Ekolojik Tasarım Kriterlerine Göre Kent Parklarının İyileştirilmesi: Edirne Kent Ormanı Örneği

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 1 - 12, 31.12.2022

Didem Kavuran

Öz

Ekolojik tasarım kriterlerine göre tasarlanan bir alanda estetik kalite artırılırken yerel ekosistemin sorunlarına da çözümler sağlanabilmektedir. Aynı zamanda yapı içerisinde istenilen konfor koşullarına ulaşmak için gereken enerjinin kontrolsüz tüketiminin de önüne geçilmesi mümkündür. Enerji etkin tasarımla yapı içinde ısıtma ve soğutmaya duyulan enerjide tasarruf sağlanırken kaynak tüketimini azaltan, doğayı koruyan ve biyolojik çeşitliliği artıran uygulamaların yapılması mümkündür. Enerji etkin yaklaşımla oluşturulan sulak alan tasarımlarıyla kaybolacak yağmur suyunun yüzeysel akışta doğal hidrolojik döngüsünün alana geri kazanımı sağlanır. Yüzey akış sularının depolanarak sulamada kullanılması ve atık suların arıtılıp yeniden değerlendirilmesi gibi faaliyetler su etkinliğini önemli ölçüde artırır. Katı atıkların ayrıştırılarak yeniden kullanımı, atıkların yol açacağı ekolojik ayak izini azaltmaktadır. Oluşturulan mikroklimatik çevre iklimlendirmesi ile hava kalitesinin artırılması sağlanır. Doğal bitki strüktürünün yerel bitki türleri ile desteklenmesi kentsel ses kontrolünü sağlar. Tüm bu kazanımlar ise iklim değişikliği ve küresel ısınma gibi büyük çevre sorunlarının önlenmesine aracılık eder. Bu çalışmanın amacı, kent parkı iyileştirmelerinde ekolojik tasarım hedeflerini ortaya koymak ve çalışma alanı örneği üzerinden bu hedeflerle mevcut durumun kıyaslanmasıdır. Bu sayede problemlerin belirlenmesi ve belirlenen sorunlara ilişkin ekoloji temelli çözüm önerileri getirilmesi amaçlanmaktadır. Bu bağlamda Edirne Kent Ormanı çalışma alanı olarak seçilmiş ve alan McHarg’ ın (1969) ekolojik tasarım kriterleri doğrultusunda değerlendirilmiştir. Edinilen bulgular çerçevesinde mevcut durum ortaya konmaya çalışılmıştır. Gözlemler çerçevesinde mevcut durumda belirlenen problemlere ilişkin ekolojik çözüm önerileri getirilmiştir. Çalışma ile kentsel mekânlar kurgulanırken ekoloji temelli yaklaşımların değerlendirilmesi gerekliliği vurgulanmakta ve yeni vizyonların bu yaklaşım doğrultusunda oluşturulması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

