Çöp Depolama Ve Arıtma Tesislerinin Etki Alanının Ceoğrafi Bilgi Sistemi Tabanlı Olarak Belirlenmesi: Manisa Örneği

Yıl 2016, Cilt: 12 Sayı: 1, 68 - 84, 22.04.2016

Fatih Işık Uluç Çağatay

Öz

Türkiye’de özellikle son 50-60 yıldan bu yana yaşanan hızlı kentleşme olgusu ile birlikte hava kirliliğinden su kirliliğine, toprak kirliliğinden gürültü kirliliğine, doğal kaynak kullanım sorunlarından tarım arazilerinin yok edilmesine kadar çok sayıda çevresel sorun oraya çıkarak yaşam kalitesini olumsuz bir şekilde etkilemeye başlamıştır. Günümüzde bu sorunlarla baş edebilmesi, öncesinde tahminler yapılıp önlemler alabilmesi, zararların tespiti ve muhtemel zararların önüne geçilebilmesi adına bilgi teknolojilerinin kullanılması artık kaçınılmazdır. Son dönemlerde konumsal bilginin artan önemi ve karar verme süreçlerinde stratejik bir konuma gelmesiyle birlikte önem kazanan bilgi teknolojilerinin başında coğrafi bilgi sistemleri (CBS) gelmektedir.  CBS teknolojileri, özellikle uzaktan algılama verileri ile birlikte kullanıldığında oldukça kapsamlı konumsal analizleri gerçekleştirilebilmektedir.  CBS’den etkin olarak yararlanıldığı alanlardan bir tanesi de çevre yönetimine yönelik uygulamalardır. Bu çalışmada öncelikli olarak coğrafi bilgi sistemleri kullanılarak Manisa kent merkezinde yer alan çöp depolama alanı ve arıtma tesislerinin çevreye yayabilecekleri kötü kokuların hangi bölgeleri ve ne kadar nüfusu etkileyebileceği belirlenmeye ve gösterilmeye çalışılmıştır. Bununla birlikte benzer yöntemler kullanılarak belediyelerin ihtiyaç duyabileceği gürültü haritalarının oluşturulması, hava kirliliğinin yayılma alanlarının belirlenmesi, ormanların izlenmesi, erozyon tahminleri ve su kirliliği analizleri gibi projelerin de uygulanabilirlikleri gösterilmeye çalışılmıştır.

