belirgin hâle getirmektedir. Yetersiz ve dengesiz beslenme, sadece bireylerin sağlığını değil, aynı zamanda ailelerin ve toplumların geleceğini de tehdit eden erken doğum, düşük doğum ağırlığı, preeklampsi (gebelik zehirlenmesi) ve gestasyonel diyabet gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu sebeple, adölesan gebeliklerde enerji, protein, demir, kalsiyum ve folik asit gibi temel besin öğelerinin yeterli alımı, genç annelerin ve bebeklerin sağlığı için kritik bir öneme sahiptir. Kültürel ve sosyoekonomik faktörler, genç annelerin beslenme alışkanlıkları üzerinde belirleyici etkilere sahiptir. Ekonomik kısıtlamalar, sağlık hizmetlerine erişim zorlukları ve yetersiz sağlık okuryazarlığı, adölesan gebeliklerde beslenme yetersizliklerini artıran temel unsurlar arasında yer almaktadır. Bu zorluklar, genç annelerin sağlıklı beslenme seçeneklerine ulaşmalarını engelleyebilir ve bu durum hem onların hem de bebeklerinin sağlığını olumsuz etkileyebilir. Bu bağlamda, genç annelerin beslenme eğitimi ve destek programlarına daha fazla önem verilmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Etkili beslenme eğitim programları ve toplumsal destek mekanizmaları, genç annelerin sağlıklı beslenme alışkanlıklarını geliştirmelerine ve bu süreçte kendilerini daha güçlü hissetmelerine yardımcı olabilir. Ayrıca, sağlık profesyonellerinin ve politika yapıcıların bu konudaki rolleri, adölesan gebeliklerde anne ve bebek sağlığını koruma çabalarında son derece kritik öneme sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Adölesan , beslenme , anne sağlığı , fetüs sağlığı , riskli gebelikler

Adölesan Gebelikte Beslenmenin Önemi: Anne Ve Bebek Sağlığı Üzerindeki Etkileri

Öz

Bu çalışma, adölesan gebeliklerde beslenme gereksinimlerini, beslenme eksikliklerinin sağlık üzerindeki etkilerini ve sağlıklı beslenmenin önemini vurgulamak amacıyla mevcut literatürü derlemektedir. Adölesan gebelikler, genç bireylerin fiziksel, biyolojik ve sosyoekonomik zorluklarla karşılaştığı hem anne hem de fetüs sağlığını derinden etkileyen karmaşık bir süreçtir. Bu dönemde, genç annelerin büyüme ve gelişiminin devam etmesi ile fetüsün sağlıklı bir şekilde gelişmesi için artan enerji, protein, vitamin ve mineral gereksinimleri, beslenmenin hayati önemini daha da belirgin hâle getirmektedir. Yetersiz ve dengesiz beslenme, sadece bireylerin sağlığını değil, aynı zamanda ailelerin ve toplumların geleceğini de tehdit eden erken doğum, düşük doğum ağırlığı, preeklampsi (gebelik zehirlenmesi) ve gestasyonel diyabet gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu sebeple, adölesan gebeliklerde enerji, protein, demir, kalsiyum ve folik asit gibi temel besin öğelerinin yeterli alımı, genç annelerin ve bebeklerin sağlığı için kritik bir öneme sahiptir. Kültürel ve sosyoekonomik faktörler, genç annelerin beslenme alışkanlıkları üzerinde belirleyici etkilere sahiptir. Ekonomik kısıtlamalar, sağlık hizmetlerine erişim zorlukları ve yetersiz sağlık okuryazarlığı, adölesan gebeliklerde beslenme yetersizliklerini artıran temel unsurlar arasında yer almaktadır. Bu zorluklar, genç annelerin sağlıklı beslenme seçeneklerine ulaşmalarını engelleyebilir ve bu durum hem onların hem de bebeklerinin sağlığını olumsuz etkileyebilir. Bu bağlamda, genç annelerin beslenme eğitimi ve destek programlarına daha fazla önem verilmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Etkili beslenme eğitim programları ve toplumsal destek mekanizmaları, genç
annelerin sağlıklı beslenme alışkanlıklarını geliştirmelerine ve bu süreçte kendilerini daha güçlü hissetmelerine yardımcı olabilir. Ayrıca, sağlık profesyonellerinin ve politika yapıcıların bu konudaki rolleri, adölesan gebeliklerde anne ve bebek sağlığını koruma çabalarında son derece kritik öneme sahiptir.

