ÖRGÜTSEL MUHALEFETİN ANLAŞILMASINDA ÖRGÜTSEL GÜVENİN ROLÜ VE ÖNEMİ

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 1, 15 - 34, 08.04.2020

Tutku Şahin Senay Yürür

Öz

Bu çalışmada örgütsel güvenin örgütsel muhalefet üzerindeki rolü araştırılmıştır. Acaba çalışanlar örgütlerine güvendiklerinde muhalif düşüncelerini daha mı rahat dile getirmektedirler? Daha da ötesinde örgütsel güven çalışanların muhalefet davranışlarının yönünü nasıl etkilemektedir? Acaba güven yöneticilere mi, yoksa yatay düzeyde çalışma arkadaşlarına mı muhalefeti artırır? Bu soruların yanıtlanması amacıyla nicel araştırma yönetimi kullanılarak Bursa ve İstanbul illerinde çeşitli sektörlerde çalışan beyaz yakalı 208 çalışana anket uygulanmıştır. Elde edilen veriler ışığında çoklu regresyon analizi uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda, örgütsel güvenin alt boyutlarından örgüte güvenin açık muhalefet üzerinde pozitif etkisi olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Araştırmanın modeli bu bulgular doğrultusunda kısmen açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel muhalefet, örgütsel güven, yöneticiye güven

