Analysis Of The Mutual Relationship Between Crude Oil Prices And Stock Market İndices By VAR Method: Turkey And Selected Countries

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1, 150 - 171, 30.06.2021

Özge Demirkale , Felor Ebghaeı

https://doi.org/10.47097/piar.891817

Cited By: 1

Öz

The aim of this study is to identify the relationship and interaction of oil prices traded as an investment tool in the commodity market in selected developed and developing countries with stock market indices. In the study, the mutual relationship between oil prices and stock markets was analyzed using the VAR method using monthly data between 01/2008-06/2020. The variables of each country included in the analysis in the study were estimated using the VAR system with the Granger causality test. The effect-response function examined the reactions of variables over 10 periods in the face of a unit shock that will occur in crude oil prices. According to the results of the causality analysis obtained from the study, a one-way causality relationship was determined from DAX industry, BEL20, CAC industry, BIST100, Bovespa, Indian Oil&Gas, FTSE Indonesia and industry indices towards the oil variable. It was found that there is a bidirectional causal relationship between the BSE Sensex 30 index and the crude oil variable. According to the results of the effect-response analysis, it was determined that the reaction of the indices in the face of a shock that may occur in oil prices was positive and/or negative in poor form. But in the face of a shock that may occur in one of the indices, the oil variable has been found to give meaningful responses.

Anahtar Kelimeler

Stock Market Indices, Oil Prices, Granger Causality Test, VAR method

Petrol Fiyatları İle Borsa Endeksleri Arasındaki Karşılıklı İlişkinin VAR Yöntemi İle Analizi: Türkiye Ve Seçilmiş Ülkeler

Öz

Bu çalışmanın amacı seçili gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde emtia piyasasında bir yatırım aracı olarak işlem gören petrol fiyatlarının borsa endeksleri ile ilişkisini ve etkileşimini ortaya çıkarmaktır. Çalışmada 01/2008-06/2020 yılları arasında aylık veriler kullanılarak petrol fiyatları ile hisse senedi piyasaları arasındaki karşılıklı ilişki zaman serisi yöntemlerinden VAR yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmada analize dahil edilen her bir ülkenin öncelikle aynı seviyede durağanlığı sağlanan değişkenleri VAR modeline dayalı Granger nedensellik testi kullanılarak tahmin edilmiştir. Etki-tepki fonksiyonu ile ham petrol fiyatlarında meydana gelecek bir birimlik şok karşısında değişkenlerin 10 dönem boyunca verdikleri tepkiler incelenmiştir. Ayrıca değişkenler arasındaki ilişkiler varyans ayrıştırma fonksiyonu ile değerlendirilmiştir. Çalışmadan elde edilen nedensellik analizi sonuçlarına göre DAXSanayi, BEL20, CAC Sanayi, BIST100, Bovespa, Hindistan Petrol&Gaz, FTSE Endonezya ve sanayi endekslerinden petrol değişkenine doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi saptanmıştır. BSE Sensex 30 endeksi ile ham petrol değişkeni arasında ise çift yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğu tespit edilmiştir. Etki-tepki analizi sonuçlarına göre petrol fiyatlarında meydana gelebilecek bir şok karşısında endekslerin tepkisinin zayıf formda pozitif ve/veya negatif olduğu saptanmıştır. Ancak endekslerden birinde meydana gelebilecek bir şok karşısında petrol değişkenin anlamlı tepkiler verdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Borsa Endeksleri, Petrol Fiyatları, Granger Nedensellik Testi, VAR Yöntemi

