ACCESSIBILITY TO URBAN GREEN SPACES

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 65 - 77, 28.12.2020

Bensu Cüce , Veli Ortaçeşme

Öz

Urban green spaces, which are strong elements of a city's aesthetic and architectural form, are not only ecologically important, but also contain many functions that are important for the city and its inhabitants, such as providing social cohesion, promoting social development, supporting economic goals and activities, and education. This reality makes the issue of accessibility to green areas important. In order to increase the contribution of green areas to urban life in a multifaceted way, it is necessary to investigate the potentials of sustainable urban green space systems and plan green spaces with a holistic perspective. In this study, the issue of accessibility to urban green spaces was discussed in detail. The “Network Analysis Method”, which is considered the best the most suitable method regarding the accessibility analysis, was explained with various examples.

Anahtar Kelimeler

City, green space, accesibility, sustainability

KENTSEL YEŞİL ALANLARA ERİŞİLEBİLİRLİK

Öz

Bir kentin estetik ve mimari formunun güçlü bir elemanı olan kentsel yeşil alanlar, ekolojik olarak önemli olmalarının yanı sıra, sosyal kaynaşmayı sağlama, toplumsal gelişmeyi körükleme, ekonomik amaç ve aktiviteleri destekleme ve eğitim gibi kent ve kentli için önemli olan pek çok işlevi barındırmaktadır. Bu durum yeşil alanlara erişilebilirlik konusunu önemli hale getirmektedir. Yeşil alanların kent yaşamına olan katkılarının çok yönlü olarak artırılabilmesi için sürdürülebilir kentsel yeşil alan sistemlerine yönelik potansiyellerin araştırılması ve yeşil alanların bütüncül bir bakış açısıyla planlanması gerekmektedir. Bu çalışmada kentsel yeşil alanlara erişilebilirlik konusu detaylı olarak ele alınmıştır. Yapılan çalışmalardan elde edilen verilere göre erişilebilirlik analizlerinde en uygun yöntemin “Ağ Analizi Yöntemi” olduğu sonucuna varılmıştır. Bu çalışma kapsamında “Ağ Analizi Yöntemi”” çeşitli örneklerle açıklanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

