Yönetimde Ahlak ve Maneviyata Yönelik Bir Öneri

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1, 82 - 100, 30.06.2021

Muhammet Hamdi Mücevher

https://doi.org/10.47097/piar.911558

Öz

Daha hızlı, daha kaliteli, daha ucuz stratejileriyle rekabetin formüllerinin belirlendiği, verimlilik, üretkenlik, etkinlik ve kârlılık gibi kavramlarla başarı ve performansın değerlendirildiği günümüz işletme dünyasında, yönetimde ahlak ve maneviyattan bahsetmek beyhude bir uğraş gibi görülebilse de bir gerekliliktir. Çünkü ahlak ve maneviyatı olmayan bir işletme ne kadar başarılı bir işletme olursa olsun bir yanı eksik kalır. Başarılı, kaliteli, hızlı, kârlı ama ahlaksız, ilkesiz, kuralsız, erdemsiz bir işletme, nasıl bir işletmedir? Bu sebeple işletmeler, yaşamda bir amaç, anlam ve sorumluluk olduğu bilinciyle hareket etmeli, denge, ahlak, maneviyat, bilgelik ve erdem gibi kavramları ölçü alarak, bir orta yol edinmelidir. Bunu sağlamanın yollarından birisi, yönetim anlayışı ve izlenen yolun insani, manevi ve dini temellere göre ayarlanması olabilir. Böylece ahlak ve maneviyat kavramları, yönetimde bir yol haritası olarak kullanılabilir. Bu önermeden hareketle yapılan çalışmada, “Yönetimde ahlak ve maneviyat” mefhumu ortaya atılarak, örgütler ve yöneticilerin kullanabileceği bir yönetim anlayışı olması için bir çerçeve sunulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yönetim, Ahlak, Maneviyat, Ahilik, Fütüvvet

Teşekkür

İlginiz için teşekkür eder iyi çalışmalar dilerim.

A Suggestion for Morality and Spirituality in Management

Öz

In the capitalist business world, where the formulas of competition are determined with speed, quality and cheap strategies, and performance is measured with concepts such as productivity and profitability, talking about morality and spirituality can be seen as a futile occupation. But this effort is a necessity. Because no matter how successful a business without morality and spirituality, one side will be missing. What kind of business is a successful, high quality, fast, profitable but immoral, unprincipled, ruleless, non-virtuous business? For this reason, businesses should act with the awareness that there is a purpose, meaning and responsibility in life, and take a middle ground by taking concepts such as balance, morality, spirituality, wisdom and virtue. One of the ways to achieve this may be to adjust the understanding of management and the way followed, based on human, spiritual and religious foundations. Thus, the concepts of morality and spirituality can be used as a road map in management. In the study based on this proposition, the notion of "morality and spirituality in management" was put forward. A framework has been tried to be created in order to have a management approach that organizations and their managers can use.

