Das Verkehrsnetz von Nord-Ionien (Teos - Lebedos - Klazomenai) anhand alter und neuer Meilensteine

Yıl 2015, Cilt: 1, 166 - 177, 01.12.2015

Hüseyin Uzunoğlu

Öz

Yeni ve Eski Miltaşları Işığında Kuzey Ionia (Teos-Lebedos-Klazomenai) Ulaşım Ağı

Öz

Bu
makalede Teos (Sığacık/Seferhisar-İzmir) ve Lebedos’ta (Ürkmez) tespit edilen
yeni iki mil taşı ve­­si­lesiyle Teos antik kentinin çevre kentlerle olan
ulaşım sistemi hakkında genel bir değerlendir­me yapıl­mak­ta ve makalenin
sonunda bu civardan şimdiye kadar bilinen tüm yazıtlar bir araya ge­ti­ril­mektedir.
Ye­ni yazıtların ilki Constantius I Dönemi’ne ait olup Seferihisar’a bağlı
Turgut köyün­de ele geçmiştir ve bu civardan daha önce bilinen bir diğer mil
taşı gibi Teos’tan itibaren 5 millik bir mesafe vermektedir. Ürkmez’te ele
geçen ve Lebedos antik kentinden 1 millik mesafe veren taş ise en az 3 farklı
dönemde (Constantinus I, Iustinianus ve Valentinianus ve Valens) kullanılmış ol­ması
bakımından ilgi çekicidir. Taş, Constantinus I zamanında iki kez yazıldıktan
sonra (ilki İS. 324–326 yılları arası, diğeri İS. 334–337 ) yeniden kullanım
amacıyla ters çevrilmiştir. Taş üzerinde­­ki belli belirsiz izler ve çizikler
taşın daha önceki zamanlarda da kullanılmış olabileceğine işaret et­mektedir.
Bu iki yeni yazıt ve daha önce yayımlanmış olan miltaşları vasıtasıyla Teos’tan
Kla­zo­me­­nai ve Lebedos’a giden antik yol güzergâhı bü­yük oranda
anlaşılabilmektedir. Buna karşın makalede bu yolları günümüzde arazi üzerinde
tespit etmenin zorluğuna dikkat çekilmekte ve ayrıca Kara­­göl antik taş ocağı civarında,
modern yolun kenarında bir portakal bahçesi içinde açığa çıkarılan ve Lebedos
yönüne gitmesi gereken antik yola da kısaca deği­nil­mektedir.

Yeni
miltaşlarının çevirisi ise şöyledir:

1). Hayırlı
Uğurlu olsun! İmparator Flavius Valerius Konstantius ve [Galerius Valerius Maxi­mia­nus]
için. Teos’tan itibaren 5 mil.

2 a). [Kaisar’lar] Crispus, Constantius ve Constantinus
için …

2 b). En yüce İmparator Flavius Valerius Konstantinus ve
pek seçkin Kaisar’lar [Valerius ?] Konstan­tius, Flavius Valerius
Konstantinus ve Flavius Iulius Konstans’ı (Lebedos halkı onurlan­dırmak­tadır).
Le­be­dos’tan itibaren 1 mil.

2 c). Hayırlı Uğurlu olsun. Bütün dünyanın hakimi,
felsefe üstadı, pek dindar ve dinibütün imparator, mu­zaffer Augustus Iulianus
için.

2 d). Efendilerimiz, imparatorlarımız ve her daim
Augustus olan Valentinianus ve Valens’in (yol ya­pım-bakım çalışması). 

Anahtar Kelimeler

Teos, Lebedos, Klazomenai, Yol Ağı, Mil Taşları, Taş Ocakları

Das Verkehrsnetz von Nord-Ionien (Teos - Lebedos - Klazomenai) anhand alter und neuer Meilensteine

