Vekâlet Sözleşmesine Uygulanacak Hukuk

Year 2019, Volume: 39 Issue: 1, 145 - 188, 26.06.2019

Doğan Kara

Abstract

Günümüzün ticari ve ekonomik hayatı, ülke sınırlarını aşan bir karaktere sahiptir. Bu ekonomik yapı dâhilinde bilgi ve uzmanlık önem kazanmaktadır. Bu sebeple uzmanlık gerektiren danışmanlık, bankacılık, tıp sektörü, eğitim, hukuk, mimarlık gibi birçok alanda vekâlet sözleşmesi geniş bir uygulama alanına sahiptir. Vekâlet sözleşmesinin birçok durumda temsil yetkisi ile beraber kendini göstermesi ya da daha doğru bir ifadeyle vekâlet sözleşmesinin birçok durumda temsil yetkisini gerektirmesi, vekâlet sözleşmesi kapsamında yer alan hükümlerden hangilerinin akit statüsüne, hangilerinin ise temsil yetkisine uygulanacak olan hukuka tabi olacağı sorununu gündeme getirmektedir. Bu açıdan doğrudan doğruya temsil yetkisi ile ilgili olan gri alanlar bir bütün olarak değerlendirilmeli ve temsil yetkisine uygulanacak hukuka tabi olmalıdır. Bunun dışında vekâlet sözleşmesine uygulanacak olan hukuk, genel akit statüsünün, başka bir deyişle sözleşmeden doğan borç ilişkilerinde uygulanacak hukukun tespiti ile belirlenecektir. Unutulmamalıdır ki tüm bu değerlendirmeler kapsamında en önemli nokta, vasıflandırma sorununun nasıl çözümleneceği konusudur. 

Keywords

Vekâlet sözleşmesi, Temsil, Kanunlar ihtilafı, Lex causae, Vasıflandırma

The Applicable Law to the Contract of Mandate

Abstract

Today’s commercial and economic life has a character that transcends the borders of the countries. Knowledge and expertise gain importance in this economic structure. Therefore, in many fields such as consultancy, banking, medical sector, education, law, architecture, which require expertise, the contract of mandate has a wide application area. The fact that the contract of mandate manifests itself in many cases together with the power of representation or, in a more precisely, requires the power of representation raises the question of which regulations will be subject to the contract status and which law to be applied to the power of representation. In this respect, the grey areas, which are directly related to the authority of representation, should be considered as a whole and subject to the law applicable to the power of representation. In addition, the law to be applied to contract of mandate shall be determined by the determination of the general “contract status”, in other words “the law applicable to contractual obligations”. It should be remembered that the most important point in all these evaluations is the problem of qualification. 

