Epigraphische Kleinarbeit. Zu Inschriften der Synagoge von Sardeis

Yıl 2016, Cilt: Suppl. 1, 708 - 713, 31.08.2016

Georg Petzl

Öz

The epigraphical part of the contribution deals
with three votive inscriptions (4th-6th cent.) found in the synagogue of Sardis,
they have been published several times but their reading and understanding can
be improved: No. 1 is the fragment of a verse inscription (the only one of this
group of dedications): A lady (or several ladies) offered a part of the
building “on behalf of the child­ren and the husband(s)”, the preserved rest of
the hexameter seems to be inspired by the Post­home­rica of Quintus Smyrnaeus.
No. 2 is the dedicatory inscription of a [Ma]rkell[e]inos (former read­ing: [Au]r.
Kelainos), he had given a portion of the marble revetment as ex-voto “on behalf
of his relatives and [- -]adia, his nurse” (the latter word had not been
understood from the preserved let­ters). The graffito no. 3, scratched into the
marble floor, had been understood as “Vow of Ma­pa(?)”, the first letter of the
enigmatic MAPA is in fact a Lambda. The vow had thus been made by a man called Lapâs,
a name attested elsewhere, derived from the verb laptô, “lap with the tongue,
drink greedily”, probably an allusion to a weak spot of its bearer.

Anahtar Kelimeler

Sardeis, Jewish community, Quintus Smyrnaeus, inscriptions, Lapas

Sardeis Sinagog’u Yazıtları Üzerine Kısa bir Epigrafik İnceleme

Öz

Makalede Sardeis Sinagog’unda bulunmuş üç adet adak
yazıtı (İ.S. 4.–6. yy.) ele alın­mak­tadır. Söz ko­nu­­su yazıtlar defalarca
yayımlanmış olsalar da bunların okunmalarında ve an­laşılmalarında bazı düzelt­me
önerilerinde bulunmak hala mümkündür. No. 1 vezinli bir yazıta ait fragmandır: Bir
(veya birden çok) kadın “çocukları ve eş(ler)i adına” bina­nın bir bölümünü
adamışlardır, metnin heksa­met­ron vez­niy­le ele geçen kısmı Quintus Smyr­naeus’tan
esinlenmiş gözükmektedir. No. 2 önceki edis­yonlarda [Au]r. Kelainos şeklinde
okunan [Ma]rkell[e]inos adında birinin adak yazıtıdır. Söz konusu kişi “akra­ba­ları
ve sütannesi [--]adia adına” kaplamaların bir bö­lü­münü adak olarak karşılamıştır.
No. 3’te tanı­tı­lan ve mermer zemin üzerine çiziktirilen grafito, yine önceki
edisyonlarda “Mapa(?)’nın adağı” şeklinde anla­şılmıştır. Bu haliyle anlamlı
bir transkrip­siyonu yapılamayan metnin ilk harfi gerçekte Μ değil, Λ’dır. Böylece söz konusu
adağın Lapas adından biri tarafından yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu isim, “dille
yalayarak içmek” anlamına gelen λάπτω fiilinden türe­tilmiştir ve muhtemelen bu lakabı
taşıyan kişi­nin içkiye karşı pek de yatkın olma­dığına göndermede
bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sardeis, Yahudi toplulukları, Quintus Smyrnaeus, yazıtlar, Lapas

Kaynakça

• Bernand 1992 A. Bernand, La prose sur pierre dans l’Égypte hellénistique et romaine. Tome I: Textes et traductions. Tome II: Commentaires, Paris 1992.
• Herrmann 1997 P. Herrmann, Discours de clôture, in: M. Christol – O. Masson (Hrsgg.), Actes du Xe Congrès International d’Épigraphie grecque et latine. Nîmes, 4–9 octobre 1992, Paris 1997, 489–496.
• Feissel 2002 D. Feissel, Inscriptions Chrétiennes et Byzantines, BE 115, 2002, 757–777.
• Kroll 2001 J. H. Kroll, The Greek Inscriptions of the Sardis Synagogue, Harvard Theo¬logical Review 94, 2001, 5–127.
• Robert 1963 L. Robert, Noms indigènes dans l'Asie Mineure gréco-romaine, Paris 1963.
• Robert 1964 L. Robert, Nouvelles inscriptions de Sardes I: Décret hellénistique de Sardes, Dédicaces aux dieux indigènes, Inscriptions de la synagogue, Paris 1964.
• Schwyzer 1959 E. Schwyzer, Griechische Grammatik I3, München 1959.
• Seager – Kraabel 1983 A. R. Seager – A. T. Kraabel, The Synagogue and the Jewish Community, in: G. M. A. Hanfmann (Hrsg.), Sardis from Prehistoric to Roman Times: Re¬sults of the Archaeological Exploration of Sardis 1958–1975, Cambridge, Massachusetts – London 1983, 168–190, 281–285.
• Wackernagel 1904 J. Wackernagel, Studien zum griechischen Perfektum, Göttingen 1904.
• Wilhelm 1946 A. Wilhelm, ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΑ, Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften in Wien, Phil.-hist. Kl. 224,1, Wien 1946.