Akdeniz Bölgesi Çukurova İlindeki Gezici Mevsimlik Tarım İşçileri için Esnek Mobil Konut Tasarımı

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 34 - 54, 31.07.2025

İlayda Mutlu , İsmail Emre Kavut

https://doi.org/10.51552/peyad.1633359

Öz

Bu çalışma, Çukurova Havzası’nda mevsimlik tarım işçiliği yapan ailelerin barınma sorunlarını inceleyerek, bu sorunlara yönelik modüler, taşınabilir ve sürdürülebilir yaşam birimi tasarımı önermektedir. Tarım işçilerinin mevcut barınma koşulları; sağlık, güvenlik, mahremiyet ve yaşam kalitesi açısından yetersizdir. Çalışmada, yerleşim dokuları ve kullanıcı ihtiyaçları betimsel analiz yöntemiyle değerlendirilmiş; literatür taraması ve doküman analizi yoluyla elde edilen verilerle tasarım ilkeleri belirlenmiştir. Esneklik, uyarlanabilirlik, mahremiyet, dayanıklılık, taşınabilirlik, maliyet ve sürdürülebilirlik gibi ilkeler temelinde modüler bir yaşam birimi ve çok işlevli mobilya çözümleri geliştirilmiştir. Kültürel alışkanlıklar da göz önünde bulundurularak katlanabilir ve yerden tasarruf sağlayan sistemler tasarlanmıştır. Elde edilen bulgular, önerilen çözümün yalnızca taşınabilirliği değil; aynı zamanda kullanıcıların yaşam kalitesini artıran bütüncül bir yaklaşımı desteklediğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Mobil Konut , Mevsimlik Tarım İşçileri , Fonksiyonel Mobilya , Çukurova Bölgesi , Dayanıklık ve Esneklik

Flexible Mobile Housing Design for Mobile Seasonal Agricultural Workers in the Çukurova Region of the Mediterranean

Öz

This study focuses on the housing problems faced by seasonal agricultural worker families in the Çukurova Basin and proposes modular, portable, and sustainable living unit designs as a solution. The current living conditions of seasonal agricultural workers are inadequate in terms of health, safety, privacy, and quality of life. Within the scope of the study, settlement patterns and user needs were evaluated using descriptive analysis; design principles were developed based on findings obtained through literature review and document analysis. A modular living unit and multifunctional furniture systems were designed around principles such as flexibility, adaptability, privacy, durability, portability, cost-effectiveness, and sustainability. Culturally appropriate, foldable, and space-saving solutions were integrated into the design process. Findings indicate that the proposed design offers not only portability but also a holistic solution that enhances living standards and supports users’ social lifestyles, providing healthier and safer housing conditions.

Anahtar Kelimeler

Mobile Housing , Functional Furniture , Çukurova Region , Resilience and Flexibility , Seasonal Agricultural Workers

