Is an Arbitration Agreement in a Fixed Term Contract Enforceable in the Event of the De Facto Continuation of the Relationship at the End of the Term? Critique of a Recent Decision by the 11th Civil Chamber of the Court of Cassation

Year 2023, , 491 - 516, 31.12.2023

Işık Önay

https://doi.org/10.26650/ppil.2023.43.2.1349454

Abstract

This article deals with a specific problem regarding the interpretation and scope of arbitration agreements. Following the expiration of the term in a contract pertaining to a continuous legal relationship, parties sometimes continue their relationship within the framework of the same (or similar) rights and obligations without entering into a further agreement explicitly. In such a case, the problem arises of whether the arbitration clause regarding the first contract covers disputes arising out of the legal relationship that continues beyond the initially agreed-upon term. In order to answer this question, what the de facto continuation of the legal relationship between the parties means should first be determined in terms of law of obligations. Have the parties implicitly extended the term of the contract between them, or have they implicitly established a new contract with the same content? With respect to this controversial issue, the author argues that the will of the parties as a rule is in favor of the first alternative. Secondly, answering the question requires an interpretation of the arbitration agreement to determine its scope. The interpretation of arbitration agreements is ultimately governed by the general principles of contract interpretation. According to the view advocated in this study, arbitration agreements should be interpreted broadly and in line with the trends in international arbitration. The explanatory notes by the legislator regarding arbitration legislation also support this approach. Meanwhile, the decisions by the Turkish Court of Cassation generally tend to interpret arbitration agreements restrictively. The decision this study analyzes shows the Court of Cassation to have ruled that a new contract was established between the parties with respect to a distributorship relationship, which the parties continued after the expiry date that had been initially included in the contract. The Court of Cassation concluded that the disputes arising from this contract should be resolved before the state courts, as the parties’ intention to submit disputes arising from this new contract to arbitration could not be ascertained. The study hereby argues that this decision of the Court of Cassation is open to criticism in light of the trends in international arbitration.

Keywords

International arbitration, Scope of arbitration agreement, Interpretation of arbitration agreement, Tacit renewal/prolongation, Term extension, Novation

Belirli Süreli Bir Sözleşmede Yer Alan Tahkim Anlaşması Borç İlişkisinin Süre Sonunda Fiilen Devam Ettirilmesi Durumunda Uygulanabilir mi? Yargıtay 11. HD’nin Güncel Bir Kararının Eleştirisi

Abstract

Bu çalışmada tahkim anlaşmalarının yorumu ve kapsamına ilişkin özel bir ihtimal değerlendirilmektedir. Tarafların tahkim şartı içeren, sürekli borç ilişkisi niteliğindeki bir sözleşmenin süresinin dolması ardından, başkaca açık irade beyanında bulanarak bir anlaşma yapmadan aralarındaki ilişkiyi, aynı (veya benzer) hak ve yükümlülükler çerçevesinde fiilen devam ettirmesiyle sıklıkla karşılaşılabilir. Böyle bir durumda belirli süre sona erdikten sonraki dönemde çıkan uyuşmazlıkların tahkim yoluyla çözülmesi gerektiği söylenebilir mi? Bu soruya yanıt verebilmek için ilk olarak tarafların aralarındaki hukuki ilişkiyi fiilen devam ettirmelerinin borçlar hukuku bakımından ne anlama geldiği tespit edilmelidir. Taraflar örtülü olarak aralarındaki sözleşmenin süresini mi uzatmışlardır; yoksa örtülü olarak aynı içerikte yeni bir sözleşme mi kurmuşlardır? Tartışmalı olan bu konu bakımından bu çalışmada taraf iradelerinin kural olarak ilk ihtimal yönünde olduğu savunulmaktadır. Sorunun yanıtlanması ikinci olarak, tahkim anlaşmasının yorumlanması suretiyle kapsamının belirlenmesini gerektirir. Tahkim anlaşmalarının yorumu son tahlilde sözleşmelerin yorumuna ilişkin genel ilkeler çerçevesinde yapılır. Bu çalışmada savunulan görüşe göre, tahkim anlaşmalarının milletlerarası tahkim uygulamalarıyla bağdaşan şekilde, geniş yorumlanması gerekir. Türk kanun koyucusunun MTK ve HMK’nın gerekçelerinde kullandığı ifadeler de bu yaklaşımı desteklemektedir. Yargıtay kararlarında ise genel olarak tahkim anlaşmalarını dar yorumlama eğilimi görülmektedir. Bu çalışmada incelenen bir kararında Yargıtay, taraflar arasında belirli süre sonunda fiilen devam ettirilen bir distribütörlük ilişkisi bakımından, taraflar arasında yeni bir sözleşme kurulduğu, bu sözleşmeden doğan uyuşmazlıkların önceki yazılı sözleşmede bulunan tahkim şartı kapsamında olduğuna dair taraf iradesi tespit edilemediğinden, uyuşmazlığın devlet mahkemeleri önünde çözülmesi gerektiğine hükmetmiştir. Yargıtay’ın bu kararı bu çalışmada savunulan görüş ve yukarıdaki açıklamalar ışığında eleştiriye açıktır.

