Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Hipoksi ve Obezite Olgusunda Malondialdehit ve İndirgenmiş Glutatyon’un Bazı Sıçan Dokularında Karşılaştırılması

Yıl 2022, , 67 - 71, 01.07.2022
https://doi.org/10.38175/phnx.1093350

Öz

Amaç: Obezite, günümüzde birçok kronik hastalıklarla bağlantılı olup dünyada görüldüğü gibi ülkemizde de gün geçtikçe artan, önemli küresel halk sağlığı problemidir. Bu araştırmanın amacı obezite ve hipoksiye bağlı olarak malondialdehit (MDA) ve indirgenmiş glutatyon (GSH)’un bazı sıçan dokularında karşılaştırılmasıdır.
Gereç ve Yöntemler: Çalışmamızda 24 adet Sprague Dawley cinsi erkek sıçan kullanılmıştır. Sıçanlar standart diyet/normal oksijen, standart diyet/düşük oksijen, yüksek yağlı diyet/normal oksijen ve yüksek yağlı diyet/düşük oksijen olmak üzere dört gruba (n:6) ayrıldı. Çalışma için kapalı sistemde oksijen seviyesi düşük %17-18 olan özel kafes kullanılmıştır. Obez sıçanlarda %20-25 ağırlık artışı sağlanmıştır. Sıçanların karaciğer, böbrek ve beyin organ dokularında MDA ve GSH seviyeleri ölçülmüştür.
Bulgular: Çalışmamızda MDA ve GSH miktarı açısından anlamlı artışların olduğu saptanmıştır. MDA ve GSH’ın karaciğer ile beyin dokusunda hipoksi ve obeziteye karşı koruyucu etkisi olurken, böbrek dokusunda olmadığı görülmüştür.
Sonuç: Araştırmamız sonucu MDA ve GSH’ın obezitenin tanı ve/veya tedavisinde mevcut kriterlere destek sağlayabilir olabileceği ve gelecekte yapılacak olan daha geniş kapsamlı analizlere büyük ölçüde katkı sağlayacağı düşüncesindeyiz.

Destekleyen Kurum

İnönü Üniversitesi

Proje Numarası

2015/86

Teşekkür

İnönü Üniversitesi BAP Birimi'ne Prof.Dr. Muhittin YÜREKLİ’ye Doç.Dr. Zümrüt DOĞAN’a