Kaynakça

• Akgündüz, Y. (2014). Otel Çalışanlarının Örgütsel Sessizliği Tercih Etmelerinde Örgütsel Güvenlerinin Etkisi, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi. 6 (1),ss. 184-199.
• Akgündüz, Y., Güzel, T. ve Harman, S. 2106. Yöneticiye Güven ve Dağıtımsal Adalet Çalışanların İşe Gömülmüşlüğünü Nasıl Etkiler?, Ege Akademik Bakış. 16 (2),ss. 351-362.
• Asunakutlu, T., (2002).Örgütsel Güvenin Oluşturulmasına İlişkin Unsurlar ve Bir Değerlendirme, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 9,ss. 1-13
• Akyel, Y. (2014). Örgütsel Adalet ve Örgütsel Güven İlişkisi. Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi SBE.
• Ata, S. (2018) Örgüt Kültürünün Örgütsel Muhalefeti Şekillendirici Rolü: Ulusal Ve Uluslararası Ticaret Yapan Firmalarda Karşılaştırmalı Bir Analiz. Yüksek Lisans Tezi. Yalova: Yalova Üniversitesi SBE.
• Ataç, O. L. (2015). Örgütsel Demokrasi Ve Örgütsel Muhalefet İlişkisi: Beyaz Yakalılar Üzerine Bir Araştırma. Doktora tezi. Manisa: Celal Bayar Üniversitesi SBE.
• Ataç, L.O. ve Köse, S. (2017). Örgütsel Demokrasi ve Örgütsel Muhalefet İlişkisi: Beyaz Yakalılar Üzerine Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi. 46 (1), s.118.
• Arı, S. G. (2005) İşletmelerde Güven ve Personel Güçlendirme İlişkisi (Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma). Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi SBE.
• Beyme, V. K. & Daniels, R. V. 1979.Dissent. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 36 (1-4).pp. 187-226.
• Blau, P., 1964. “Exchange And Power In Social Life, New York:Jossey-Bass.
• Cook, J., & Wall, T., 1980. New work attitude measures of trust, organizational commitment and personal need non-fulfillment, Journal of Occupational Psychology, 53,pp.39-52.
• Cropanzano, R., & Byrne, Z. S. (2000). Workplace justice and the dilemma of organizational citizenship. In M. VanVugt, T. Tyler, & A. Biel (Eds.), Collective problems in modern society: Dilemmas and solutions, pp. 142–161.
• Çakinberk, A. K., Dede, N. P., & Yilmaz, G. (2014). Relationship between organizational trust and organizational silence: an example of public university. Journal of Economics Finance and Accounting, 1(2), 91-105.
• Demircan, N. ve Ceylan, A., (2003). Örgütsel güven kavramı: Nedenleri ve sonuçları. Yönetim ve Ekonomi Dergisi. 10 (2), ss.139-150.
• Demirel, Y., 2008. Örgütsel Güvenin Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi: Tekstil Sektörü Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma. Yönetim ve Ekonomi, 15 (2),ss. 179-194.
• Driscoll, J. W. (1978). Trust and participation in organizational decision making as predictors of satisfaction. Academy of management journal, 21(1), 44-56.
• Duman, Ş. (2018). Ortaöğretim Öğretmenlerinde Psikolojik Güçlendirmenin Yordayıcıları Olarak Yapısal Güçlendirme, Yöneticiye Güven Ve Lider-Üye Etkileşimi. Doktora tezi. Manisa: Celal Bayar Üniversitesi SBE.
• Ergün, H., & Çelik, K. (2019). Örgütsel Muhalefete Etki Eden Başlatıcı ve Aracı Değişkenler Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Advance online publication. doi: 10.16986/HUJE.2019052474
• Fard, P. G., & Karimi, F. (2015). The Relationship between Organizational Trust and Organizational Silence with Job Satisfaction and Organizational Commitment of the Employees of University. International Education Studies, 8(11), 219-227.
• Garner, J. T. (2016). Open doors and iron cages: Supervisors’ responses to employee dissent. International Journal of Business Communication, 53(1), 27-54.
• Gao, L., Janssen, O., & Shi, K. (2011). Leader trust and employee voice: The moderating role of empowering leader behaviors. The Leadership Quarterly, 22(4), 787-798.
• Goodboy, A. K., Chory, R. M., & Dunleavy, K. N. (2008). Organizational dissent as a function of organizational justice. Communication Research Reports, 25, 255-265.
• Graham J.W., 1986. Principled Organizational Dissent: A Teoretical Essay. Resarch in Orgazinational Behavior. 8,pp.1-5.
• Halıcı, M., Söyük,S., ve Gün, İ., 20015. Sağlık Çalışanlarında Örgütsel Güven. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 13(3),s.181.
• İslamoğlu, G., Birsel, M., & Börü, D. 2007. Kurum İçinde Güven, Yöneticiye, İş Arkadaşlarına Ve Kuruma Yönelik Güven Ölçümü. İstanbul: İnkılap
• Kavak, O., & Kaygın, E. (2018). Örgütsel adalet algısının örgütsel muhalefet davranışı üzerindeki etkisi. Balkan and Near Eastern Journal of Social Sciences, 33.
• Kassing, J. W., 1997. Articulating, Antagonizing and Displacing: A Model of Employee Dissent. Communication Studies. 48 (4), pp.311-332.
• Kassing J. W., 1998. Development and Validation of the organizational Dissent Scale. Management Communication Quarterly. 12 (2),pp.183-229.
• Kassing, J. W. & Avtgis, T. A., 1999. Examining the Relationship Between Organizational Dissent and Aggressive Communication. Management Communication Quarterly. 13 (1), pp.100-115.
• Kassing, J. W. (2000a). Investigating the relationship between superior-subordinate relationship quality and employee dissent. Communication Research Reports, 17, 58-70
• Kassing, J. W., (2000b) Exploring The Relationship Between Workplace Freedom Of Speech, Organizational Identification, And Employee Dissent. Communication Research Reports, 17,pp. 387-396
• Kassing, J. W., 2001. From the Look of Things: Assessing Perceptions of Organizational Dissenters, Communication Research, 21,pp.553-574.