Keywords

Milletlerarası tahkim, Tahkim Anlaşmasının Kapsamı, Tahkim Anlaşmasının Yorumu, Örtülü süre uzatımı, Sözleşmenin yenilenmesi

Thanks

Bu çalışmanın yapılmasına vesile olan kararı dikkatime sunan Prof. Dr. Halûk N. Nomer'e, çalışmanın taslağını okuyarak görüşlerini paylaşan Prof. Dr. Z. Derya Tarman ile Dr. Öğr. Üyesi M. Polat Kalafatoğlu'na ve dipnotları atıf usulü bakımından gözden geçiren Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğrencisi Yiğit Alp Yurtseven'e teşekkür ederim.

References

• Akıncı Z, Milletlerarası Tahkim (6th, Vedat 2021). google scholar
• Akıncı Z, ‘Yargıtay Kararları Işığında Tahkim Şartının Geçerliliği’, Hatice Özdemir Kocasakal and Süheylâ Balkar (eds) Tahkim Anlaşması içinde (On İki Levha 2020), 69-86. google scholar
• Aydemir F, Türk Hukukunda Tahkim Sözleşmesi (On İki Levha 2017). google scholar
• Aydoğdu M ve Kahveci N, Türk Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri (4th edn, Adalet 2019). google scholar
• Balthasar S, ‘Introduction’ (pt 1), in Stephan Balthasar (ed), International Commercial Arbitration (2nd edn, Beck 2021). google scholar
• Balthasar S, ‘International Arbitration in Germany’ (pt 3) in Stephan Balthasar (ed), International Commercial Arbitration (2nd edn, Beck 2021). google scholar
• Bianchi S, Extension of Arbitration Agreements to Non-Signatories in Switzerland: The Supreme Court Sticks to Her Guns (Kluwer Arbitration Blog 2020), https://arbitrationblog.kluwerarbitration. com/2020/01/03/extension-of-arbitration-agreements-to-non-signatories-in-switzerland-the-supreme-court-sticks-to-her-guns/, Erişim Tarihi: 09.08.2023. google scholar
• Blackaby N, Partasides C, Redfern A ve Hunter M, Redfern and Hunter on International Arbitration, (6th edn, OUP 2015). google scholar
• Blumer M, Schweizerisches Privatrecht Band VII, Teilband 3, Gebrauchsüberlassmgsvertrage (Miete/Pacht) (Helbing und Lichtenhahn 2012). google scholar
• Born GB, International Commercial Arbitration (3rd edn, Kluwer 2021). google scholar
• Botschaft zur Revision des Miet- und Pachtrechts, Bundesblatt 137. Jahrgang Bd.I içinde (1985) 1389-1533. google scholar
• Deren-Yıldırım N, Milletlerarası Tahkimin Esaslı Sorunları (Alkım 2004). google scholar
• Ekşi N, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda Tahkim (2nd edn, Beta 2019). google scholar
• Eren F, Borçlar Hukuku Özel Hükümler (4th edn, Yetkin 2017). google scholar
• Esen E, Uluslararası Ticarî Tahkimde Tahkim Anlaşmasının Üçüncü Kişilere Teşmili (Beta 2008). google scholar
• Fasfalis G ve Krestin M, ‘International Arbitration in the Netherlands’ Stephan Balthasar (ed), International Commercial Arbitration içinde (2nd edn, Beck 2021). google scholar
• Favre-Bulle X, ‘Case Notes on International Arbitration’ (2020) 30 Swiss Review on International and European Law, 757-784. google scholar