Kaynakça

  • Stoll BJ, Kliegman RM. Hypoxia-Ischemia, In: Behrman RE, Kliegman RM, Jenson HB, Nelson Textbook of Pediatrics, 17th ed. Philadelphia: WB Saunders Co; 2004. pp. 566-568.
  • Pozo Devoto VM, Bogetti ME, Fiszer de Plazas S. Developmental and hypoxia-induced cell death share common ultrastructural and biochemical apoptotic features in the central nervous system. Neuroscience. 2013;252:190-200. doi: 10.1016/j.neuroscience.2013.07.065.
  • Bray GA. Classification and evaluation of the obesities. Med Clin North Am. 1989;73(1):161-184. doi: 10.1016/s0025-7125(16)30697-6.
  • Taras HL, Sallis JF, Patterson TL, Nader PR, Nelson JA. Television’s influence on children’s diet and physical activity. J Dev Behav Pediatr. 1989;10:176-180.
  • Buchowski MS, Sun M. Energy expenditure, television viewing and obesity. Int J Obes. 1996;20:236-244.
  • Keaney Jr JF, Larson MG, Vasan RS, Wilson PW, Lipinska I, Corey D, et al. Obesity and systemic oxidative stress: clinical correlates of oxidative stress in the Framingham Study. Arterioscler Thromb Vasc Biol. 2003;23(3):434-439. doi: 10.1161/01.ATV.0000058402.34138.11.
  • Urakawa H, Katsuki A, Sumida Y, Gabazza EC, Murashima S, Morioka K, et al. Oxidative stress is associated with adiposity and insulin resistance in men. The journal of clinical Endocrinology & Metabolism. 2003;88(10):4673-4676. doi: 10.1210/jc.2003-030202.
  • Weisberg SP, McCann D, Desai M, Rosenbaum M, Leibel RL, Ferrante AW. Obesity is associated with macrophage accumulation in adipose tissue. J Clin Invest. 2003;112(12):1796-1808. doi: 10.1172/JCI19246.
  • Tormos KV, Anso E, Hamanaka RB, Eisenbart J, Joseph J, Kalyanaraman B, Chandel NS. Mitochondrial complex III ROS regulate adipocyte differentiation. Cell Metabolism. 2011;14(4):537-544. doi: 10.1016/j.cmet.2011.08.007.
  • Ogden CL, Carroll MD, Fryar CD, Flegal KM. Prevalence of obesity among adults and youth: united states, 2011-2014. NCHS data brief. 2015;(219):1-8.
  • Hales CM, Carroll MD, Fryar CD, Ogden CL. Prevalence of obesity among adults and youth: united states, 2015-2016. NCHS data brief. 2017;(288):1-8. doi: 10.1001/jama.2018.3060.
  • Gidding SS, Nehgme R, Heise C, Muscar C, Linton A, Hassink S. Severe obesity associated with cardiovascular deconditioning, high prevalence of cardiovascular risk factors, diabetes mellitus/hyperinsulinemia, and respiratory compromise. J Pediatr. 2004;144(6):766-769. doi:10.1016/j.jpeds.2004.03.043
  • Sideleva O, Black K, Dixon AE. Effects of obesity and weight loss on airway physiology and inflammation in asthma. Pulmonary Pharmacology & Therapeutics. 2013;26(4):455-458. doi: 10.1016/j.pupt.2012.05.002.
  • Blüher M. Adipose tissue dysfunction contributes to obesity related metabolic diseases. Best Pract Res Clin Endocrinol Metab. 2013;27(2):163-177. doi:10.1016/j.beem.2013.02.005
  • Olshansky SJ, Passaro DJ, Hershow RC, Layden J, Carnes BA, Brody J, et al. A potential decline in life expectancy in the United States in the 21st century. N Engl J Med. 2005;352(11):1138-1145. doi: 10.1056/NEJMsr043743.
  • Himes JH, Dietz WH. Guidelines for overweight in adolescent preventive services: recommendations from an expert committee. The Expert Committee on Clinical Guidelines for Overweight in Adolescent Preventive Services. Am J Clin Nutr. 1994;59(2):307-316. doi: 10.1093/ajcn/59.2.307.
  • Archentil A, Pasqualinotto L. Childhood obesity: the epidemic of the third millenium, Acta Bio-medica: Atenei parmensis. 2008;79(2):151-155.
  • Dal FB. M. Erkek Obezitesinde bozulmuş antioksidan kapasite ve hipoçinkonemi. Turk J Endocrinol Metab. 2003;2:47-51.
  • Koltaş IS, Yücebilgiç G, Bilgin R, Parsak CK, Sakman G. Serum malondialdehyde level in patients with cystic echinococcosis. Saudi Medical Journal. 2006;27(11):1703-1705.
  • Tezcan E, Atmaca M, Kuloglu M, Ustundag B. Free radicals in patients with post-traumatic stress disorder. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci. 2003;253(2):86-91. doi: 10.1007/s00406-003-0413-x.
