PEYZAJ TASARIMLARINDA TUSAGA-AKTİF SİSTEMİ NOKTALARI KULLANILARAK KIYI REKREASYON ALANI ÖRNEĞİNDE JEOİD MODELLEMESİ

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 18 - 29, 30.06.2023

Okan Yeler , Zekeriya Işık

https://doi.org/10.53784/peyzaj.1286360

Öz

Türkiye Ulusal Sabit GNSS Ağı – Aktif (TUSAGA-Aktif) sisteminin Türkiye ve KKTC genelinde toplam 168 sabit istasyonu ile Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü (TKGM) ve Harita Genel Müdürlüğü (HGM) olmak üzere 2 adet kontrol merkezi bulunmaktadır. Bu sistemle 24 saat aktif olarak cm hassasiyetinde ölçümler yapılarak coğrafi konum belirlenebilmekte ve hâlihazır haritalar üretilmektedir. Yapılan çalışmalarda, gerçek yeryüzü yüksekliğinin (ortometrik yüksekliği) bulunması gerekmektedir. Bu yüksekliğin bulunması klasik yöntemlerle oldukça güçtür. Bunun için, TUSAGA-Aktif noktalarından bulunan elipsoit yüksekliğinin belirlenmiş doğruluğa sahip ondülasyon değerlerinden çıkarılarak ortometrik yüksekliğin bulunması klasik yöntemlere göre daha kolaydır. Bu çalışma kapsamında, Van ili sınırları içerisinde yer alan ve peyzaj tasarımı yapılacak olan ve kıyı rekreasyon alanı olarak planlanan bölgede bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Van ili Tapu ve Kadastro XV. Bölge Müdürlüğünce kullanılan C3 noktalarından anlık olarak Küresel Konumlama Sistemi (GPS) ölçülerek elipsoidal yükseklik verileri bulunmuştur. Bu verilerden HGM ondülasyon haritasından yararlanılarak bölgenin ondülasyon katsayısı ortalaması 23,70 cm olarak bulunmuştur. Bu katsayı ile elipsoidal yükseklikten çıkarılmış C3 noktalarının ortometrik yükseklikleri bulunmuştur. Bununla birlikte hesaplanan noktalarla yer yüzeyi haritası oluşturulmuştur. Ölçülen noktalar kullanılarak MATLAB yazılım programında bölgenin Jeoid modeli elde edilmiştir. Ayrıca gerçekleştirilen Dron uçuşları ile alanın topoğrafyası çıkartılarak çalışma sonuçları değerlendirilmiştir. Yapılan çalışma sonucunda, özellikle rekreasyon ve kıyı alanları planlamalarında peyzaj tasarımı yapılacak alanın topoğrafyasının önceden haritalanmasının, planlama süreçlerine altlık oluşturabilmesi ile plan ve projelerin daha sağlıklı şekilde yürütülebilmesine önemli katkı sunacağı ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

TUSAGA-Aktif, Peyzaj, Topoğrafya, Jeoid, Kıyı Alanları

GEOID MODELING IN LANDSCAPE DESIGN USING TUSAGA-ACTIVE SYSTEM POINTS IN THE EXAMPLE OF A COASTAL RECREATION AREA

Öz

The Turkish National Fixed GNSS Network – Active (TUSAGA-Active) system has a total of 168 fixed stations throughout Turkey and the Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC), and 2 control centers, namely the General Directorate of Land Registry and Cadastre (TKGM) and the General Directorate of Maps (HGM). With this system, the geographical locations can be determined, and current maps can be produced by making measurements with centimeter (cm) sensitivity, actively 24 hours a day. In the studies on this topic, the actual height of the earth (orthometric height) must be found, and this is very difficult with classical methods. For that reason, in this study, the orthometric height was found by subtracting the ellipsoidal height from the TUSAGA-Active points from the corrugation values with the determined accuracy. The study was conducted on a planned coastal recreation area in the City of Van, Turkey. Ellipsoidal height data was found by measuring the Global Positioning System (GPS) instantly from C3 points used by the XVth Land Registry and Cadastre Regional Directorate in Van Province. Using these data from the HGM corrugation map, the average corrugation coefficient of the region was found to be 23.70 cm. With this coefficient, the orthometric heights of the C3 points subtracted from the ellipsoidal height were found. A ground surface map was created with the calculated points. Using the measured points, the geoid model of the region was obtained in the MATLAB software program. The results of the study were also evaluated by extracting the topography of the area with the drone flights. The study revealed that the mapping of the topography by using TUSAGA-Active system points will make an important contribution to landscape design, especially in the planning of recreation and coastal areas.