• Feyzioğlu FN, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 2 (2nd edn, İstanbul Üniversitesi Yayınları 1977). google scholar
• Feyzioğlu FN, Akdin Muhtelif Nevileri (Özel Borç İlişkileri) Cilt I (4th edn, Fakülteler Matbaası 1980). google scholar
• Gaillard E, ‘Part II: The Arbitration Agreement’, Emannuel Gaillard ve John Savage (eds), Fouchard, Gaillard, Goldman on International Commercial Arbitration (Kluwer 1999). google scholar
• Gauch P, ‘Stillschweigende Erneuerung des Mietvertrages’, Festgabe für Henri Deschenaux içinde (Universitatsverlag Freiburg 1977), 363-383. google scholar
• Giger H, Berner Kommentar, Die Miete, Art. 253-273c, Art. 260-266o OR (Stampfli, 2020). google scholar
• Girsberger D ve Voser N, International Arbitration - Comparative and Swiss Perspectives (4th edn, Schulthess 2021). google scholar
• Gümüş MA, Borçlar Hukuku Özel Hükümler Cilt-I (3rd edn, Vedat 2013). google scholar
• Haas U ve Kahlert H, ‘Article II’ Frank-Bernd Weigand (ed) Practitioner’s Handbook on International Arbitration içinde (3rd edn, OUP 2020). google scholar
• Higi P, Bühlmann A ve Wildisen C, Die Miete, Art. 266-268b OR, Zürcher Kommentar (5th edn, Schulthess 2020). google scholar
• Hanotiau B, Complex Arbitrations: Multiparty, Multicontract, Multi-Issue and Class Actions (Kluwer, 2006). google scholar
• Hanotiau B, ‘Complex - Multicontract-Multiparty - Arbitrations’ (1998) 14(4) Arbitration International, 369-394. google scholar
• Huguenin C, Obligationenrecht Allgemeiner und Besonderer Teil (3rd edn, Schulthess 2019). google scholar
• Illmer M, ‘’International Arbitration in England and Wales’, Stephan Balthasar (ed), International Commercial Arbitration içinde (2nd edn, Beck 2021). google scholar
• İnceoğlu MM, Kira Hukuku, 2. Cilt (On İki Levha 2014). google scholar
• Kalafatoğlu, MP, ‘Tahkim Anlaşmasının Maddi ve Şekli Geçerliliğine İlişkin New York Sözleşmesi’nde Yer Alan Esaslar ve Türk Hukukundaki Uygulama’, Legal Hukuk Dergisi (2021), Cilt: 19, Sayı: 225, 3927-3964. google scholar
• Kalpsüz T, Türkiye’de Milletlerarası Tahkim (2nd edn, Yetkin 2010). google scholar
• Kocayusufpaşaoğlu N, Borçlar Hukukuna Giriş, Hukuki İşlem, Sözleşme (6th edn, Filiz 2014). google scholar
• Leites GP, ‘To ‘Extend’ or Not to ‘Extend’? An Analysis of the Brazilian Superior Court of Justice’s Judgement in REsp. 1.639.035 - SP’ (Kluwer Arbitration Blog, 23.11.2018), https:// arbitrationblog.kluwerarbitration.com/2018/11/23/extensionofarbitrationagreementsbrazil/, Erişim Tarihi 8.8.2023. google scholar
• Lousa N and Silva RG, ‘International Arbitration in Brazil’ Stephan Balthasar (ed), International Commercial Arbitration içinde (2nd edn, Beck 2021). google scholar