Anahtar Kelimeler

adölesan , anne sağlığı , beslenme , fetüs sağlığı , riskli gebelikler

Kaynakça

• Acharya, J. (2018). Knowledge, attitudes, beliefs and behaviour of mothers of young children related to healthy eating: Comparing rural and urban perspectives in Nepal (Doctoral dissertation, Bournemouth University).
• Aliyu, M. H., Luke, S., Kristensen, S., Alio, A. P., ve Salihu, H. M. (2010). Joint effect of obesity and teenage pregnancy on the risk of preeclampsia: A population-based study. Journal of Adolescent Health, 46(1), 77–82.
• Black, R. E., Victora, C. G., Walker, S. P., ve Bhutta, Z. A. (2013). Maternal and child undernutrition and overweight in low-income and middle-income countries. The Lancet, 382(9890), 427–451. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(13)60937-X
• Cin, P., ve Tanrıöver, Ö. (2021). Kadın sağlığında yaşam döngülerine göre beslenme. Turkiye Klinikleri Family Medicine-Special Topics, 12(6), 100–106.
• Erdem, S., Özel, H. G., Çınar, Z., ve Işıkhan, S. Y. (2017). Farklı sosyoekonomik düzeye sahip çocuklarda ailenin beslenme tutum ve davranışlarının çocuğun beslenme durumuna etkisi. Beslenme ve Diyet Dergisi, 45(1), 3–11.
• Güzel, A. İ., Tokmak, A., ve Üstün, Y. E. (2016). Adolesan gebelikler. Jinekoloji-Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi, 13(1), 28–31.
• Güzel, S., Yılmaz, S., ve Kalyoncu, H. (2021). Adölesan dönemde sağlık okuryazarlığı temelli web tabanlı eğitimin beslenme ve egzersiz davranışlarına etkisi. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(2), 45–52.
• Hosseini, S. M., Panahi-Azar, A., Sheybani-Arani, M. H., Morovatshoar, R., Mirzadeh, M., Asl, A. S., ve Khajavi-Mayvan, F. (2024). Vitamins, minerals and their maternal levels’ role in brain development: An updated literature-review. Clinical Nutrition ESPEN, 63, 31–45. https://doi.org/10.1016/j.clnesp.2024.05.011
• Kara Uzun, A., ve Şimşek Orhon, F. (2013). Adölesan gebeliklerin anne ve bebek sağlığına olan etkileri. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 66(1), 19–23. https://doi.org/10.1501/Tipfak_ 0000000542
• Keskin, U., ve Kıncı, M. F. (2018). Adolesan dönemi ve gebelikler. Turkiye Klinikleri Family Medicine-Special Topics, 9(5), 33–38.
• Kıncı, M. F., Paskal, E. K., Saruhan, E., ve Başaran, Y. (2021). Adölesan, normal ve ileri yaş gebeliklerde tiroid fonksiyonlarının değerlendirilmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tıp Dergisi, 8(1), 29–33.
• Kinshella, M. L. W., Moore, S. E., ve Elango, R. (2025). Current evidence around key underrepresented women’s health topics in pregnancy and postpartum nutrition: A narrative review. Applied Physiology, Nutrition, and Metabolism, 50, 1–16. https://doi.org/10.1139/apnm-2024-0127
• Maheshwari, M. V., Khalid, N., Patel, P. D., Alghareeb, R., & Hussain, A. (2022). Maternal and neonatal outcomes of adolescent pregnancy: a narrative review. Cureus, 14(6): e25921 DOI:10.7759/cureus.25921
• Miller, R. K., ve Branch, D. (2019). Impact of obesity on gestational diabetes and outcomes. Journal of Maternal-Fetal and Neonatal Medicine, 32(16), 2698–2705. https://doi.org/10.1080 /14767058.2018.1471133
• Pirinççioğlu, A. G., ve Yıldız, S. (2022). Adölesan gebelikler. Turkiye Klinikleri Pediatric Endocrinology-Special Topics, 3(1), 59–65.
• Sezer, F. E., ve Garipağaoğlu, M. (2019). Adölesan dönemde enerji ve makro besin öğeleri. Turkiye Klinikleri Nutrition and Dietetics-Special Topics, 5(1), 19–23.
• Soytürk, A. (2022). Adölesan olan ve olmayan gebelerde yeme tutumu ve beden memnuniyetinin karşılaştırılması (Yüksek Lisans Tezi, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi, Türkiye).
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2014). Gebelik ve emziklilik döneminde beslenme. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/saglikli-beslenme-ve-hareketli-hayat-db/Dokumanlar/Kitaplar/gebelik- ve-emziklilik-donemi.pdf
• UNFPA. (2020). Adolescent pregnancy in Eastern Europe and Central Asia: Regional overview. https://eeca.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/Adolescent_pregnancy_in_Eastern- Europe_and_Central_Asia_0.pdf
• United Nations International Children’s Emergency Fund (UNICEF). (2020). A review of the school-age children and adolescent nutrition in Europe and Central Asia Region. https://www.unicef.org/eca/media/16916/file/
• World Health Organization (WHO). (2020). Adolescent pregnancy: Issues in adolescent health and development. World Health Organization. https://www.who.int/news-room/fact- sheets/detail/adolescent-pregnancy
• Yıldırım, F., ve Aksoy, B. (2021). Adölesan gebeliklerde düşük doğum ağırlığına bağlı riskler. Beylikdüzü Tıp Dergisi, 13(1), 31–39.
• Zhang, X., ve Li, X. (2020). Birth complications in obese adolescents: A prospective cohort study. International Journal of Obstetrics and Gynecology, 151(1), 72–80. https://doi.org/10.1002/ijgo.13172