Kaynakça

• AKBULAK Cengiz, ERGİNAL A. Evren, ÖZTÜRK Beyhan, (2008), “Gelibolu Yarımadası’nın Kuzeybatı Kıyılarında Arazi Kullanımının Uzaktan Algılama ile İncelenmesi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20
• ANDRADE Milena Marilia Nogueira de, SZLAFSZTEIN Claudio Fabian, SOUZA-FILHO Pedro Walfir, ARAUJO Adrilayne Dod Reis, GOMES Monique Kelly Tavares, (2010), “A Socioeconomic and Natural Vulnerability Index for Oil Spill in an Amazonian Harbor: A Case Study Using GIS and Remote Sensing” Journal of Environmental Management, 91
• AYDÖNER Cihangir ve MAKTAV Derya, (2013), “Deprem Açısından Yerleşim Yeri Uygunluk Analizleri”, Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi, Cilt:6 Sayı:1
• BATUR Ersan ve MAKTAV Derya, (2012), “Uzaktan Algılama ve CBS Entegrasyonu ile Taşkın Alanlarının Belirlenmesi: Meriç Nehri Örneği”, Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi, Cilt:5 Sayı:3
• BEHLING Robert, BOCHOW Mathias, FOERSTER Saskia, ROESSNER Sigrid, KAUFMANN Hermann, (2015), “Automated GIS-Based Derivation of Urban Ecological Indicators Using Hyperspectral Remote Sensing and Heigh Information”, Ecological Indicators, 48
• BELAL A. A ve MOGHANM F. S. (2011), “Detecting Urban Growth Using Remote Sensing and GIS Techniques in Al Gharbiya Governorate, Egypt” The Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Sciences, 14
• BOCCO G, MENDOZA M, VELAZQUEZ A, (2001), “Remote Sensing and GIS-Based Regional Geomorphological Mapping-A Tool For Land Use Planning in Developing Countries”, Geomorphology, 39
• BOORI Mukesh Singh, VOZENILEK Vit, CHOUDHARY Komal, (2015), “Land Use/Cover Disturbance Due to Tourism in Jeseniky Mountain, Czech Republic: A Remote Sensing and GIS Based Approach”, The Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Sciences, 18
• ÇAĞATAY Uluç, (2008), “AB Sürecinde Türkiye’de Bilgi Yönetimi ve Konumsal Bilgi Sistemleri ile Taşınmaz Piyasalarının Analizine Yönelik Bir Model Tasarımı”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir
• ÇAĞATAY Uluç, (2015), “Coğrafi Bilgi Sistemlerinin (CBS) Büyükşehir Belediyelerinde Kullanılabilirliği Üzerine Bir Değerlendirme” (Ed: Mustafa ÖKMEN), Yerel Yönetimlerde Güncel Gelişmeler, Ekin Yayınevi, Bursa
• ÇAĞATAY Uluç ve YILDIZ Hakan, (2012), “Belediyelerin Çevre Yönetimi Üzerine Açık Kaynak Kodlu Bir Kent Bilgi Sistemi Uygulaması”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:34
• DONG Zhangyu, WANG Zongming, LIU Dianwei, LI Lin, REN Chunying, TANG Xuguang, JIA Mingming, LIU Chunyue, (2013), Ecological Engineering, 55
• DUNCAN Brean W, SHAO Guofan, ADRIAN Frederic W. (2009), “Delineating a Managed Fire Regime and Exploring Its Relationships to the Natural Fıre Regme in East Central Florida, USA: A Remote Sensing and GIS Approach”, Forest Ecology and Management, 258
• DÜZGÜN, Şebnem H., “Madencilikte Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Yardımcı Teknolojiler”, Maden Mühendisliği Açık Ocak İşletmeciliği El Kitabı Bölüm 6, http://www.yerbilimleri.gen.tr/pdf/cbs/cbs_elkitabi.pdf, Erişim: (15.06.2015)
• ELBEIH Salwa Farouk, (2015), “An Overview of Integrated Remote Sensing and GIS for Groundwater Mapping in Egypt”, Ain Shams Engineering Journal, 6
• GAD Abd Alla, (2015), “Land Capability Classification of Some Western Desert Oases, Egypt, Using Remote Sensing and GIS”, The Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Sciences, 18
• GÖKSEL Çiğdem ve BALÇIK Filiz Bektaş (2012), “Uzaktan Algılama”, Melih Ersoy, (Ed.), Kentsel Planlama Ansiklopedik Sözlük, Ninova Yayınları, İstanbul
• IŞIK Fatih ve ÇAĞATAY Uluç (2014), “Uzaktan Algılama Tekniği Kullanılarak Kentsel Büyümenin Zamansal Olarak Takip Edilmesi: Manisa Örneği”, Fatma Neval Genç, (Ed.), Kayfor 12 Bildiriler Kitabı
