Küçük Asya’da Diadokhoi Savaşları: Kardia’lı Eumenes’in Savaş Stratejisi

Yıl 2016, Cilt: Suppl. 1, 736 - 753, 31.08.2016

Sevgi Sarıkaya

Öz

Bu makalede, İskender imparatorluğunun krallık
yetkisini ilhak etme arzusuna kapılan komutanları cepheleşmeye sürükleyen
olgulara, bunu müteakiben patlak veren I.ve II. Diadokhoi savaşlarının Küçük
Asya’daki uzantısına değinilmektedir. Bu bağlamda yedi yıl Philippos’un, on üç
yıl İskender’in yanında arkhigrammeteus’luk görevini icra eden Kardia’lı
Eumenes’in askeri deneyimsizliğine, yabancı uyruklu olmasından ötürü
Makdonyalılar nezdinde yetki ve saygınlıktan yoksunluğuna rağmen, Diadokhoi
savaşlarında İskender’in seferlerinde askeri rüştünü kanıtlamış Krateros,
Neoptolemos ve Antigonos gibi ünlü Makedonyalı komutanlar üzerindeki yengisinin
nedenleri konu edinilmektedir. Eumenes diğer komutanlar gibi, savaşımını
imparatorluk yetkisini elde etmek amacıyla sürdürmemiş, imparatorluğun bilakis
İskender hanesi için bir bütün olarak korunmasını savunmuş, saflarını bu
doğrultuda seçmiştir. I. ve II. Diadokhoi savaşlarında Antipatros, Antigonos,
Kassandros ve Ptolemaios gibi güçlü koalisyonlar karşısında geliştirdiği
stratejik taktikle tek başına büyük direniş sergilerken, bir yandan emrindeki
Makedonya ordusunun küstahlığını ve kendisine beslediği haseti dindirmeye
çalışmıştır. Bunu Philippos ve İskender’in emrinde uzun süre yazmanlık yapması
sayesinde idari ve diplomatik yeteneklerini savaş deneyimleriyle
birleştirmesiyle, emrindeki Makedonya ordusunun, İskender’in yaptığı gibi,
karşısına Kappadokia süvarilerinden meydana gelen alternatif bir ordu
kurmasıyla, kritik durumlarda temkinli, isabetli kararları ve kıvrak zekasıyla,
ordu konseyinin İskender adına toplanmasını ve karar vermesini sağlamasıyla,
taktik değişimine hazır ve kolaylıkla adapte olabilmesiyle, asli görevinin
idari-mali işlerde olması dolayısıyla ordunun maaşını, malzeme ve lojistik
ihtiyaçlarını iyi finanse etmesiyle, para yokluğu durumunda ek gelirler
bulabilmesiyle, İskender’in bütün generallerini tanıdığından gelebilecek
hamleler karşısında aldığı tedbirler ve uyguladığı diplomatik manevralar gibi
çeşitli stratejiler sayesinde gerçekleştirebilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Diodokhlar, Kardia’lı Eumenes, askeri taktikler, strateji

Küçük Asya’da Diadokhoi Savaşları: Kardia’lı Eumenes’in Savaş Stratejisi

Öz

This paper looks into the reasons why Alexander’s
successors (the diadochi) went to war against one another and why the first and
second Diadoch wars spread into Asia Minor. A particular focus is on Eumenes of
Cardia’s military strategy. Eumenes held the office of chief secretary for
seven years under Philip and, after Philip’s assassination, for thirteen years
under Alexander. He is cited as one of the last loyalists to the monarchy.
Occasionally, he undertook minor military and diplomatic missions during the
reigns of Philip and Alexander, respectively. Eumenes was neither the most powerful
nor the most successful leader of his time. After the death of Alexander, Eumenes
engaged almost exclusively in military operations. However, his army was
powerless, undisciplined and ready to desert to the enemy. Yet, he defeated the
most important of Alexander’s commanders such as Craterus, Neoptolemus and
Antigonus during the wars of the diadochi. This article will therefore also
look into the reasons why Eumenes was successful.