• Kassing, J. W., & Armstrong, T. A. (2001). Examining the association of job tenure, employment history, and organizational status with employee dissent. Communication Research Reports, 18(3), 264-273.
• Kassing, J. W. & Armstrong, T. A., 2002. Someone’s Going to Hear About This: Examining the Association Between Dissent- Triggering Events and Employees’Dissent Expression. Mamagement Communication Quarterly. 16 (1), pp.39-65.
• Kassing J.W., 2002. Speaking Up:Identifying Emloyess’ Upward Dissent Strategies. Management Communication Quarterly. 16 (2), pp.187-189.
• Kassing, J. W., & McDowell, Z. J. (2008). Disagreeing about what's fair: Exploring the relationship between perceptions of justice and employee dissent. Communication research reports, 25(1), 34-43.
• Kassing, J. W., 2009. Breaking The Chain Of Command: Making Sense Of Employee Circumvention. Journal of Business Communication. 46,pp.311-334.
• Kassing, J. W., Piemonte, N., Goman, C. & Mitchel, C. 2012. Dissent Expression As An Indicator Of Work Engagement And Intention To Leave. Journal Of Business Communication. 49(3),pp.237-253.
• Keleş, H. N. (2011). Y kuşağı çalışanlarının motivasyon profillerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 129-139.
• Kesen, M. ve Pabuçcu, H. 2016. Örgütsel Muhalefet Ve İşe Yabancılaşmanın Duygusal Tükenmişliğe Etkisinin Anfıs Model İle İncelenmesi. Journal of International Social Research, 9(42),ss.1552-1563.
• Korkmaz, A. (2019). Sınıf öğretmenlerinin örgütsel güven ve örgütsel muhalefet algı düzeyleri arasındaki ilişki (Master's thesis, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Köy, A. K. (2011). Yöneticiye Güvenin İş Tatmini Üzerindeki Etkisinde Lider-Üye Etkileşiminin Aracı Rolü: İstanbul Ve Kocaeli İllerinde Beyaz Yakalılar Üzerinde Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi SBE.
• Miceli, Marcia P., Janet P. Near (1984), “The Relationships Among Beliefs, Organizational Position, and Whistleblowing Status: A Discriminant Analysis”. Academy of Management Journal. 27.(687-705).
• Miller, J. P.,(1999). Trust, Moral Ties and Social Responsibility, Doctoral Dissertations University of Connecticut.
• Mishra, J., & Morrisey, M. A., (1990). Trust in Employee/Employer Relationships: A Survey of West Michigan Managers. Public Personnel Management. 19 (4).pp.443-486.
• Moıdeenkutty, U. (2005). Organizational Citizenship Behavior and Developmental Experiences: Do Role Definitions Moderate the Relationship. The Journal of Behavioral and Applied Management. 6(2),pp.88-108.
• Molm, L. D., Takahashi, N., & Peterson, G. (2000). Risk and trust in social exchange:An experimental test of a classical proposition. American Journal of Sociology, 105,pp.1396-1427.
• Morrison, E. W. &Milliken, F. J. (2000). Organisational Silence: A Barrier To Change And Development in Pluralistic World.Academy of Management Review, Vol. 25 No.4, 706‐25.
• Neves, P., & Caetano, A. (2006). Social Exchange Processes İn Organizational Change: The Roles Of Trust And Control. Journal Of Change Management, 6(4),pp.351-364.
• Nhyan, R. C. (2000). Changing The Paradigm, Trust and Its Role in Public Sector Organizations, American Review of Public Administration, 30 (1), pp. 87-109.
• Ötken, A. B. ve Cenkçi, T., (2013). Beş Faktör Kişilik Modeli ve Örgütsel Muhalefet Arasındaki İlişki Üzerine Bir İnceleme. Öneri Dergisi, 10 (399),s.41.
• Özdemir, M. (2013). Genel liselerde görev yapan öğretmenlerin örgütsel muhalefete ilişkin görüşleri (Ankara İli Örneği). Eğitim ve Bilim, 38(168).
• Özşahin, M., Yürür, S. (2019). Does organizational justice increase or decrease organizational dissent?. Research Journal of Business and Management (RJBM), V.6 (1), p.1-8.
• Payne, H. J., (2007). The Role Orf Organization-Bades Self Esteem İn Employee Dissent Expression. Communication research Reports. 24 (3),pp.235-240.
• Payne, H. J. (2014). Examining The Relationship Between Trust In Supervisor–Employee Relationships And Workplace Dissent Expression. Communication Research Reports, 31(2),pp.131-140.
• Perks, H., & Halliday, S. V. (2003). Sources, signs and signalling for fast trust creation in organisational relationships. European Management Journal, 21(3), 338-350.
• Polat, S. (2007). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet Algıları, Örgütsel Güven Düzeyleri İle Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Kocaeli: Üniversitesi SBE.
• Rotter, J. B., 1971. Generalized Expectancies for Interpersonal Trust. The American Psychologist, 26(5),pp. 443-452.
• Sadykova, G. ve Tutar, H. 2014. Örgütsel Demokrasi ve Örgütsel Muhalefet Arasındaki İlişki Üzerine Bir İnceleme. The Journal of Business Science, 2(1), ss.1-16.
• Shore, L. M., Tetrıck, L. E., Lynch P. & Barksdale K. (2006), “Social and Economic Exchange: Construct Development and Validation”, Journal of Applied Social Psychology, 36, 837-867.
• Taylor, R.G., 1989. The Role Of Trust İn Labor-Management Relations. Organization Development Journal. 7,pp.85-89.
• Tüzün, İ.K. 2007. Güven, Örgütsel Güven Ve Güven Modelleri, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12 , ss.93-118.
• Tüzün, K. İ.(2006). Örgütsel Güven, Örgütsel Kimlik Ve Örgütsel Özdeşleşme İlişkisi. Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi SBE.
• Yürür, S. ve Nart, S. (2016). Örgütsel Adalet Algısı Kamu Çalışanlarının İhbar Etme Niyetinin Belirleyicisi midir?. Amme İdaresi Dergisi. 49(3).
• Yürür, S. (2019). Sosyal Mübadele Kuramı, Örgütsel Davranış Kuramları, İstanbul: Beta Yayınevi