Contantinus’a ait Ticinum Madalyonu ve Üç-Tanrılı Brakteat’ların Kökeni

Yıl 2016, Cilt: Suppl. 1, 780 - 784, 31.08.2016

Michael P. Speidel

Öz

Azımsanmayacak bir kısmı
Aşağı Saksonya kökenli olup İ.S. 5. ve 6. yüzyıllara ait bine yakın Germanik al­tın
kolye arasında Loki’yi kuşadam, Balder’i dansçı ve Odin’i de Balder’in
yardımcısı olarak tasvir eden üç-tanrılı 6 brakteat (Germanik tanrıları tasvir
eden Kuzey Avrupa altın muskaları) da bulun­mak­tadır. Yazar makalesinde bu
grup brakteat’ların kökenini irdelemekte ve Roma madalyonlarının bu yön­de
model oldukları sonucuna varmaktadır. Odin’in Balder-tayını iyileştirmesi
teması, tayın hemen üze­rin­de Odin’in başını resmeden yüzlerce C-brakteat’ı
üzerinde işlenmiştir. Modern araştırmalar 313 yılın­­da Ticinum’da basılan
Constantinus madalyonunun C-brakteat’ları için ilk örnek olduğu konu­sun­da
hemfikirdir. Zira her ne kadar at madalyonda sadece büst, buna karşın brakteat’ta
ise tam olarak be­tim­lenmiş olsa da her ikisinde de hem ana karakterin başının
atın boynuyla bütünleşmiş olduğu ge­nel görünümde hem de örneğin miğferlerdeki
tüy bezeğiyle detayda büyük bir benzerlik gözlemlene­bil­mektedir (bak. res.
2). Bu çıkarımın ardından Üç-Tanrılı Brakteat’ların (bak. res. 1) hangi model
temel alı­narak yaratıldıkları sorusunun bugüne kadar yanıtlanamadığını
vurgulayan yazar, bu üçlü gru­bun ya­ra­tılmasında da Geç Antik Dönem’e ait bir
madalyon ustasının esin kaynağı olabileceğini kabul et­mek­te ve bunların 313
yılına tarihli aynı Contantinus madalyonunun arka yüzünden geliştiril­dik­lerini
gös­ter­mektedir.

Anahtar Kelimeler

Germanik tanrılar, Loki, Balder, Odin, Roma madalyonları, muskalar, altın kolyeler, asker traşı

Konstantins Ticinum-Medallion und der Ursprung der Dreigötterbrakteaten

Öz

How did the bracteates originate,
those famous northern European golden amulets that depict Germanic gods? Roman medallions
served as models. It has long been known, that the C-bracteates, the most numerous,
derive from the obverse of Constantine’s Ticinum medallion. Here it is argued that
the important three-god bracteates derive from the reverse of that same medallion.

Anahtar Kelimeler

Germanic gods, Loki, Balder, Woden, Roman medallions, gold pendants, crew hair cut

Kaynakça

• Alföldi 1963 M. R. Alföldi, Die Constantinische Goldprägung. Untersuchungen zu ihrer Bedeutung für Kaiserpolitik und Hofkunst, Mainz 1963.
• Axboe 2004 M. Axboe, Die Goldbrakteaten der Völkerwanderungszeit – Herstellungsprobleme und Chronologie, Berlin 2004.
• Hauck 1985 K. Hauck, Die Goldbrakteaten der Völkerwanderungszeit, I,1: Einleitung, I,3: Ikonographischer Katalog (IK 1, Tafeln), München 1985.
• Hauck 1998 K. Hauck, Der Kollierfund vom fünischen Gudme und das Mythenwissen skandinavischer Führungsschichten in der Mitte des ersten Jahrtausends. Mit zwei runologischen Beiträgen von Wilhelm Heizmann. Zur Ikonologie der Goldbrakteaten, LV,’ in: D. Geuenich (Hrsg.), Die Franken und die Merowinger bis zur Schlacht bei Zülpich, Berlin 1998, 489–543.
• Hauck 2011 K. Hauck, Die Bildformeln der Goldbrakteaten in ihren Leitvarianten, in: W. Heizmann – M. Axboe (Hrsgg.), Die Goldbrakteaten der Völkerwanderungszeit – Auswertung und Neufunde (Ergänzungsbände zum RGA 40), Berlin 2011, 61–152.
• Heizmann 2007 W. Heizmann, Geld, Macht, Kult: Karl Haucks Studien zur Ikonologie der Goldbrakteaten, Frühmittelalterliche Studien 41, 2007, 11–23.
• Pesch 2007 A. Pesch, Die Goldbrakteaten der Völkerwanderungszeit – Thema und Variation, Berlin 2007.
• Speidel 2004 M. P. Speidel, Ancient Germanic Warriors, London 2004.
• Speidel 2012 M. P. Speidel, Balder and Loki on Germanic Silver Coins of the First Century B.C., in: A. Groslambert – B. Cabouret – C. Wolff (Hrsgg.), Visions de l’Occident romain, Lyon, 2012, 853–873.
• Wamers 2003 E. Wamers, Io triumphe! Die Gebärde der ausgestreckten Hand in der germanischen Kunst, in: W. Heizmann – A. van Nahl (Hrsgg.), Runica – Germanica – Mediaevalica (Ergänzungsbände zum RGA 37), Berlin – New York 2003, 905–931.