YAŞANABİLİRLİK KAVRAMI BAĞLAMINDA KAMUSAL/AÇIK MEKÂNLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ: KIRKLARELİ KENT MERKEZİ ÖRNEĞİ

Yıl 2017, Sayı: 28, 43 - 60, 01.09.2017

Azem Kuru , Mete Korhan Özkök

Öz

Kent ölçeğinde artan nüfus, kent içindeki kamusal alanların önemini arttırmıştır. Kent kullanıcısının günlük hayatta ihtiyaç duyduğu kamusal mekânların günümüz planlama uygulamalarında üretilemediği, üretilen kamusal mekânların ise tasarım sürecindeki sorunlar ve bu mekânlara yüklenen farklı fonksiyonlar neticesinde istenilen verime erişemediği görülmektedir. 70 bin kişilik nüfusu ile küçük ölçekli bir kent yerleşimi olan Kırklareli kent merkezi de kamusal alanlar bakımından yukarıdaki anlatımlara benzerlik göstermektedir. Bu çalışmanın amacı, kentsel yaşam kalitesine etki eden kamusal mekânların Kırklareli kent merkezi özelinde incelenmesi, mevcut sorunların saptanması ve geleceğe yönelik yapılacak çalışmalara kaynak oluşturulmasıdır. Bu sorunların saptanmasında, kamusal mekânların niteliğine yönelik yapılmış çalışmalar ele alınarak oluşturulan kriterler, analiz çalışmaları ve gözlemlerden faydalanılmıştır. Çalışma sonucunda, Kırklareli kent merkezindeki kamusal mekânların niceliksel ve niteliksel açıdan yetersiz olduğu, kent formu bütününde dengesiz ve parçacıl bir dağılım gösterdiği, mevcut ulaşım ve arazi kullanım yapısı ele alındığında etkin bir biçimde kullanılmadığı tespit edilmiştir. Bununla beraber, örneklem alanlarda, kamusal mekân kalitesinin değerlendirmesine yönelik belirlenen kriterler kullanılarak çıkarımlar yapılmış ve mekânlarda; mekânsal karakter, algısal sembol değeri, tasarım-malzeme kullanımı ve işlevsel uyum gibi ana başlıklarda görülen sorunlar incelenmiştir. Bu tespitlere dayalı olarak, daha yaşanılabilir bir kent mekânı için kamusal mekânların kurgusu ve tasarımına yönelik bir dizi çıkarımlar yapılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Yaşanabilirlik, Kamusal Mekân, Kırklareli, Kentsel Yaşam Kalitesi, Kamusal Mekân Tasarımı, Planlama

Kaynakça

• Arslan Avar, A. (2009). Lefebvre’in Üçlü –Algılanan, Tasarlanan, Yaşanan Mekân- Diyalektiği. Dosya 17, 7–17. Aysu, E., Ökten, A., Ünal, Y., Görgülü, Z., Dinçer, Y., Karahasanoğlu, İ., Tavşanoğlu, S. (1984). Kırklareli Kentsel Yapı Araştırması (Kent Monografisi). Yıldız Teknik Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Yayını. Erdönmez, E. (2014). Kamusal Alan ve Toplum. İstanbul: Esenler Belediyesi-Şehir Düşünce Merkezi. Erdönmez, E., Akı, A. (2005). Açık Kamusal Kent Mekanlarının Toplum İlişkilerindeki Etkileri. Megaron, 1(1), 67–87. Evans, P. B. (Ed.). (2002). Livable Cities?: Urban Struggles for Livelihood and Sustainability. Berkeley: University of California Press. Fawcett, P. (2003). Architecture Design Notebook (2 edition). Oxford: Routledge. Fırat, S. (2002). Kentsel Mekânlarda Kamusal Alan, Çağdaş Yerel Yönetimler. Çağdaş Yerel Yönetimler, 11(4), 41–72. Gehl, J. (2004). Places for People City, of Melbourne in collaboration with GEHL ARCHITECTS. Urban Quality Consultants Copenhagen. Greene, S. (1992). Cityshape Communicating and Evaluating Community Design. Journal of the American Planning Association, 58(2), 177–189. IFLA. (2010). Urban Space. Encyclopedic Dictionary of Landscape and Urban Planning (C. 1, s. 1083). Almanya: Springer. İHA. (2015, Ocak 27). Karahıdır Korusunun Resmi İmzaları Atıldı. Milliyet Gazetesi. İstanbul. İnceoğlu, M., Aytuğ, A. (2009). Kentsel Mekanda Kalite Kavramı. Megaron, 4(3), 131–146. Keceli, A. (2012). Effects of rapid urbanization on livability in Turkish cities: A case study of Denizli (Doktora Tezi). The University of Oklahoma, Oklahoma. Krier, R. (2003). Elements of the Concept of Urban Space. Time Saver Standarts for Urban Design (ss. 280–289). New York: McGraw-Hill. Lynch, K. (1984). Good City Form (Reprint edition). Cambridge, Mass: The MIT Press. Madanipour, A. (1996). Design of Urban Space: An In􀋰uiry into a Socio-spatial Process. New York: John Wiley & Sons. Marans, R. W. (2012). Quality of Urban Life Studies: An Overview and Implications for Environment-Behaviour Research. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 35, 9–22. Mostafa, A. M. (2012). Quality of Life Indicators in Value Urban Areas: Kasr Elnile Street in Cairo. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 50, 254–270. Moughtin, C. (2003). Urban Design: Street and Square (3.Baskı baskı). Amsterdam; Boston: Routledge. MSGÜ. (1991). Kırklareli Analitik Etüt Raporu. İstanbul. Nasar, J. (1998). The Evaluative Image of the City Thousand Oaks. CA: Sage Publications. Okulicz-Kozaryn, A. (2011). City Life: Rankings (Livability) Versus Perceptions (Satisfaction). Social Indicators Research, 110(2), 433–451. Rutgers, R. (y.y.). Baroque. Eindhoven Üniversitesi. Saatçi, A. (2012). Sürdürülebilir Kentsel Çevrenin, Kentsel Politikalar ve Yerel Yönetimlerle İlişkili Olarak Tekirdağ İli Örneğinde İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Gebze. Santos, L. D., Martins, I. (2007). Monitoring Urban Quality of Life: The Porto Experience. Social Indicators Research, 80(2), 411–425. Serag El Din, H., Shalaby, A., Farouh, H. E., Elariane, S. A. (2013). Principles of urban 􀋰uality of life for a neighborhood. HBRC Journal, 9(1), 86–92. Van der Voordt, D. J. ., Van Wegen, H. B. . (2005). Architecture In Use. Amsterdam: Routledge. Yavuzçehre, P., Torlak, S. (2006). Kentsel Yaşam Kalitesi ve Belediyeler: Denizli Karşıyaka Mahallesi Örneği. SBE Dergisi, 2(4), 184–207. Yeang, L. D. (2006). Quality of Place: The North’s Residential Offer (No. Phase IIb). London: The Northern Way Sustainable Communities Team. Zucker, P. (1970). Town and Square: From the Agora to the Village Green (1st edition). Cambridge: The MIT Press. URL-1, https://www.imercer.com/EU/tabs/home.aspx (Erişim Tarihi: 15.01.2016) URL-2, http://www.eiu.com/ (Erişim Tarihi: 20.01.2016) URL-3, http://monocle.com/ (Erişim Tarihi: 15.01.2016) URL-4, http://www.tdk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 10.01.2016) URL-5, http://dictionary.cambridge.org/ (Erişim Tarihi: 10.01.2016) URL-6, www.pps.org (Erişim Tarihi: 15.01.2016)