Anahtar Kelimeler

Management, morality, spirituality, Ahilik, Fütüvvet

Kaynakça

• Akgündüz, M. (2014). Ticari Hayatta Kardeşliği Esas Alan Ahilik Teşkilatı, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19 (31), 9-18.
• Akkuş, O. (2004). Ahilik Teşkilatlarına Tarihsel Bir Perspektiften Bakış, Ahi Evran Üniversitesi 1. Ahi Evran-ı Veli ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu, 12-13 Ekim, Kırşehir, 27-41.
• Aksoy, A. (2019). Yönetim Ahlakı, 1. Baskı, Konya: Çizgi Kitabevi.
• Akyüz, Y. (2005). Türk Eğitim Tarihi, Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Alshehri, F, Fotaki, M. & Kauser, S. (2020). The Effects of Spirituality and Religiosity on the Ethical Judgment in Organizations, Journal of Business Ethics.
• Aristoteles. (2007). Nikomakhos’a Etik (Çev. Saffet Babür), İstanbul: Bilgesu Yayınları.
• Ateş, S. (1977). Tasavvufta Fütüvvet Kitabı Önsözü, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Bayram, M. (1991). Ahi Evren ve Ahi Teşkilatının Kuruluşu, Konya: Damla Matbacılık.
• Bektaş, Ç. (2015). İşletmelerde İş Ahlakı, Business & Management Studies: An International Journal, 3 (3), 327-363.
• Benefiel, M. (2003). Mapping the Terrain of Spirituality in Organizations Research, Journal Of Organizational Change Management, 16 (4), 367-377.
• Bennis, W. (1989). On Becoming a Leader, Reading: Addison-Wesley.
• Covey, S. R. (1991). Principle-Centered Leadership, New York: Summit.
• Cüceloğlu, D. (2014). İçimizdeki Çocuk, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çağatay, N. (1989). Bir Türk Kurumu Olan Ahilik, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Çakmak, M. (2005). Ahiliğin Dinî-Tasavvufi Temelleri, 1. Ahi Evran-ı Veli ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu, 249-260.
• Çakıroğlu, D. ve Altınöz, M., (2018). Örgütsel Maneviyata Yönelik Bir Değerlendirme, Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9 (18), 101-124.
• Çalışkan, Y. ve İkiz, M. L. (1993). Kültür ve Sanat Medeniyetimizde Ahilik, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Çalışkan, Y. ve İkiz, M. L. (2001). Kültür, Sanat ve Medeniyetimizde Ahilik, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Geçtan, E. (2003). İnsan Olmak, İstanbul: Metis Yayınları.
• Demir, G. (2001). Ahilik ve Yükselen Değerler, Görüş Dergisi, 76-82.
• Demirez, A. (2011). Ahilerde Ahlak Anlayışı, Yeni Yüksektepe Kültürel-Felsefi-Hümanist Dergi, Sayı: 30.
• Demirtaş, F. (2011). Fütüvvet Kavramının/Kurumunun Askeri ve Siyasi Mahiyeti, Ahilik Uluslararası Sempozyumu, Kayseri, 404.
• Dinçer, Ö. (2018). Siyasetnameleri Yeniden Okumak: Bir Yönetim Bilimci Gözüyle Geleneksel Siyasi Düşünce, İstanbul: Klasik Yayınları.
• Durak, İ. ve Yücel, A. (2010). Ahiliğin Sosyo-Ekonomik Etkileri ve Günümüze Yansımaları, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (2), 151-168.
• El-Cevziyye, İbn Kayyım. (2017). Medâricu’s-Sâlikîn (Çev. Ali Ataç vd.), İstanbul: İnsan Yayınları.
• Emmons, R. A. (2000). Is Spirituality An Intelligence? Motivation, Cognition, And The Psychology Of Ultimate Concern, The International Journal For The Psychology Of Religion, 10 (1), 3-26.
• Epstein, E. M. (2002). Religion and Business – The Critical Role of Religious Traditions in Management Education, Journal of Business Ethics, 38, 91-96.
• es-Sülemî, Ebû Abdurrahman (1977). Tasavvufta Fütüvvet, (Çev. Süleyman Ateş). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Ertürk, E. (1990). Sosyal Bilimler Ansiklopedisi, 3. Cilt, İstanbul: Risale Yayınları.
• Farabi (1993). Tenbih ‘Alâ Sebîli’s-Sa’âde (Mutluluk Yoluna Yöneltme, Çev. Hanifi Özcan), İzmir: Anadolu Matbaacılık.
• Farabi. (2012). El-Medinetü’l Fâzıla (İdeal Devlet, Çev. Ahmet Arslan), İstanbul: Divan Kitap.
• Fayol, H. (2013). Genel ve Endüstriyel Yönetim (Çev. M. Asım Çalıkoğlu), 4. Baskı, Ankara: Adres Yayınları.
• Fazlıoğlu, İ. (2016). Sözün Eşiğinde, İstanbul: Papersense Yayınları.
• Frankl, V. E. (2020). Man’s Search for Meaning (İnsanın Anlam Arayışı, Çev. Selçuk Budak), İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
• Fromm, E. (2019). To Have or To Be (Sahip Olmak ya da Olmak, Çev. Aydın Arıtan), 8. Baskı, İstanbul: Say Yayınları.
• Fry, L.W. (2003). Toward A Theory Of Spiritual Leadership, The Leadership Quarterly, 14, 693-727.
• Ganzin, M., Islam, G. & Suddaby R. (2019). Spirituality and Entrepreneurship: The Role of Magical Thinking in Future-Oriented Sensemaking, Organization Studies, Special Issue on Spirituality, Symbolism and Storytelling, 00(0), 1-26.
• Gaulejac, V. (2013). La Societe Malade de la Gestion (İşletme Hastalığına Tutulmuş Toplum, Çev. Özge Erbek), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Giacalone, R. A. & Jurkiewicz, C. L. (2003). Toward a Science of Workplace Spirituality Armonk, New York: M. E.