  • Çaylak E. Hayvan ve bitkilerde oksidatif stress ile antioksidanlar. Tıp Araştırmaları Dergisi. 2011;9(1):73-83.
  • Derviş E. Oral antioksidanlar. Dermatoz. 2011;2(1);263-267.
  • Koca N, Karadeniz F. Serbest radikal oluşum mekanizmaları ve vücuttaki antioksidan savunma sistemleri. Gıda Mühendisliği Dergisi. 2002;16:32-37.
  • Uchiyama M, Mihara M. Determination of malondialdehyde precursor in tissues by thiobarbituric acid test. Analytical Biochemistry. 1978;86(1):271-278. doi: 10.1016/0003-2697(78)90342-1.
  • Akkus I. Effects of free radicals and pathophysiological. Konya, Turkey: Mimoza Publisher; 1995. pp. 1-76.
  • Uchiyama M, Mihara M. Determination of MDA precursor in tissue by thiobarbituric acid test. Analytical biochemistry. 1978;86(1):271-278. doi: 10.1016/0003-2697(78)90342-1.
  • Elman GL. Tissue sulphydryl groups. Archives of biochemistry and biophysics. 1959;82(1):70-77. doi: 10.1016/0003-9861(59)90090-6.
  • Erkasap S, Erkasap N, Aral E, Koken T, Kahraman A, Aydin Y, et al. Mast cell stabilizatör and antioxidant effects of epidermal growth factor on gastric mucosal ınjury ınduced by ethanol in rats. Chin J Physiol. 2005;48(1):1-6.
  • Troudi A, Bouaziz H, Soudani N, Amara IB, Boudawara T, Touzani H, et al. Neurotoxicity and oxidative stress induced by gibberellic acid in rats during late pregnancy and early postnatal periods: Biochemical and histological changes. Exp Toxicol Pathol. 2012;64(6);583-590. doi: 10.1016/j.etp.2010.11.017.
  • Uzun D, Korkmaz GG, Sitar ME, Cebe T, Yanar K, Çakatay U, et al. Oxidative damage parameters in renal tissues of aged and young rats based on gender. Clin Interv Aging. 2013;8:809-815. doi: 10.2147/CIA.S46188.
  • Ak Sonat F, Bağdaş D, Gül Z, Özalp GR. Tavşanlarda orta dönem gebeliklerin sonlandırılmasında kullanılan aglepriston’un bazı oksidatif stres parametreleri üzerine etkisi. Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 2013;32(2):1-6.
  • Reynolds A, Laurie C, Mosley RL, Gendelman HE. Oxidative stress and the pathogenesis of neurodegenerative disorders. Int Rev Neurobiol. 2007;82:297-325. doi: 10.1016/S0074-7742(07)82016-2.
  • Halliwell B, Gutteridge JMC. Free Radicals in Biology and Medicine. 5th edition. New York, United States of America: Oxford University Press; 2015. pp.199-283.
  • Kadam DP, Suryakar AN, Ankush RD, Kadam CY, Deshpande KH. Role of oxidative stress in various stages of psoriasis. Indian J Clin Biochem. 2010;25(4):388-392. doi: 10.1007/s12291-010-0043-9.
  • Houshang N, Reza K, Masoud S, Ali E, Mansour R, & Vaisi-Raygani A. Antioxidant status in patients with psoriasis. Cell Biochem Funct. 2014;32(3):268-73. doi: 10.1002/cbf.3011.
  • Yarıktaş M, Döner F, Doğru H, Aynalı G, Yönden Z, Delibaş N. Baş-boyun malign tümörlerinde malondialdehit düzeyleri ve antioksidan enzim aktiviteleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2003;10(4):65-67.
  • Döner F, Tahan V, Delibaş N, Doğru H, Kılıçkaya M. Baş-boyun tümörlerinde malondialdehid düzeyleri. Türk Hematoloji Onkoloji Dergisi. 1997;7:85-8.
  • Torun M, Yardım S, Gönenç A, Sargın H. Çeşitli kanser vakalarında serum MDA düzeyleri. Biyokimya dergisi. 1995;20:1-7.
  • Solmaz F, Aktaş D, Kızılay A, Öncel S, Özturan O, Özyurt H, et al. Baş-boyun epidermoid kanserinde dokudaki katalaz ve süperoksit dismutaz aktiviteleri ve malondialdehit düzeyleri. KBB İhtisas Dergisi. 2001;8:397-401.
  • Cerutti PA. Oxy-radicals and cancer. Lancet. 1994;344:862-863. doi: 10.1016/s0140-6736(94)92832-0.
  • Yılmaz S, Temizer Ozan S. Meme kanserli hastalarda lipid peroksidasyonu ve bazı enzim aktiviteleri arasındaki ilişki. Turk J Biochem. 2003;28(4):252-256.
  • Noeman SA, Hamooda HE, Baalash AA. Biochemical Study of Oxidative Stress Markers in the Liver, Kidney and Heart of High Fat Diet Induced Obesity in Rats. Diabetology & Metabolic Syndrome. 2011;3(1):1-8. doi: 10.1186/1758-5996-3-17.
  • Yalçınkaya E, Çakıroğlu Y, Doğer E, Budak Ö, Çekmen M, Çalışkan E. Effect of follicular fluid NO, MDA and GSH levels on in vitro fertilization outcomes. J Turk Ger Gynecol Assoc. 2013;14(3):136-141. doi: 10.5152/jtgga.2013.53323.