Öz

In this article a general overview of the road
network connecting ancient Teos (Sığacık/Seferhisar) with the neighbouring
cities (Klazomenai and Lebedos) is given on the basis of two milestones which
were recently discovered in the vicinity of Teos and Lebedos; and a catalogue
of all the milestones published to date is given in an appendix. The first
milestone in the village of Turgut dates from the reign of Constantius I. and
gives the same distance of 5 miles as another milestone which was found nearby
at the beginning of the 20th century. The other milestone from near
Lebedos (Ürkmez) is note­worthy, as it was inscribed in at least three
different periods (i.e. during the reign of Cons­tan­tinus I., Justinian, and
under Valens and Valentinianus). The position of the inscrip­tions on this
stone indicates that it was used twice during the reign of Constantinus I.
(324–326 A.D. and 333–337 A.D.) and was later turned upside down for reuse. The
scratches or ambiguous letter traces, not least the mile distance, clearly
visible on the lower part of the stone, but unrelated to any inscription,
indicates tha it was also inscribed at some earlier date. The attempt is made
in this article to establish the ancient route leading from Teos to Klazomenai
and to Lebedos on the basis of both the already published and these two new
milestones and from observations made, although it should be noted that the
traces of the ancient roads in this region are somewhat difficult to discover,
due to modern road construction and agricultural activity. The only visible
trace of the Teos road today is by the ancient quarry in Karagöl. It was
unearthed beneath an orange garden by a local constructing a house, and this
solitary in situ trace of the Teos
road is also briefly presented in this article.

Anahtar Kelimeler

Teos, Lebedos, Klazomenai, road network, milestones

Kaynakça

• Albustanlıoğlu 2006 T. Albustanlıoğlu, Dokimeion ışığı altında Roma İmparatorluk Dönemi’nde Mermer Kullanımı, İmparatorluk Yönetiminde Anadolu Mermer Ocaklarının İşletme Stratejisi ve Organizasyonu, Ankara 2006 (unpubl. Diss.).
• Bean, Aegean Turkey G. E. Bean, Aegean Turkey: An Archaeological Guide, London 1966.
• Behr, Aristides C.A. Behr, Aelius Aristides and the Sacred Tales, Amsterdam 1968.
• Chapot 1904 V. Chapot, Inscriptions de Clazomène, RPhil 28, 1904, 70–76.
• Conti 2004 S. Conti, Die Inschriften Kaiser Julians, Stuttgart 2004.
• Demangel – Laumonier 1922 R. Demangel – A. Laumonier, Inscriptions d’Ionie, BCH 46, 1922, 307–355.
• De Vita 2011 Maria Carmen De Vita, Giuliano imperatore filosofo neoplatonico. Temi metafisici e problemi del pensiero antico. Studi e testi, 121, Mailand 2011.
• Ersoy – Koparal 2009 Y. Ersoy – E. Koparal, Urla ve Seferihisar İlçeleri Yüzey Araştırması 2008 Yılı Çalışmaları, AST 27,2, 2009, 127–143.
• Fant 1989 J. C. Fant, Poikiloi lithoi: the anomalous economics of the Roman imperial marb¬le quarry at Teos, in The Greek Renaissance in the Roman empire. Papers from the Xth British Museum Classical Collequium (BICS Suppl. 55,) Lon¬don 1980, 206–218.
• French, Roman Roads (a) D. H. French, Roman Roads and Milestones of Asia Minor. Fasc. 2.1: An Interim Catalogue of Milestones, Oxford 1988 (British Institute of Archaeology at Ankara Monograph no. 9).
• French, Roman Roads (b) D. French, Roman Roads & Milestones of Asia Minor, Vol. 3: Milestones Fasc. 5: Asia, 2014 (British Institut at Ankara, Electronic Monograph 5).
• Koparal 2011 E. Koparal, Urbanization process and spatial organization in Klazomenian Khora from Early Iron Age to Roman Period, Ankara 2011 (unpubl. Dissertation).
• Koparal 2013 E. Koparal, Teos and Kyrbissos, Olba 21, 2013, 45–70.
• Ma 2007 J. Ma, A Horse from Teos: Epigraphical Notes on the Ionian Hellespontine Association of Dionysiac Artists, in: P. Wilson (ed.), The Greek Theatre and Festivals. Documentary Studies, Oxford 2007, 215–245.
• McCabe – Plunkett 1985 D. F. McCabe – M. A. Plunkett, Teos Inscriptions. Texts and List, Princeton 1985.
• Pekary, Reichstrassen T. Pekary, Untersuchungen zu den Römischen Reichstrassen, Bonn 1968 (Anti¬quitas, Reihe 1, Band 17).
• Ramsay, Asia Minor W. M. Ramsay, The Historical Geography of Asia Minor, London 1890.
• Strang, Teos J. R. Strang, The city of Dionysos: A social and historical study of the Ionian city of Teos, New York 2007 (unpub.Diss)
• Weber 1904 G. Weber, Zur Topographie der ionischen Küste, AM 29, 1904, 222–236.