Keywords

Contract of mandate, Representation, Conflict of laws, Lex causae, Qualification

References

• Akıncı Ş, “818 Sayılı BK ve 6098 Sayılı TBK ile Mukayeseli Roma Borçlar Hukuku” (7th, Sayram Yayınları 2017).
• Akıncı Z, Tarafların Yetkili Hukuku Belirlememeleri Durumunda Sözleşmeye Uygulanacak Hukuk (Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Söner Sermaye İşletmesi Yayınları 1998).
• Akkanat H, “Hastaneye Kabul Sözleşmesinin Görünüm Tarzları ve Sorumluluk Düzeni” (Seçkin Yayıncılık 2006) Prof. Dr. Özer Seliçi’ye Armağan 25.
• Alpaslan ME, İcra Dairelerinin Özerkleştirilmesi: Fransız İcra Görevlisi Modeli (On İki Levha Yayıncılık 2018).
• Ancel ME, La prestation caractéristique du contrat (Recherches Juridiques 2002).
• Aral F, Ayrancı H, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri (Gözden Geçirilmiş ve Yenilenmiş 11th, Yetkin Yayınları 2015).
• Arkan S, Ticari İşletme Hukuku (Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 20th, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırmaları Enstitüsü 2015).
• Arslan İ, “5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun Uyarınca Sözleşmeden Doğan Borç İlişkilerinde Zımnî Hukuk Seçimi” (2013) 2 MHB 1.
• Aybay R, Dardağan E, Uluslararası Düzeyde Yasaların Çatışması, Kanunlar İhtilafı (2nd, Bilgi Üniversitesi Yayınları 2008).
• Aydoğdu M, Kahveci N, Türk Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Sözleşmeler Hukuku (Gözden Geçirilmiş ve Yenilenmiş 3rd, Adalet Yayınevi 2017).
• Balkar (Bozkurt) S, Uluslararası Satım Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk ve Maddi Uluslararası Özel Hukuk Kuralları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi (Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2002).
• Balkar Bozkurt S, “Uluslararası Sözleşmelere Uygulanacak Kuralları Belirlemede Kullanılan Yöntemlere Eleştirel Bakış” (2011) 1 Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Atâ Sakmar’a Armağan 141.
• Bayata Canyaş A, “Roma I Tüzüğü ile Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun Uyarınca Sözleşmeden Doğan Borç İlişkilerinde Örtülü Hukuk Seçimi” (2011) 1 Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi 110.
• Becker H, İsviçre Borçlar Kanunu Şerhi: İkinci Bölüm, Çeşitli Sözleşme İlişkileri, Madde: 184-551 (Suat Dura tr, Yargıtay Yayınları 1993).
• Çelikel A, Erdem, BB, Milletlerarası Özel Hukuk (Yenilenmiş 15th, Beta Yayınevi, 2017).
• Çörtoğlu Koca S, “Danışmanlık Sözleşmesinin Esasına Uygulanacak Hukuk” (2007) XI Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 233.
• Demirkol B, Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un 24. Maddesi Çerçevesinde Sözleşmeye Uygulanacak Hukuk (1st, Vedat Kitapçılık 2011).
• Kuğuoğlu D, Demirkol EM, “ICSID Tahkiminde Onay” (2018) 34 TAAD 515.
• Doğan V, Milletlerarası Özel Hukuk (Gözden Geçirilmiş 3rd, Savaş Yayınevi 2015).
• D’oliveira J, Ulrich H, “Characteristic Obligation In The Draft EEC Obligation Convention” (1977) 25 The American Journal of Comparative Law 303.
• Ekşi N, “Kanunlar İhtilâfı Alanında Incorporation” (1999-2000) Prof. Dr. Aysel Çelikel’e Armağan 19-20 MHB 263.
• Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (22nd, Yetkin Yayınları 2017).
• -- -- Borçlar Hukuku Özel Hükümler (4th, Yetkin Yayınları 2017).
• Esen E, “Critique of a Turkish Court of Appeals Decision on the Validity of Choise-of-Law and Choise-of-Forum Clauses in a Insurence Agreement” (2010) 42 Annales de la Faculté de Droit d’Istanbul 365.
• Francq S, “Le règlement “Rome I” sur la loi applicable aux obligations contractuelles-De quelques changements”(2009) I Journal du Droit International Privé 41.
• Girsberger A, Keller M, Zürcher Kommentar zum IPRG (2nd, 2004).
• Gümüş MA, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Cilt II, Eser Vekâlet, Simsarlık, Vekâletsiz İş Görme, Havale, Saklama, Kefalet ve Garanti (3rd, Vedat Kitapçılık 2014).
• -- -- Borçlar Hukuku Özel Hükümler Kısa Ders Kitabı (Gözden Geçirilmiş ve Yenilenmiş 2nd, Filiz Kitabevi 2017).
• -- -- Türk-İsviçre Borçlar Hukukunda Vekilin Özen Borcu (Beta Yayınevi 2001).