Anahtar Kelimeler

TUSAGA-Active, Landscape, Topography, Geoid, Coastal Areas

Kaynakça

• Akçın H (2001) Jeoid Kavramı ve Belirleme Teknikleri Üzerine Bir İnceleme, Niğde Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi. Niğde.
• Akiz E, Yerci M (2009) Jeoid Kullanarak Elipsoit Yüksekliklerinden Ortometrik Yükseklik Belirleme Yöntemlerinin Doğruluk Araştırması, Harita Dergisi.
• Alpay B (2011) Alaplı (Zonguldak) kent merkezi ve kıyı dolgu alanı düzenleme süreci - kentsel tasarım projeleri. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(3).
• Atik M (2010) Environmental Protection in Coastal Recreation Sites in Antalya, Turkey. Coastal Management, 38:6, 598-616. DOI: 10.1080/08920753.2010.519433
• Berberoğlu S, Akın Tanrıöver A, Şatır O, Dönmez C, Çilek A, Şahingöz M (2022) Geospatial technologies for physical planning: Bridging the gap between earth science and planning, Journal of Design for Resilience In Architecture & Planning, 3(2).
• Cilek A, Berberoglu S, Dönmez C, Ünal M (2020) Generation of high-resolution 3-D maps for landscape planning and design using UAV technologies, Journal of Digital Landscape Architecture, 5(1).
• Erbaş M (2013) Hava Fotoğrafı Arşivi Bilgi Sistemi, Harita Dergisi, 150, 28-34.
• Erkaya H (2006) Yükseklik Ölçmeleri Ders Notları, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Güçlü Y (2010) Doğu Karadeniz Bölümü Kıyı Kuşağında İklim Konforu Şartlarının Kıyı Turizmi Yönünden İncelenmesi, Coğrafi Bilimler Dergisi CBD, 8(2).
• Hocagil MM, Aydın A, Yeler O (2012) Süs Bitkileri Sektörü Yatırım El Kitabı. Mersin Flora Süs Bitkileri Projesi. Mersin.
• İnal C, Gündüz A, Bülbül S (2014) Klasik RTK ve Ağ RTK’nın Karşılaştırılması.
• Kahveci M (2009) Kinematik, GNSS ve RTK CORS Ağları.
• Kalaycı İ (1997) GPS İle Ortometrik Yüksekliğin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Konya.
• Kara T (2011) Tapu ve Kadastro Modernizasyon Projesi Eğitimi (TKMP).
• Kumar SS, Chauhan AK (2006) Fast Vertical Positioning with GPS & EGM96 Geoid Model, ONGC, A&AA Basin, Jorhat, India.
• Özgüç N (2011) Turizm Coğrafyası. Çantay Kitabevi, 544s, İstanbul.
• Pekpak HE (2012) Kıyı Alanlarında Turizm Odaklı Mekânsal Gelişim: Lara Örneği, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Uzmanlık Tezi, Ankara.
• Sesli FA, Aydınoğlu AÇ, Akyol N (2003) Kıyı alanlarının yönetimi. 9. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı Bildiriler Kitabı, 769-780, Ankara.
• Şanlıoğlu İ, Ceylan A, İnal C, Çorumluoğlu Ö, Kalaycı İ (2002) Konya Bölgesi İçin GPS ile Elde Edilen Elipsoidal Yüksekliklerden Ortometrik Yüksekliklerin Hesaplanması, Selçuk Üniversitesi, Jeodezi ve Fotoğrametrik Mühendisliği Öğretiminde 30. Yıl Sempozyumu, Konya.
• Şimşek DS, Korkut AB (2009) Kıyı Şeridi Rekreasyon Potansiyelinin Belirlenmesinde Bir Yöntem Uygulaması: Tekirdağ Merkez İlçe Örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi.
• Taktak F (2005) Afyonkarahisar’da GPS Gözlemleri ve Nivelman Ölçüleri Yardımıyla Yerel Jeoid Profilinin Çıkarılması, Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Tuşat E (2000) GPS Gözlemleri ve Yersel Gözlemler Yardımıyla Jeoid Profilinin Çıkarılması, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Ulay G, Yeler O (2020) Wood and Wood Based Materıals in Urban Furniture Used in Landscape Design Projects, Wood Industry and Engineering, 2(1), 35-44.
• UNEP (2009) Sustainable Coastal Tourism. United Nations Environment Programme, 87, Fransa.
• Yanalak M (2002) Sayısal Arazi Modellerinde Yükseklik Enterpolasyonu, İstanbul.
• Yaprak S, Arslan E (2008) Kriging Yöntemi ve Geoit Yüksekliklerinin Enterpolasyonu, Jeodezi Jeoinformasyon ve Arazi Yönetimi Dergisi, Sayı 98.
• Yavuz Özalp A, Akıncı H (2016) Development and management of private property rights on coastal areas. Ocean & Coastal Management.
• Yeler O, Şatır O, Berberoğlu, S (2017) Object Based Classification of Crop Pattern Using Multi-Temporal Satellite Dataset in Multi-Cropped Agricultural Areas: Lower Seyhan Plane Case Study, Yuzuncu Yıl University Journal of Agricultural Sciences, 27(1),1-9.
• Yılmaz N (2011) Türkiye İçin Farklı Yöntem ve Verilerle Belirlenen Jeoidlerin Karşılaştırılması, Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Yiğit CÖ (2003) Elipsoidal Yüksekliklerin Ortometrik Yüksekliğe Dönüşümünde Kullanılan Enterpolasyon Yöntemlerinin Karşılaştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Konya.
• Yurt K (2006) Geometrik ve Gravimetrik Metodlarla Lokal Jeoid Belirleme ve Modelleme: Trabzon İli Örneği, Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Trabzon.