PEYZAJ AYDINLATMA TASARIMLARINDA MEKAN DİZİMİ İLE UYGUN KONUM TESPİTİ: VAN/İPEKYOLU ÖĞRETMEN OKULU PARKI ÜZERİNDE BİR ÇALIŞMA

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 109 - 121, 31.12.2024

Şevin Bayram , Okan Yeler , Serkan Kemeç

https://doi.org/10.53784/peyzaj.1558643

Öz

Kentsel alanlarda parkların artan kullanımı, bu alanların kullanıcı ihtiyaçlarına göre şekillendirilmesini zorunlu kılmaktadır. Bu doğrultuda ortaya çıkan park tasarımlarında kullanıcı odaklı yaklaşımlar benimsenmeye başlamıştır. Parkların peyzaj tasarımlarında gerek yapısal gerek bitkisel tasarım elemanları ihtiyaçlara yönelik seçilmeli ve mekânsal anlamda doğru şekilde konumlandırılmalıdır. Bu tasarım elemanlarının yanı sıra oturma birimleri, aydınlatma elemanları, çöp kutuları, tabelalar vb. gibi donatı elemanlarının konumlandırılması da önemlidir. Parkların akşam/gece kullanımında kullanıcılara rahat bir ortam sağlayarak güvenliği sürdürmek açısından aydınlatma elemanı kullanılması oldukça önemlidir. Park içerisinde kullanılan aydınlatmaların türü, cinsi, şeklinin yanı sıra yerleştirildikleri konumlar da tasarım açısından önemlidir. Bu çalışmada, insan hareketliliğini ve davranışını öngörebilen, mekânların yapısal özelliklerini analiz eden Mekan Dizimi (Space Syntax) yöntemi kullanılarak, park tasarımında aydınlatma elemanları için uygun yerlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Böylece bu yöntemin peyzaj tasarımında kullanımı yaygınlaştırılarak, donatı elemanlarının yer seçiminde etkinliği artırılmak istenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Aydınlatma elemanı, Mekan Dizimi, Park Tasarımı, Peyzaj Tasarımı

IDENTIFYING SUITABLE LOCATIONS FOR LANDSCAPE LIGHTING ELEMENTS USING SPACE SYNTAX METHOD: A STUDY ON VAN/IPEKYOLU OGRETMEN OKULU PARK

Öz

The increasing use of parks in urban areas necessitates their shaping according to user needs. In landscape designs of parks, both structural and planting design elements should be selected according to needs and positioned correctly in spatial terms. In addition to these design elements, the placement of urban furniture such as seating units, lighting elements, trash cans, signposts, etc. is also important. The use of lighting elements is very important in terms of providing a comfortable environment for users and maintaining security in evening/night use of parks. In addition to the type and shape of lighting used in the park, the locations where they are placed are also important from a design perspective. In this study, it was aimed to determine suitable places for lighting elements in park design by using the Space Syntax method, which can predict human mobility and behavior and analyze the structural characteristics of spaces. The goal is to promote the use of this method in landscape design and enhance its effectiveness in the placement of lighting elements.

Anahtar Kelimeler

Lighting element, Space Syntax, Park Design, Landscape Design

Kaynakça

• Arı Z, Pouya S (2024). Peyzaj alanlarında aydınlatma uygulamalarının incelenmesi: Malatya kent parkları örneği. GSI Journals, 7(1), 139-154.
• Bafna S (2003). Space Syntax: A brief introduction to its logic and analytical techniques. Environment and Behavior, 35, 17-29.
• Booth NK (2012) Foundations of Landscape Architecture: Integrating Form and Space Using the Language of Site Design. New Jersey: John Wiley & Sons, Inc, USA.
• Çolak Muhammed F (2023). Parametrik peyzaj tasarımında bilgisayar destekli modelleme. Yüksek Lisans Tezi, Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Demir N (2012). Peyzaj aydınlatması: Antalya Mardan Palace Örneği. Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Gorp A J (2000). Guiding Issues of Artificial Light Use in Urban Landscape Architecture. Master of Landscape Architecture, Master of Landscape Architecture, University of Manitoba, Manitoba.
• Göl T (2004). Kentsel mekanda yer alan parkların aydınlatma kriterlerinin incelenmesi: Kadıköy Selamiçeşme Özgürlük Parkı örneği. Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Hansen G (2010). Basic Principles of Landscape Design. IFAS Extension University of Florida, CIR536.
• Hatchuel A (2001). Towards design theory and expandable rationality: The unfinished program of herbert simon. Journal of Management and Governance, Volume 5, 260-273.
• Hillier B, Hanson J (1998). Space Syntax as a research programme. Urban Morphol, 2, 108–110.
• Ingram D L (1991). Basic principles of landscape design. Floride Cooperative Extension Service, University of Florida.
• Lawson B R (2006). How Designers Think – The Design Process Demystified. Architectural Press.
• Li X (2023). Application of space syntax in landscape design. 11th International Education, Economics, Social Science, Arts, Sports and Management Engineering Conference. Shenyang, China.
• Mahmoud A Y, Omar R H (2015). Planting design for urban parks: Space syntax as a landscape design assesment tool. Frontiers of Architectural Research, 4, 35 – 45.
• Malkoç E (2008). Kamusal dış mekanlarda kullanım sürecinde değerlendirme (KSD): İzmir Konak Meydanı ve yakın çevresi örneği. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Millerson G, (1991). The Technique of Lighting for Television and Film. Focal Press, Boston, 466.
• Özkan Özbek M (2007). Fizik mekan kurgularının sosyal ilişkiler üzerinden Arnavutköy yerleşimi bütününde mekan dizimi (Space Syntax) yöntemi ile incelenmesi. Thesis, MSGSÜ The Institute of Science, İstanbul.
• Pirli A (2020). Peyzaj tasarımı bağlamında Ege Üniversitesi Hastanesi bahçesinin fiziksel yeterlilik analizi. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Sakıcı Ç, Var M (2009). Aydınlatmanın peyzaj mimarlığında kullanım alanları. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 10(1), 45-52.
• Soydan O, Benliay A (2020). Peyzaj tasarımında kullanılan aydınlatma elemanı yüksekliği ve döşeme malzemesi ilişkisinin yapay sinir ağı analizi kullanılarak belirlenmesi. Kent Akademisi, 13(2), 355-370.