• Sharpe, Inc. Spirituality, Giacalone, R. A. and Jurkiewicz, C. L. (Editors), Handbook of Workplace Spirituality and Organizational Performance, 3-29.
• Gökpınarlı, A. (2016). Nehcü’l Belağa: İmam Ali’nin Hutbeleri, Vasiyetleri, Emirleri, Mektupları, Hikmet ve Vecizeleri, İstanbul: Kapı Yayınları.
• Gülerman, A. ve Taştekil, S. (1993). Ahi Teşkilatının Türk Toplumunun Sosyal ve Ekonomik Yapısı Üzerindeki Etkileri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• İbn Arabi (2011). el-Fütûhâtü’l-Mekkiyye (Marifet ve Hikmet, Çev. Mahmut Kınık), İstanbul: İz Yayıncılık.
• İmam Gazali (2017). Yöneticilere Altın Öğütler, İstanbul: Gelenek Yayıncılık.
• İvgin, H. (1996). Ahilerde Ahlaki Değerler ve Bunların Ticarete Uygulanması, I. Uluslararası Ahilik Kültürü Sempozyumu, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 71-75.
• Kavuklu, H. (2018). İşyerinde Maneviyat Ve Psikolojik Sermaye Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma, Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu.
• Kaya, U. (2013). Değerler Eğitiminde Bir Meslek Teşkilatı: Ahilik, Değerler Eğitimi Dergisi, 11 (26), 41-69.
• Kazıcı, Z. ve Şeker, M. (1982). İslam-Türk Medeniyeti Tarihi, İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Kınalızade, A. Ç. (2016). Ahlak-ı Alai (Sadeleştiren, Murat Demirkol), Ankara: Fecr Yayınları.
• Kızıler, H. (2014). Ahlaki Değerlerin Şahsiyet Oluşumuna Etkisi, Milli Eğitim Dergisi, 204, 5-17.
• Krishnakumar, S. & Neck, C. P. (2002). The ‘What’, ‘Why’ and ‘How’ of Spirituality in the Workplace, Journal of Managerial Psychology, 17 (3), 153-164.
• Marra, R., (2000). What Do You mean, “Spirituality”?, Journal Of Pastoral Counsellin, 35, 67-88.
• Milliman, J., Czaplewski, A. J. & Ferguson, J. (2003). Workplace Spirituality and Employee Work Attitudes: An Exploratory Empirical Assessment, Journal of Organizational Change, 16, 426-447.
• Miskeveyh, İ. (2013). Tehzîbu’l-Ahlâk ve Tathîru’l-A’râk (Ahlâk Eğitimi, Çev. Abdulkadir Şener, Cihat Tunç, İsmet Kayaoğlu), İstanbul: Büyüyenay Yayınları.
• Mukaffa, İ. (2004). İslam Siyaset Üslubu (Çev. Vechi Akyüz), İstanbul: Dergah Yayınları.
• Neal, J. (2000). Work As Service to Divine: Giving Our Gifts Selflessly and With Joy, American Behavioral Scientist, 43 (8), 1316-1333.
• Neck, C. P. & Milliman, J. F. (1994). Thought Self-leadership: Finding Spiritual Fulfillment in Organizational Life, Journal of Managerial Psychology, 9 (6).
• Nizamü’l-Mülk. (2015). Siyasetname’den Bilgelik Hikâyeleri (Haz. Kürşat Solak), İstanbul: Avrupa Yakası Yayıncılık.
• Nietzsche, F. (2003). Böyle Buyurdu Zerdüşt, İstanbul: Kum Saati Yayınları.
• Örgev, M. ve Günalan, M. (2011). İşyeri Maneviyatı Üzerine Eleştirel Bir Değerlendirme, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, (2), 51-64.
• Özel, M. (2016). Yöneticilik Dersleri, İstanbul: Küre Yayınları.
• Özel, M. (2019). Makul Yönetici: Çağdaş Bir Fütüvvetname, İstanbul: Albaraka Yayınları.
• Özel, M. (2019). Roman Diliyle İş Hayatı, İstanbul: Küre Yayınları.
• Payot, J. (2019). Leducaiton De La Volonte (İrade Terbiyesi, Çev. Hakan Alp), Bursa: Ediz Yayınları.
• Poole, E. (2006). Organizational Spiritually-Away with the Firies?, The Ashride Journal, Autumn.
• Rhodes, K. (2006). Six Components of a Model For Workplace Spiritiualty, 1-18.
• Robbins, S. & Judge T. (2012). Örgütsel Davranış (Çev. Ed.: İnci Erdem), Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Sayar, K. (2020). Ruh Hali, 18. Baskı, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Sayar, K. (2020). Biraz Yağmur Kimseyi İncitmez, 14. Baskı, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Sayar, K. (2020). Başı Sınuklar İçin Kılavuz, 15. Baskı, İstanbul: Kapı Yayınları.
• Seyyar, A. (2009). Çalışma Hayatında ve İşyerinde Maneviyat, Kamuda Sosyal Politika, 11 (3), 42-52.
• Şahin, M. ve Göküş, Ş. (2020). Şeyh Ahî Dâ‘î Fütüvvetnâmesi’nde Ahlâkî Değerler, Turkish Studies - Religion, 15 (2), 237-254.
• Şeyzeri, A. b. N. (2013). En-Nehcü’l-meslûk fî Siyaseti’l-mülûk (Yöneticilik Nitelikleri, Çev. Osman Arpaçukuru), 3. Baskı, İstanbul: İlke Yayıncılık.
• Şimşek, M. (2002). TKY ve Tarihteki Bir Uygulaması: Ahilik, İstanbul: Hayat Yayınları.
• Yusuf Has Hacip (2008). Kutadgu Bilig (Çev. Reşit Rahmeti Arat), İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Yüksel, İ. (2019). Ahilik Felsefesinden Günümüz Meslek Ahlakı Tartışmalarına Bir Bakış, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (2), 500-537.
• 1http://www.lugatim.com/, Erişim Tarihi: 06.10.2020.
• 2https://sozluk.gov.tr/, Erişim Tarihi: 06.10.2020.
• 3https://islamansiklopedisi.org.tr/, Erişim Tarihi: 03.10.2020.
• 4https://www.etimolojiturkce.com/, Erişim Tarihi: 06.10.2020.