Anahtar Kelimeler

Diadochs, Eumenes of Cardia, military tactics, strategy

Kaynakça

• Anson 1977 E. M. Anson, The Siege of Nora: a Source Conflict. GRBS 18 (1977), 251–256.
• Anson 1986 E. M. Anson, Diodorus and the Date of Triparadeisus. AJPh 107, 1986, 208–217.
• Anson 1988 E. M. Anson, Antigonus, the Satrap of Phrygia. Historia 37, 1988, 471–477.
• Anson 1996 E. M. Anson, The “Ephemerides” of Alexander the Great, Historia 45, 1996, 501–504.
• Anson 2004 E. M. Anson, Eumenes of Cardia: a Greek among Macedonians, Boston 2004.
• Anson 2005 E. M. Anson, A note on the first regnal year of Philip III (Arrhidaeus), JCS 57, 2005, 127–128.
• Arslan 2007 M. Arslan, Memnon, Herakleia’sı ve Yorulamlanması, İstanbul 2007.
• Arslan 2010 M. Arslan, İstanbul’un Antikçağ Tarihi: Klasik ve Hellenistik Dönemler, İstanbul 2010.
• Bayliss 2006 A. J. Bayliss, Antigonos the One-Eyed’s Return to Asia in 322: A New Restoration for a rasura in IG II² 682, ZPE 155, 2006, 108–126.
• Berve 1926 H. Berve, Das Alexanderreich auf prosopographischer Grundlage I-II, Münih 1926.
• Billows 1990 R. A. Billows, Antigonos the One-eyed and the Creation of the Hellenistic State, Berkeley-Los Angeles-California 1990.
• Bosworth 1978 A. B. Bosworth, Eumenes, Neoptolemus and PSI XII.1284, GRBS 19, 1978, 227–237.
• Bosworth 1993 A. B. Bosworth, Perdiccas and the Kings. CQ 43, 1993, 420–427.
• Bosworth 2005 A. B. Bosworth, Conquest and Empire: The reign of Alexander the Great, Cambridge 1988. (Büyük İskender’in Yaşamı ve Fetihleri: Fetih ve İmparatorluk, Ankara 2005 (Çev. H. Çalışkan).
• Briant 1973 P. Briant, Antigone le Borgne. Les débuts de sa carrière et les problèmes de l’assemblée macédonienne, Paris 1973.
• Briant 2002 P. Briant, Histore de I’Empire perse, Paris 1996. (From Cyrus to Alexander: A History of the Persian Empire, Eisenbrauns 2002 (Çev. P. T. Daniels).
• Carney 1996 E. D. Carney, Alexander and Persian Women. AJPh 117, 1996, 563–583.
• Cook 1983 J. Cook, The Persian Empire, Londra 1983.
• Depuydt 1997 L. Depuydt, The Time of Death of Alexander the Great: 11 June 323 B.C. (–322), ca. 4: 00–5: 00 PM, WO 28, 1997, 117–135.
• Errington 1970 R. M. Errington, From Babylon to Triparadeisos: 323–320 B.C., JHS 90, 1970, 49–77.
• Grayson 1975 A. K. Grayson, Assyrian and Babylonian Chronicles, New York 1975.
• Hadley 2001 R. A. Hadley, A Possible Lost Source for the Career of Eumenes of Kardia, Historia 50, 2001, 3–33.
• Hauben 1977 H. Hauben, The First War of the Successors (321 B.C.): Chronological and Historical Problems, AncSoc 8, 1977, 85–120.
• Hild – Restle 1981 F. Hild – M.Restle, Tabula Imperii Byzantini II: Kappadokien, Viyana 1981.
• Klinkott 2000 H. Klinkott, Die Satrapienregister der Alexander-und Diadochenzeit, Stuttgart 2000 (Historia: Einzelschriften 145).
• Klinkott 2005 H. Klinkott, Der Satrap ein Achaimenidischer Amtsträger und seine Handlungs Spielräume, Frankfurt 2005.
• Mitchell 1994 S. Mitchell, Three Cities in Pisidia, AS 44, 1994, 129–148.
• Magie 1950 D. Magie, Roman Rule in Asia Minor to the End of the Third Century after Christ, Princeton 1950.
• Olmstead 1948 A. T. Olmstead, History of the Persian Empire, Chicago 1948 [Repr. Chicago 1959].
• Paschidis 2008 P. Paschidis, Missing Years in the Biography of Polyperchon (318/7 and 308 BC onwards), Tekmeria 9, 2008, 233–250.
• PSI V. Bartoletti, Frammento di storiadei Diadochi (Arriano?). Papirigrecie latinidel la Società Italiana (PSI) XII. 2 (Florence 1951) 158–165, nr. 1284.
• Ramsay 1923 W. M. Ramsay, Military Operations on the North Front of Mount Taurus (Continued), JHS 43, 1923, 1–10.
• Roisman 2012 J. Roisman, Alexander’s Veterans and the Early Wars of the Successors, Austin 2012.
• Ruge 1936 W. Ruge, Nora, RE XVII/1, 1936, col. 923–924.
• Sarıkaya 2013 S. Sarıkaya, İskender’den Sonraki Olaylar Adlı Eseri: Τὰ μετὰ Ἀλέξανδρον/ Historia Successorum Alexandri, Cedrus 1, 2013, 329–345.
• Smith 1924 S. Smith, Babylonian Historical Texts, London 1924.
• Tarn 1921 W. W. Tarn, Heracles Son of Barsine, JHS 41, 1921, 18–28.
• Yardley et al. 2011 J. C. Yardley – P. Wheatley – W. Heckel, Justin: Epitome of the Philippic History of Pompeius Trogus: Volume II: Books 13–15: The Successors to Alexander the Great, Oxford-New York 2011.
• Yardley – Atkinson 2009 J. C. Yardly – J. E. Atkinson, Curtius Rufus: Histories of Alexander the Great, Oxford – New York 2009.
• Weiskopf 1989 M. Weiskopf, The So-Called “Great Satraps’ Revolt,” 366–360 B.C., Stuttgart 1989 (Historia Einzelschriften 63).
• Wirth 1965 G. Wirth, Zurgrossen Schlachtdes Eumenes 322 (PSI 1284), Klio 46, 1965, 283–288.