Kaynakça

• Adana Mimarlar Odası (2011). Çukurova bölgesindeki mevsimlik tarım işçilerine yaşam alanı tasarımı Ulusal Öğrenci Mimari Fikir Yarışması, 2011. https://www.arkitera.com/etiket/cukurova-bolgesindeki-mevsimlik-tarim-iscilerine-yasam-alani-tasarimi-ulusal-ogrenci-mimari-fikir-yarismasi/ (Erişim Tarihi: 15.01.2025)
• Akalın, M. (2018). Mevsimlik tarım işçileri ve barınma koşullarının değerlendirilmesi: Yenice, Tarsus, Silifke Örnekleri. Sosyal Güvence Dergisi, 7(13), 1-30. https://doi.org/10.21441/sguz.2018.65
• Ateş, M. (1988). Toplu konutlarda esneklik amaçlı yaklaşımlar üzerine bir inceleme (Yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Bayram, Z. (2011). İşlevsellik ve esneklik bağlamında konut iç mekân tasarımında mobilya kullanımı (Yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• ÇSGB. (2010). Mevsimlik gezici tarım işçilerinin çalışma ve sosyal hayatlarının iyileştirilmesi stratejisi ve eylem planı, Ankara.
• Dedeoğlu, Saniye (2018) Tarımsal üretimde göçmen işçiler: Yoksulluk nöbetinden yoksulların rekabetine. Çalışma ve toplum, 1(56), 37-68.
• Dedeoğlu, S. ve Bayraktar, S. (2019). Yoksulun umudu çocuk: Mevsimlik tarım işçisi hanelerin Sosyo-Ekonomik profili ve çocuk işçiliği araştırması. UNICEF-Kalkınma Atölyesi, Ankara. https://www.ka.org.tr/dosyalar/file/Yayinlar/Cocuk-Haklari/Raporlar/YOKSULUN-UMUDU-COCUK.pdf
• Dikeç, I. (2013). Küçük konutların iç mekân tasarımında işlevsellik bağlamında esneklik: Nef Flats Levent 163 örneği (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Desagis, M. (2006). Konut alanı-yaşam alanı ilişkisi açısından küçük konutlar (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Egemen E., A. (2015). Mevsimlik tarım işçileri ve barınma sorunları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Erk, N., Burgut, R. ve Yıldırım, E. (1986). Çukurova bölgesine gelen geçici tarım işçilerinin çalışma ve yaşam koşullarının iyileştirilmesi, TÜBİTAK
• Gönültaş, H., Kızılaslan, H. ve Kızılaslan, N. (2020). Gıda israfının davranışsal belirleyicileri; Tokat ili örneği. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 9(3), 14-24.
• İsimsiz (1985). Genel nüfus sayımı, Nüfusun sosyal ve ekonomik nitelikleri, Adana Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü. D.İ.E. Matbaası, Ankara.
• İslamoğlu, Ö. ve Usta, G. (2018). Mimari tasarımda esneklik yaklaşımlarına kuramsal bir bakış. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 8(4), 673-683.
• Karabıyık, E. (1997). Geçmişten günümüze Adana Ovası’nda mevsimlik tarım işçileri ve çocukları tarihsel süreç kurum analizi mevcut durum öneriler. Kalkınma Atölyesi, Ankara.
• Koçak, Y. ve Terzi, E. (2012). Türkiye’de göç olgusu, Göç edenlerin kentlere olan etkileri ve çözüm önerileri. Kafkas Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(3), 163-184.
• Koebel, T. ve Daniels, M. (1997). Housing Conditions of Migrants and Seasonal Farmworkers
• Mertol, H., Akgeyik, M., Pirdoğan, A. ve Karaman, N. (2021). Mevsimlik tarım işçiliği sorunları ve çözüm önerileri (Hilvan Örneği). Eğitim Bilim ve Araştırma Dergisi, 2(1), 63-74.
• Nazik, H. ve Gönen, E. (1993) Kadınların mevsimlik tarım işlerinde çalışmalarının ailenin ekonomik durumu ve yaşam biçimine etkisi, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları:1309, Bilimsel Araştırma ve İncelemeler, Ankara.
• Özbekmezci, Ş. ve Sahil, S. (2013). Çukuova yöresindeki mevsimlik tarım işçilerinin yerleşim dokuları ve yaşam üniteleri. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 19(4).
• TUİK (2013). Türkiye’de Tarım İşçilerinin Nüfusu. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Isgucu-Istatistikleri-2013-16015
• Uzel, N. (2001). Esnek ve adapte olabilir konutlar için değerlendirme rehberi (Yüksek Lisans Tezi). Gebze Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmit.
• Ünal, B. (2013). Mobil konutların iç mekân tasarımlarının görsel algı açısından incelenmesi: Geçici afet konutları örneği (Yüksek Lisans Tezi). Atılım Üniversitesi, İstanbul.
• Yalçın, Ö.F. (1980). Çukurova bölgesinde mevsimlik tarım işçilerinin sosyo-ekonomik sorunları üzerine bir araştırma (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Ankara.
• Yıldırak, N. (2003). Türkiye'de gezici ve geçici kadın tarım işçilerinin çalışma ve yaşam koşulları ve sorunları. Tarım İş Sendikası, 4.