Kaynakça

• Aktaş, M. ve Akdağ, S. (2013). Türkiye’de Ekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Fiyatları ile İlişkilerinin Araştırılması. International Journal Social Science Research, 2, 50-67.
• Basher, S.A., Sadorsky, P. (2006). Oil Price Risk and Emerging Stock Markets, Global Finance Journal, Vol.17, s.224–251.
• Basher, S. A. ve Sadorsky, P. (2016). Hedging Emerging Market Stock Prices with Oil, Gold, VIX, and Bonds: A Comparison Between DCC, ADCC and GO-GARCH, Energy Economics, 54, 235-247.
• Chittedi, R.K. (2012). Do Oil Prices Matters for Indian Stock Markets? An Empirical Analysis, Journal of Applied Economics and Business Research, 2(1), 2-10.
• Demirkale Ö. ve Ebghaei F. (2020). Ham Petrol Fiyatları İle Makroekonomik Ve Finansal Göstergeler Arasındaki Karşılıklı İlişkinin Var Modeli İle Analizi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(4), 688-698
• El-Sharif I., Brown, D., Burton, B. Nixon B. ve Russell, A. (2005). Evidence on the Nature and Extent of the Relationship Between Oil Prices and Equity Values in the UK, Energy Economics, 27, 819-830.
• Fuller, W.A., (1996) Introduction to Statistical Time Series, 2nd edition, John Wiley and Sons Inc.
• Granger, C.W.J. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross – spectral Methods, Econometrica, 37(3), 424-438.
• Güler, S., Tunc, R. ve Orcun, C. (2010), Petrol Fiyat Riski ve Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi: Turkiye’de Enerji Sektoru Uzerinde Bir Uygulama, Ataturk Universitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4), 297-315.
• Gürlevik, F. ve Gazel, S. (2020). Enerji Fiyatlarındaki Değişimin Hisse Senedi Fiyatlarına Etkisi: Bist Elektrik Endeksi Üzerine Bir Uygulama. Ekev Akademi Dergisi,Yıl: 24 Sayı: 82 (Bahar 2020).
• Güler, S., ve Nalın, H. T. (2013). Petrol Fiyatlarının İMKB Endeksleri Üzerindeki Etkisi. AİBÜ-İİBF Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 79-97.
• Güngör, B. ve Yerdelen, K. C. (2015). Dinamik Panel Veri Analizi İle Hisse Senedi Fiyatını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi, KAÜ İİBF Dergisi, 6(9), 149-168.
• Hammoudeh, S. ve Elesia, E. (2004), Dynamic Relationships among GCC Stock Markets and NYMEX Oil Futures, Contemporary Economic Policy, 22 (2), 250-269.
• Jones, C.M. ve Kaul, F. (1996). Oil and the Stock Markets. The Journal of Finance, 51(2) , 463491.
• Kakacak, K., Meriç, E. ve Temizel, F. (2020). Petrol Fiyatlarının Bıst100 Endeksi Üzerine Etkisinin Var Yöntemi İle Analizi. Business & Management Studies: An International Journal, 8(5), 3751-3771.
• Kiracı, K. (2020). Bist Ulaştırma Endeksi İle Dolar Endeksi Ve Petrol Fiyatları Arasındaki İlişkinin Ampirik Olarak Analizi. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 12(22), ss. 180-189
• Kök, D. ve Uyğur, M.E. (2014). Finansal Piyasalarda Fiyat Etkileşimi: BİST 100 ve Seçilmiş Finansal Göstergeler İçin VAR Analizi. Pamukkale Üniversitesi İşletme ve Bilişim Yönetimi Dergisi, 1(1), s.1-23
• Maghyereh, A. (2004). Oil Price Shocks and Emerging Stock Markets: A Generalized VAR Approach. International Journal of Applied Econometrics and Quantitative Studies, 1-2, 27-40.
• Narayan, P. K. ve Narayan, S. (2009). Modelling The Impact of Oil Prices on Vietnam’s Stock Prices, Applied energy, 87(1), 356-361.
• Ono, S. (2011), Oil Price Shocks and Stock Markets in BRICs, The European Journal of Comparative Economics, 8(1), 29-45.
• Öget, E. ve Şahin, S. (2017), Hisse Senetleri ile Altın Ons Fiyatları ve Ham Petrol Fiyatları Arasındaki Eşbütünleşme İlişkisi: Bist 100, Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (11), 637-653.
• Özmerdivanlı, A. (2014). Petrol Fiyatları ile BIST 100 Endeksi Kapanış Fiyatları Arasındaki İlişki. Akademik Bakış Dergisi, 43.
• Park, J., Raitti, R. (2008). Oil Price Shocks and Stock Markets in The U.S and 13 European Countries. Energy Economics, Vol.30, Issue.5, 2587-2608.
• Pradhan, R. P., Arvin, M. B., ve Ghoshray, A. (2015). The Dynamics of Economic Growth, Oil Prices, Stock Market Depth, and Other Macroeconomic Variables: Evidence from the G-20 Countries, International Review of Financial Analysis, 39, 84-95.
• Regnier, Eva (2007), Oil And Energy Price Volatility, Energy Economics, 29 (3), pp. 405-427. doi: 10.1016/j.eneco.2005.11.003.
• Sadorsky, P.(1999), Oil Price Shocks and Stock Market Activity, Energy Economics, 21(5), 449469.
• Sims, C. A. (1980). Macroeconomics and Reality, Econometrica, 48(1), 1-48.
• Syzdykova, A. (2018). Petrol Fiyatlarının BRIC Ülkelerinin Borsalarına Etkisi/The Impact Of Oil Prices On BRIC Countries’ Stock Markets. Uluslararası Ekonomi İşletme ve Politika Dergisi, 2(1), 1-20.
• Tüzemen, S. (2021). Petrol Fiyatlarının Türkiye’deki Hizmet Sektörü Hisse Senedi Fiyatları Üzerine Asimetrik Etkisinin Analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Nisan 2021, Cilt: 35, Sayı: 2.