erişilebilirlik, kent, yeşil alan, sürdürülebilirlik

Kaynakça

• Akpınar A (2019). Kentsel yeşil alanların kalitesinin insan sağlığı ve fiziksel aktivitesi üzerindeki etkisinin incelenmesi. Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi ISSN:2146-1880, 20 (1):36-46.
• Aksoy Y, Akpınar A (2011). Yeşil alan kullanımı ve yeşil alan gereksinimi üzerine bir araştırma İstanbul ili Fatih İlçesi örneği, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 10(20):81-96.
• Ekoyapı (2019). Dubai büyük yaya dostu kentsel yeşil alan planlıyor. https://www.ekoyapidergisi.org/3137-dubai-buyuk-yaya-dostu-kentsel-yesil-alan-planliyor.html, (Erişim tarihi: 1 Haziran 2019)
• Asakawa S, Yoshida K, Yabe K (2004). Perceptions Of Urban Stream Corridors Within The Greenway System of Sapporo. Landscape and Urban Planning, Japan, 68(2-3): 167–182.
• Atlı M (2014). İstanbul metropoliten alanında kentsel yeşil alanlar ve parkların erişilebilirlik ölçütlerinin değerlendirilmesi: Kadıköy İlçesi örneği. Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
• Bulut Z, Kılıçaslan Ç, Deniz B, Kara B (2010). Kentsel ekosistemlerde sürdürülebilirlik ve açık-yeşil alanlar. 3. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, 4:1484-1493.
• Cohen D A, Ashwood J S, Scott M M, Overton A, Evenson K R, Staten L K (2006). Public parks and physical activity among adolescent girls, 118:1381–1389.
• Cohen D, McKenzie T, Sehgal A, Williamson S, Golinelli D, Lurie N (2007). Contribution of public parks to physical activity, American Journal of Public Health, 97:509–514.
• Demir Z, Kırkık Aydemir P, Önem H (2015). Kentsel yeşil alanların Düzce Akçakoca örneğinde ulaşabilirlik bakımından irdelenmesi. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi 3:272-282.
• Demir A, Baylan E, (2017). Van kent merkezi ve yakın çevresinde yeşil altyapı bileşenlerinin CBS araçları ile tanımlanması. Strategic Public Management Journal 9:79-108.
• Doygun H, İlter A A (2007). Kahramanmaraş kentinde mevcut ve öngörülen aktif yeşil alan yeterliliğinin incelenmesi, Çev.-Kor. Ekoloji, 17(65):21-27.
• Gerçek D, Güven T (2017). Evaluating the sufficiency, accessibility and ıntegrity of green spaces in urban environments. Mühendislik Bilimleri Dergisi 5(2):393-397.
• Geurs K T (2001). Ritsema van Eck JR. Accessibility measures: review and applications.
• Geurs K T, Van Wee B (2004). Accessibility evaluation of land-use and transport strategies: review and research directions Journal of Transport Geography, 12:127–140.
• Gökyer E, Bilgili B C (2014). Bartın İli örneğinde yeşil alanların ulaşılabilirliğinin değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. SDÜ Orman Fakültesi Dergisi 15:140-147.
• Grahn P, Stigsdotter U A (2003). Landscape planning and stress. urban forestry ve urban greening, 2(1): 1-18.
• Gülhan G (2017). Nazım imar planı geri besleme süreçlerinde erişilebilirlik ölçütlerinin kullanılması: Tekirdağ/Süleymanpaşa örneği. Artium Dergisi 5(1):42-60.
• Harrison C, Burgess J, Millward A, Dawe G (1995). Accessible natural greenspace in towns and cities – a review of appropriate size and distance criteria, Peterborough: English Nature Research Reports.
• Karagüler S (2008). İstanbul metropolitan alanındaki imar planlarında uygulanmak üzere, yeşil alanların oluşturulmasında binaların projelendirilmesi safhasına yönelik yeni bir yaklaşım modelinin geliştirilmesi, Projem İstanbul Araştırma Projesi, İstanbul, s.34.
• Keleş R (1998). Kentbilim terimleri sözlüğü. İmge Kitabevi, Ankara.
• Kesik O A, Aydınoğlu A Ç, Taştan B (2015). Ağ analizi teknikleri kullanarak afetlerle başa çıkabilmede erişilebilirlik: İstanbul Fatih İlçesi örneği. Doğu Coğrafya Dergisi 36:79-94.
• Korkut A, Şişman E, Özyavuz M (2010). Peyzaj mimarlığı. Verda Yayıncılık.
• Korkut A, Kiper T, Üstün Topal T (2017). Kentsel peyzaj tasarımda ekolojik yaklaşımlar. Artium Dergisi 5(1):14-26.
• Lachowycz K, Jones A P (2011). Greenspace and obesity: a systematic review of the evidence. obesity reviews, 12:183–189.
• Lee I M, Shiroma E, Lobelo F, Puska P, Blair S, Katzmarzyk P (2012). Effect of physical inactivity on major non-communicable diseases worldwide: an analysis of burden of disease and life expectancy, Lancet, 380(9838): 219–229.
• Manavoğlu E, Ortaçeşme V (2007). Kentsel Yeşil Alan Planlama Stratejileri: Antalya Konyaaltı Bölgesi Örneği. Uluslararası 18. Kentsel Tasarım ve Uygulamalar Sempozyumu (28-29 Mayıs 2007), Mimar Sinan Üniversitesi, İstanbul.
• Manavoğlu E, Ortaçeşme V (2015). Antalya kenti yeşil alanlarının çok ölçütlü analizi ve planlama stratejilerinin geliştirilmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 28(1):11-19.
• Olgun R, Yılmaz T (2019). Kentsel yeşil alan varlığının Niğde kenti örneğinde değerlendirilmesi. Mediterranean Agricultural Sciences 32(1):11-20.
• Özuysal M (2010). Şehirsel yerleşimlerde erişilebilirlik ölçütünün modellenmesi ve kullanımı: ulaşım türü seçimi üzerindeki etkisinin incelenmesi. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Öztürk B (2004). Kentsel açık ve yeşil alan sistemi oluşturulması: Kayseri kent bütünü örneği. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ridder D K, Adamec V, Banuelos A, Bruse M, Bürger M, Damsgaard O, Dufek J, Hirsch J, Lefebre Pe´rez-Lacorzan M J D W, Thierry A, Weber J (2004). An integrated methodology to assess the benefits of urban green space. Science of the total environment, pp:334-335:489–497.
• Sönmez Z, Aydın C C (2019). Fiziksel engelli bireylerin erişilebilirlik problemi için ağ analizi: Hacettepe Üniversitesi Beytepe Kampüsü örneği. Geomatik Dergisi 4(1):58-67.
• Stanners D, Bourdeau P (1995). The urban environment. in: Europe’s environment: the dobris assessment copenhagen, european environment agency, pp. 261–296.
• Schipperijn J, Bentsen P, Troelsen J, Toftager M, Stigsdotter U (2013). Associations between physical activity and characteristics of urban green space, Urban Forestry & Urban Greening, 12:109–116.
• Taylor L M, Leslie E, Plotnikoff R, Owen N, Spence J (2008). associations of perceived community environmental attributes with walking in a population-based sample of adults with type 2 diabetes’’, Ann. Behav. Med, 35: 170–178.
• Tokuş M (2012). Kentsel yeşil ağlar: İstanbul Sarıyer örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Unal M, Uslu C, Cilek A (2016). GIS-based accessibility analysis for neighbourhood parks: the case of Cukurova district. Journal of Digital LandscapeArchitecture 1:46-56,
• Yaman G, Doygun H (2014). Yeşil alanların kent ekosistemine katkılarının Kahramanmaraş kenti örneğinde incelenmesi. II. Ulusal Akdeniz Orman Ve Çevre Sempozyumu, Isparta, s.252-260.
• Yıldırım V, Aydinoglu A C (2007). An e-enrollment model for public schools in developing countries using GIS”, FIG Working Week, Hong Kong.
• Yıldız B (2016). Kamusal alan ve erişilebilirlik kavramları kapsamında Bursa tarihi hanlar bölgesinin irdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
• Yomralıoğlu T (2000). Coğrafi bilgi sistemleri temel kavramlar ve uygulamalar, İstanbul.
• Yücesu Ö, Korkut A, Kiper T (2017). Kırklareli kent merkezinin açık ve yeşil alanlarının analizi ve bir sistem önerisi. Artium Dergisi 5(2):22-37.
• Wai So S (2016). Urban green space accessibility and environmental justice: a gıs-based analysis in the city of Phoenix, Arizona. M.Sc.Thesis, Faculty of the USC Graduate School University of Southern California, California.
• WHO (2019). Global strategy on diet, physical activity and health.https://www.who.int/dietphysicalactivity/pa/en/ (Erişim Tarihi :5 Haziran 2019)