• KASHAIGILI Japhet J, MBILINYI Boniface P, MCCARTNEY Matthew, MWANUZI Fredrick L.(2006), “Dynamics of Usangu Plains Wetlands: Use of Remote Sensing and GIS as Management Decision Tools”, Physics and Chemistry of the Earth, 31
• KÜÇÜKÖNDER Muhterem ve KARABULUT Murat, (2007), “Çok Kriterli Analiz Yöntemi Kullanılarak Kahramanmaraş’ta Çöp Depolama Alanı Tespiti”, Coğrafi Bilimler Dergisi, 5(2)
• MESEV Victor, (1997), “Remote Sensing and Urban Systems: Hierarchical Integration with GIS”, Computer, Environment and Urban Systems, Vol:21, No:3/4
• MULDERS Michel A. (2001), “Advances in the Application of Remote Sensing and GIS for Surveying Mountainous Land”, JAG (Journal Of Applied Geodesy), Volume 3, Issue 1
• ÖRMECİ, Cankut (1987) Uzaktan Algılama ( Temel Esaslar ve Algılama Sistemleri ), Teknik Üniversite Matbaası, İstanbul
• PRADHAN Biswajeet ve LEE Saro, (2007), “Utilization of Optical Remote Sensing Data and GIS Tools for Regional Landslide Hazard Analysis Using an Artificial Neural Network Model”, Earth Science Frontiers, Vol:14, Issue:6
• RAWAT J. S. ve KUMAR Manish, (2015), “Monitoring Land Use/Cover Change Using Remote Sensing and GIS Techniques: ACase Study of Hawalbagh Block, District Almora, Uttarakhand, India”, The Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Sciences, 18
• REBELO L. M, FINLAYSON C. M, NAGAPHATLA N, (2009), “Remote Sensing and GIS for Wetland Inventory , Mapping and Change Analysis”, Journal of Environmental Management, 90
• SUSAM Tekin, ESMERAY Ahmet, ÖZTOPRAK Bahattin, YAPRAK Servet, TOPRAK Özlem, (2006), “CBS ile Yeşilırmak Nehir Yatağı Tokat Merkez Bölümünde Deprem Riskinin İrdelenmesi”, İTÜ Dergisi, Cilt: 5, Sayı:3, Kısım:1
• TARHAN Çiğdem (2004), “Planlamada Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemi Disiplinleri Entegrasyonu: Urla ve Balçova Örnekleri”, Planlama Dergisi, 2004/3
• THOMSON Curtis N ve HARDIN Perry, (2000), “Remote Sensing/GIS Integration to Identify Potential Low-Income Housing Sites”, Cities, Vol:17, No:2
• WALSH Stephen J, BUTLER David R, MALANSON George P. (1998), “An Overview of Scale, Pattern, Process Relationship in Geomorphology: A Remote Sensing and GIS Perspective”, Geomorphology, 21
• WAN Neng, (2015), “Pesticides Exposure Modeling Based on GIS and Remote Sensing Land Use Data”, Applied Geography, 56
• WEIERS Stefan, BOCK Michael, WISSEN Michael, ROSSNER Godela, (2004), “Mapping and Indicator Approaches for the Assesment of Habitats at Different Scales Using Remote Sensing and GIS Methods”, Lanscape and Urban Planning, 67
• WINNING Herbert K ve HANN Mike J, (2014), “Modelling Soil Erosion Risk for Pipelines Using Remote Sensed Data”, Biosystems Engineering, 127
• XU M, CAO C.X, WANG D. C, KAN B, XU Y. F, NI X. L, ZHU Z. C, (2015), “Environmental Factor Analysis of Cholera in China Using Remote Sensing and Geographical Information Systems”, Epidemiol. Infect. Cambridge University Press, DOI: 10. 1017/S095026881 500223X
• YOUNG Sean G, TULLIS Jason A, COTHREN Jackson, (2013), “A Remote Sensing and GIS- Assisted Landscape Epidemiology Approach to West Nile Virus” Applied Geography, 45
• ZHANG W. W, YAO L, LI H, SUN D.F, ZHOU L. D, (2011), “Research on Land Use Change in Beijing Hanshiqiao Wetland Nature Reserve Using Remote Sensing and GIS” Procedia Environmental Sciences, 10
• ZIADAT Feras M. ve SULTAN Kais A. (2011), “Combining Current Land Use and Farmers’ Knowledge to Design Land-Use Requirements and Improve Land Suitability Evaluation”, Renewable Agriculture and Food Systems, 26(4), DOI: 10. 1017/S1742170511000093
• ZOLEKAR Rajendra Bhausaheb ve BHAGAT Vijay Shivaji, (2015), “Multi-Criteria Land Suitability Analysis for Agriculture in Hilly Zone: Remote Sensing and GIS Approach”, Computers and Electronics in Agriculture, 118