ekoloji, enerji etkin tasarım, iklim değişikliği, mikroklima, ekosistem, Edirne

Kaynakça

• Aklanoğlu, F. (2009). Geleneksel Yerleşmelerin Sürdürülebilirliği ve Ekolojik Tasarım: Konya-Sille Örneği. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Alpay, C. O., Kalaycı, A., Birişçi, T. (2013). Ekolojik Tasarım Kriterlerine Göre Kent Parkı İyileştirme Modeli: İzmir Kültür Parkı. TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu / 28-30 Kasım, 329–344. Anonymous 2010. https://en.downsviewpark.ca/park Erişim Tarihi: 25.11.2022
• Anonymous 2011. https://land8.com/turenscape-design-outstanding-river-park/ Erişim Tarihi: 17.10.2022
• Anonymous 2012. https://www.meteoblue.com/tr/hava/historyclimate/climatemodelled/edirne_t%c3%bcrkiye_747712 Erişim Tarihi: 17.10.2022
• Anonymous 2013. https://www.meteoblue.com/tr/hava/historyclimate/climatemodelled/edirne_t%c3%bcrkiye_747712 Erişim Tarihi: 17.10.2022
• Anonymous 2014. http://landezine.com/index.php/2019/11/calvados-honfleur-business-park-by-la-compagnie-du-paysage/ Erişim Tarihi: 20.10.2022
• Anonymous 2015. https://id.pinterest.com/pin/668854982132764048/ Erişim Tarihi: 20.10.2022
• Anonymous 2016. https://www.arkitera.com/tanitim/ekogrid-cim-otopark-sistemi-ile-cim-otoparklar-icin-yesil-cozumler/ Erişim Tarihi: 20.10.2022
• Anonymous 2017. https://blogs.lt.vt.edu/willametteriverwatershed/2016/09/26/willamette-river-urban-complications/ Erişim Tarihi: 22.10.2022
• Anonymous 2018. http://mimdap.org/2016/12/kuba-surdurulebilir-tarymla-aclydhy-tarihe-gomdu/ Erişim Tarihi: 22.10.2022
• Anonymous 2019. https://www.landscapingnetwork.com/landscape-design/sustainable/solar.html Erişim Tarihi: 25.12.2022
• Anonymous 2020. https://urbantoronto.ca/news/2018/09/downsview-park-green-asset-and-keeleys-great-amenity Erişim Tarihi: 11.12.2022
• Atıl, A., Gülgün, B. Yörük, İ. (2005). Sürdürülebilir Kentler ve Peyzaj Mimarlığı, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, (42-2), 215-226, İzmir.
• DeBord, D. D. ve Dunbar, T. R. (1985). Earth-Sheltered Landscapes. Van Nostrand Reinhold Publisher, NY, 126p.
• Erdoğan, E. ve Uslu, A. (2011). Enerji Etkin Tasarım. Peyzaj Çevre ve Tarım. Anadolu Üniversitesi. Açıköğretim Fakültesi Yayını, No: 1279, 108-132. Eskişehir.Gilmer, M. (2013). Passive Solar Landscaping for Energy Efficiency. Landscaping Network. Web Adresi: http://www.landscapingnetwork.com/landscape-design/sustainable/solar.html Erişim Adresi: 04.12.2020 Erzen, J. (2010). “Kent Estetiği”, Dosya 23 Kent Estetiği, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi, s.54.
• Grimmond, C. S. B. ve Oke, T. R. (2002). Reducing Urban Heat Islands: Compendium of Strategies Trees and Vegetation. Journal of Applied Meteorology, 41(7), 792–810. Gürbüz, R., ve Arıdağ, L. (2013). Sürdürülebilir Peyzaj Tasarımında Asla ve Leed Sertifikalarının Karşılaştırılması. Beykent Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 6(2), 77-92. Hoeven, G.V. (1982). Energy Efficient Landscaping. Kansas State University, Agricultural Experiment Station and Cooperative Extension Service, No:627, 1-16.
• Karakaya, C. 2016. Kilit Parke Taşı Sorunsalı. Yeşil Mimari Dergisi, 7(1);1-20.
• Kavuran, D. (2021). Sürdürülebilir Peyzaj Planlama Ve Tasarım Yaklaşımları Çerçevesinde Mevcut Kent Parklarının İyileştirilmesi: Mogan Parkı Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı. Ankara. 302s.
• Küçükkaya, E. (2018). Yeşil Bina Sertifikasyon Sistemleri ve Bütünleşik Bina Tasarımı Yaklaşımıyla Enerji Kullanımının Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yalova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yalova.
• Krigger, J. (1995). Landscaping for Enegy Efficiency. Energy Efficiency and Renewable Energy, 4(220), 1-5s, USA.
• McHarg I. L. (1969). Design with natüre. Published for the American Museum of Natural History by the Natural History Press.
• Onur, B. (2012). Peyzaj Tasarım ve Yönetiminde Ekolojik Yaklaşım ve Sürdürülebilir Kent Hedefine Katkıları. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 2(5); 245-252.
• Panagopoulous, T. (2008). Using Microclimatic Landcape Design to Create Thermal Comfort and Energy Efficiency. Actas Da 1a Conferência Sobre Edifícios Eficientes / 25 Haziran (s. 1-4). Algarve, Portekiz: Algarve Üniversitesi.
• Robinette, G. (1983). Landscape planning for energy conservation, Van Nostrand Reinhold Company, 11-15-116 s, USA.
• Somalı, B., ve Ilıcalı, E. (2009). Leed ve Breeam Uluslararası Yeşil Bina Değerlendirme Sistemlerinin Değerlendirilmesi. IX. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi / 06-09 Mayıs . İzmir: MMO Tepekule Kongre ve Sergi Merkezi.
• Şenol, Y. (2019). Sürdürülebilir Peyzaj Tasarım Kriterleri Doğrultusunda Sultanbeyli Gölet Parkı İçin Model Önerisi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı. İstanbul. 199s.
• Tunçer, M. (1994). Şehir Merkezler Planlamasına Ekolojik Yaklaşım 5. Kentsel Tasarım ve Uygulamalar Sempozyumu Bildirileri, Mimar Sinan Üniversitesi Yayınları, İstanbul. Yeang, K. (2008). Ken Yeang’ın Ekolojik Tasarım Yaklaşımı. Yapı Dergisi (318), 112-118.