Comparison of Malondialdehyde and Reduced Glutathione in Some Rat Tissues in Hypoxia and Obesity

Yıl 2022, , 67 - 71, 01.07.2022
https://doi.org/10.38175/phnx.1093350

Öz

Objective: Obesity is an important global public health problem that is associated with many chronic diseases and is increasing day by day in our country as well as in the world. The aim of this study is to compare malondialdehyde (MDA) and reduced glutathione (GSH) in some rat tissues due to obesity and hypoxia.
Material and Methods: In our study 24 male Sprague Dawley rats were used. Rats were divided into four groups (n:6) as standard diet/normal oxygen, standard diet/low oxygen, high-fat diet/normal oxygen, and high-fat diet/low oxygen. For the study, a special cage with low oxygen level of 17-18% in the closed system was used. Weight gain of 20-25% was achieved in obese rats. MDA and GSH levels were measured in liver, kidney and brain organ tissues of rats.
Results: In our study it was determined that there were significant increases in the amount of MDA and GSH. It was observed that MDA and GSH had a protective effect against hypoxia and obesity in liver and brain tissue, but not in kidney tissue.
Conclusion: As a result of our research we think that MDA and GSH may support the current criteria in the diagnosis and/or treatment of obesity and will contribute greatly to more comprehensive analyzes to be made in the future.