• Müller J, ‘OR 266’, Das schweizerische Mietrecht içinde (4th edn, Schulthess 2018). google scholar
• Nomer HN, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (19th edn, Beta 2023). google scholar
• Oğuzman MK ve Öz TM, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt I (13th edn, Vedat 2015). google scholar
• Önay I, Yenileme (On İki Levha 2016). google scholar
• Özel S, Milletlerarası Ticari Tahkimde Kanunlar İhtilafı Meseleleri (Legal 2008). google scholar
• Pekcanıtez H ve Yeşilırmak A, ‘Tahkim’, Hakan Pekcanıtez, Muhammet Özekes, Mine Akkan ve Hülya Taş Korkmaz (eds), Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku Cilt III içinde (15th edn, On İki Levha 2017). google scholar
• Permann R, Orell Füssli Kommentar (Navigator.ch), “Mietrecht Kommentar”Mit einschlagigen bundesrechtlichen und kantonalen Vorschriften (2nd edn, Orell Füssli 2007). google scholar
• Richers R ve Magliana M, ‘International Arbitration in Switzerland’, Stephan Balthasar (ed), International Commercial Arbitration içinde (2nd edn, Beck 2021). google scholar
• Seliçi Ö, Borçlar Kanununa Göre Sözleşmeden Doğan Sürekli Borç İlişkilerinin Sona Ermesi (Fakülteler Matbaası 1976). google scholar
• Solomon D, ‘International Conventions and Treaties’, Stephan Balthasar (ed), International Commercial Arbitration içinde (2nd edn, Beck 2021). google scholar
• Şanlı C, Esen E ve Ataman-Figenmeşe İ, Milletlerarası Özel Hukuk (10th edn, Beta 2023). google scholar
• Tandoğan H, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Cilt: I/2 (4th edn, Vedat 2008). google scholar
• Tekin SE, Tahkim Anlaşmasının Esas Bakımından Geçerliliğine Uygulanacak Hukuk (On İki Levha 2019). google scholar
• Ulusu AE, ‘Tahkim Anlaşmasına Uygulanacak Hukukun Tespitinde Zımni Hukuk Seçimi ve Tahkim Anlaşmasının Bağımsızlığı Prensibi’ Ziya Akıncı ve Berk Demirkol (eds) Tahkim ve Uygulanacak Hukuk içinde (On İki Levha 2021) 31-70. google scholar
• Weber R, ‘255 OR’, Heinrich Honsell, Nedim Peter Vogt, Wolfgang Wiegand (eds), Basler Kommentar Obligationenrecht I içinde (6th edn, Helbing und Lichtenhahn 2015). google scholar
• Widjeskog N, ‘International Arbitration in Sweden’, Stephan Balthasar (ed), International Commercial Arbitration içinde (2nd edn, Beck 2021). google scholar
• Wilske S and Fox TJ, ‘Article II’, Reinmar Wolff (ed), in New York Convention Article-by-Article Commentary içinde (2nd edn, Beck/Hart/Nomos 2019), para 189-325. google scholar
• Wolff R, ‘Article II’, Reinmar Wolff (ed), in New York Convention Article-by-Article Commentary içinde (2nd edn, Beck/Hart/Nomos 2019), para 1-188. google scholar
• Yavuz C, Acar F ve Özen B, Borçlar Hukuku Dersleri (Özel Hükümler) (10th edn, Beta 2014). google scholar
• Zevkliler A, Gökyayla E, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri (21st edn, Vedat 2021). google scholar