Proje Numarası

2015/86

Kaynakça

  • Stoll BJ, Kliegman RM. Hypoxia-Ischemia, In: Behrman RE, Kliegman RM, Jenson HB, Nelson Textbook of Pediatrics, 17th ed. Philadelphia: WB Saunders Co; 2004. pp. 566-568.
  • Pozo Devoto VM, Bogetti ME, Fiszer de Plazas S. Developmental and hypoxia-induced cell death share common ultrastructural and biochemical apoptotic features in the central nervous system. Neuroscience. 2013;252:190-200. doi: 10.1016/j.neuroscience.2013.07.065.
  • Bray GA. Classification and evaluation of the obesities. Med Clin North Am. 1989;73(1):161-184. doi: 10.1016/s0025-7125(16)30697-6.
  • Taras HL, Sallis JF, Patterson TL, Nader PR, Nelson JA. Television’s influence on children’s diet and physical activity. J Dev Behav Pediatr. 1989;10:176-180.
  • Buchowski MS, Sun M. Energy expenditure, television viewing and obesity. Int J Obes. 1996;20:236-244.
  • Keaney Jr JF, Larson MG, Vasan RS, Wilson PW, Lipinska I, Corey D, et al. Obesity and systemic oxidative stress: clinical correlates of oxidative stress in the Framingham Study. Arterioscler Thromb Vasc Biol. 2003;23(3):434-439. doi: 10.1161/01.ATV.0000058402.34138.11.
  • Urakawa H, Katsuki A, Sumida Y, Gabazza EC, Murashima S, Morioka K, et al. Oxidative stress is associated with adiposity and insulin resistance in men. The journal of clinical Endocrinology & Metabolism. 2003;88(10):4673-4676. doi: 10.1210/jc.2003-030202.
  • Weisberg SP, McCann D, Desai M, Rosenbaum M, Leibel RL, Ferrante AW. Obesity is associated with macrophage accumulation in adipose tissue. J Clin Invest. 2003;112(12):1796-1808. doi: 10.1172/JCI19246.
  • Tormos KV, Anso E, Hamanaka RB, Eisenbart J, Joseph J, Kalyanaraman B, Chandel NS. Mitochondrial complex III ROS regulate adipocyte differentiation. Cell Metabolism. 2011;14(4):537-544. doi: 10.1016/j.cmet.2011.08.007.
  • Ogden CL, Carroll MD, Fryar CD, Flegal KM. Prevalence of obesity among adults and youth: united states, 2011-2014. NCHS data brief. 2015;(219):1-8.
  • Hales CM, Carroll MD, Fryar CD, Ogden CL. Prevalence of obesity among adults and youth: united states, 2015-2016. NCHS data brief. 2017;(288):1-8. doi: 10.1001/jama.2018.3060.
  • Gidding SS, Nehgme R, Heise C, Muscar C, Linton A, Hassink S. Severe obesity associated with cardiovascular deconditioning, high prevalence of cardiovascular risk factors, diabetes mellitus/hyperinsulinemia, and respiratory compromise. J Pediatr. 2004;144(6):766-769. doi:10.1016/j.jpeds.2004.03.043
  • Sideleva O, Black K, Dixon AE. Effects of obesity and weight loss on airway physiology and inflammation in asthma. Pulmonary Pharmacology & Therapeutics. 2013;26(4):455-458. doi: 10.1016/j.pupt.2012.05.002.
  • Blüher M. Adipose tissue dysfunction contributes to obesity related metabolic diseases. Best Pract Res Clin Endocrinol Metab. 2013;27(2):163-177. doi:10.1016/j.beem.2013.02.005
  • Olshansky SJ, Passaro DJ, Hershow RC, Layden J, Carnes BA, Brody J, et al. A potential decline in life expectancy in the United States in the 21st century. N Engl J Med. 2005;352(11):1138-1145. doi: 10.1056/NEJMsr043743.
  • Himes JH, Dietz WH. Guidelines for overweight in adolescent preventive services: recommendations from an expert committee. The Expert Committee on Clinical Guidelines for Overweight in Adolescent Preventive Services. Am J Clin Nutr. 1994;59(2):307-316. doi: 10.1093/ajcn/59.2.307.
  • Archentil A, Pasqualinotto L. Childhood obesity: the epidemic of the third millenium, Acta Bio-medica: Atenei parmensis. 2008;79(2):151-155.
  • Dal FB. M. Erkek Obezitesinde bozulmuş antioksidan kapasite ve hipoçinkonemi. Turk J Endocrinol Metab. 2003;2:47-51.
  • Koltaş IS, Yücebilgiç G, Bilgin R, Parsak CK, Sakman G. Serum malondialdehyde level in patients with cystic echinococcosis. Saudi Medical Journal. 2006;27(11):1703-1705.
  • Tezcan E, Atmaca M, Kuloglu M, Ustundag B. Free radicals in patients with post-traumatic stress disorder. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci. 2003;253(2):86-91. doi: 10.1007/s00406-003-0413-x.
  • Çaylak E. Hayvan ve bitkilerde oksidatif stress ile antioksidanlar. Tıp Araştırmaları Dergisi. 2011;9(1):73-83.
  • Derviş E. Oral antioksidanlar. Dermatoz. 2011;2(1);263-267.
  • Koca N, Karadeniz F. Serbest radikal oluşum mekanizmaları ve vücuttaki antioksidan savunma sistemleri. Gıda Mühendisliği Dergisi. 2002;16:32-37.
  • Uchiyama M, Mihara M. Determination of malondialdehyde precursor in tissues by thiobarbituric acid test. Analytical Biochemistry. 1978;86(1):271-278. doi: 10.1016/0003-2697(78)90342-1.
  • Akkus I. Effects of free radicals and pathophysiological. Konya, Turkey: Mimoza Publisher; 1995. pp. 1-76.
  • Uchiyama M, Mihara M. Determination of MDA precursor in tissue by thiobarbituric acid test. Analytical biochemistry. 1978;86(1):271-278. doi: 10.1016/0003-2697(78)90342-1.
  • Elman GL. Tissue sulphydryl groups. Archives of biochemistry and biophysics. 1959;82(1):70-77. doi: 10.1016/0003-9861(59)90090-6.
  • Erkasap S, Erkasap N, Aral E, Koken T, Kahraman A, Aydin Y, et al. Mast cell stabilizatör and antioxidant effects of epidermal growth factor on gastric mucosal ınjury ınduced by ethanol in rats. Chin J Physiol. 2005;48(1):1-6.
  • Troudi A, Bouaziz H, Soudani N, Amara IB, Boudawara T, Touzani H, et al. Neurotoxicity and oxidative stress induced by gibberellic acid in rats during late pregnancy and early postnatal periods: Biochemical and histological changes. Exp Toxicol Pathol. 2012;64(6);583-590. doi: 10.1016/j.etp.2010.11.017.
  • Uzun D, Korkmaz GG, Sitar ME, Cebe T, Yanar K, Çakatay U, et al. Oxidative damage parameters in renal tissues of aged and young rats based on gender. Clin Interv Aging. 2013;8:809-815. doi: 10.2147/CIA.S46188.
  • Ak Sonat F, Bağdaş D, Gül Z, Özalp GR. Tavşanlarda orta dönem gebeliklerin sonlandırılmasında kullanılan aglepriston’un bazı oksidatif stres parametreleri üzerine etkisi. Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 2013;32(2):1-6.
  • Reynolds A, Laurie C, Mosley RL, Gendelman HE. Oxidative stress and the pathogenesis of neurodegenerative disorders. Int Rev Neurobiol. 2007;82:297-325. doi: 10.1016/S0074-7742(07)82016-2.
  • Halliwell B, Gutteridge JMC. Free Radicals in Biology and Medicine. 5th edition. New York, United States of America: Oxford University Press; 2015. pp.199-283.
  • Kadam DP, Suryakar AN, Ankush RD, Kadam CY, Deshpande KH. Role of oxidative stress in various stages of psoriasis. Indian J Clin Biochem. 2010;25(4):388-392. doi: 10.1007/s12291-010-0043-9.
  • Houshang N, Reza K, Masoud S, Ali E, Mansour R, & Vaisi-Raygani A. Antioxidant status in patients with psoriasis. Cell Biochem Funct. 2014;32(3):268-73. doi: 10.1002/cbf.3011.
  • Yarıktaş M, Döner F, Doğru H, Aynalı G, Yönden Z, Delibaş N. Baş-boyun malign tümörlerinde malondialdehit düzeyleri ve antioksidan enzim aktiviteleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2003;10(4):65-67.
  • Döner F, Tahan V, Delibaş N, Doğru H, Kılıçkaya M. Baş-boyun tümörlerinde malondialdehid düzeyleri. Türk Hematoloji Onkoloji Dergisi. 1997;7:85-8.
  • Torun M, Yardım S, Gönenç A, Sargın H. Çeşitli kanser vakalarında serum MDA düzeyleri. Biyokimya dergisi. 1995;20:1-7.
  • Solmaz F, Aktaş D, Kızılay A, Öncel S, Özturan O, Özyurt H, et al. Baş-boyun epidermoid kanserinde dokudaki katalaz ve süperoksit dismutaz aktiviteleri ve malondialdehit düzeyleri. KBB İhtisas Dergisi. 2001;8:397-401.
  • Cerutti PA. Oxy-radicals and cancer. Lancet. 1994;344:862-863. doi: 10.1016/s0140-6736(94)92832-0.
  • Yılmaz S, Temizer Ozan S. Meme kanserli hastalarda lipid peroksidasyonu ve bazı enzim aktiviteleri arasındaki ilişki. Turk J Biochem. 2003;28(4):252-256.
  • Noeman SA, Hamooda HE, Baalash AA. Biochemical Study of Oxidative Stress Markers in the Liver, Kidney and Heart of High Fat Diet Induced Obesity in Rats. Diabetology & Metabolic Syndrome. 2011;3(1):1-8. doi: 10.1186/1758-5996-3-17.
  • Yalçınkaya E, Çakıroğlu Y, Doğer E, Budak Ö, Çekmen M, Çalışkan E. Effect of follicular fluid NO, MDA and GSH levels on in vitro fertilization outcomes. J Turk Ger Gynecol Assoc. 2013;14(3):136-141. doi: 10.5152/jtgga.2013.53323.
Toplam 43 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil İngilizce
Konular Klinik Tıp Bilimleri
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Meral Dağ 0000-0002-2571-8137

Proje Numarası 2015/86
Yayımlanma Tarihi 1 Temmuz 2022
Gönderilme Tarihi 25 Mart 2022
Kabul Tarihi 26 Mayıs 2022
Yayımlandığı Sayı Yıl 2022

Kaynak Göster

Vancouver Dağ M. Comparison of Malondialdehyde and Reduced Glutathione in Some Rat Tissues in Hypoxia and Obesity. Phnx Med J. 2022;4(2):67-71.

2392_ccby-295.jpg
Anka Tıp Dergisi  Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.

2392_boai-189.jpg

Anka Tıp Dergisi Budapeşte Açık Erişim Deklarasyonu’nu imzalamıştır.