• Helvacı İ, Le droit turc du contrat (1st, Schulthess Editions Romandes 2018).
• Huysal B, Milletlerarası Özel Hukukta Temsile Uygulanacak Hukuk, Mukayeseli Maddi Hukuk ve Kanunlar İhtilafı Kurallarıyla Birlikte (On İki Levha Yayıncılık 2015).
• Kaufmann-Kohler G, “La prestation caractéristique en Droit international privé des contrats et l’influence de la Suisse” (1989) 45 Annuaire suisse de droit international 195.
• Kılıçoğlu A, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (17th, Turhan Kitabevi 2013).
• Kürşat Z, “Eser ve Vekâlet Sözleşmelerinin Nitelendirilmesi Sorunu ve Nitelendirmenin Hükmü” (2009) 1-2 İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 143 .
• Nomer E, Devletler Hususi Hukuku (22nd, Beta Yayınevi 2017) .
• Nomer HN, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Gözden Geçirilmiş Genişletilmiş 15th, Beta Yayınevi, 2017).
• Oğuzman MK, Barlas N, Medeni Hukuk: Giriş Kaynaklar Temel Kavramlar (19th, Vedat Kitapçılık 2017).
• Oğuzman MK, Öz MT, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 1 (11th, Vedat Kitapçılık 2015).
• Oktay-Özdemir S, “Yargıtay Uygulaması Işığında Noterlerin Hukuki Sorumluluklarının Dayandığı Esas ve Sorumluluğun Koşulları” (Beta Yayınevi 2007) Prof. Dr. Yavuz Alagonya İçin Armağan 283.
• Oser H, Schönenberger W, İsviçre Borçlar Kanunu Şerhi: Akdin Muhtelif Nevileri (Kemal Fikret Arık tr, Adalet Bakanlığı Yayınları 1966).
• Özdemir Kocasakal H, “Sözleşmelere Uygulanacak Hukukun MÖHUK m. 24 Çerçevesinde Tespiti ve Üçüncü Devletin Doğrudan Uygulanan Kuralları” (2010) 1-1MHB 27.
• Poroy R, Yasaman H, Ticari İşletme Hukuku (Genişletilmiş ve Güncelleştirilmiş 15th, Vedat Kitapçılık 2015).
• Rado T, Roma Hukuku Dersleri: Borçlar Hukuku (Filiz Kitapevi 2014).
• Sargın F, “Karakteristik Edim Teorisine Eleştirel Bir Yaklaşım” (2001) 2 Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 37.
• Şanlı C, Esen E, Ataman-Figanmeşe İ, Milletlerarası Özel Hukuk (6th, Vedat Kitapçılık 2018).
• Şanlı C, Milletlerarası Ticari Tahkimde Esasa Uygulanacak Hukuk (Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü 1986).
• -- -- Uluslararası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları (3rd, Beta Yayınevi 2016).
• Tahiroğlu B, Roma Borçlar Hukuku (Der Yayınları 2016).
• Tandoğan H, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri: Cilt II, İstisna (Eser) ve Vekâlet Sözleşmeleri, Vekâletsiz İş Görme, Kefalet ve Garanti Sözleşmeleri (4th, Evrim Basım Yayım Dağıtım 1989).
• Tekinalp G, Uyanık-Çavuşoğlu A, Milletlerarası Özel Hukuk Bağlama Kuralları (Güncelleştirilmiş 11th, Vedat Kitapçılık 2011). Tekinalp G, “Yeni Alman ve İsviçre Milletlerarası Akdi Borç Statüsü ve Türk Kanunu” (1988) 1 MHB 69.
• -- -- Türk Devletler Hususi Hukuku’nda Temsil Yetkisi (Fakülteler Matbaası 1977).
• Tercier P, Bieri L, Carron B, Les contrats spéciaux (5ème Edition, Schulthess Verlag Editions Romandes 2016).
• Tercier P, Pichonnaz P, Le droit des obligation (5ème Edition, Schulthess Verlag Editions Romandes 2012).
• Tercier P, Pichonnaz P, Develioğlu HM, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (On İki Levha Yayıncılık 2016).
• von Tuhr A, Borçlar Hukukunun Umumi Kısmı, Cilt: 1-2 (Cevat Edege tr, Yargıtay Yayınları, Olgaç Matbaası 1983).
• Uluocak N, Milletlerarası Özel Hukuk Dersleri (Filiz Kitapevi 1989). Umur Z, Roma Hukuku Ders Notları (3rd, Beta Yayıncılık 2010).
• Uyanık Çavuşoğlu A, “Türk Milletlerarası Özel Hukuku’nda İradi Temsil” (2012) 11 Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Dergisi 67.
• Vischer F, Droit international privé (Editions Universitaires 1974).
• Watter R, Kommentar zum Schweizerischen Privatrecht, Internationales Privatrecht ( Heinrich Honsell, Nedim P. Vogt, Anton K. Schnyder Eds, 1996).
• Werro F, Commentaire Romand Code des Obligations I Art. 1-529 CO (Luc Thévenoz et Franz Werro Eds, 2ème Edition, Helbing Lichtenhahn 2012).
• -- -- Le mandat et ses effets-Une étude sur le contrat d’activité indépendante selon le Code suisse des obligations-Analyse critique et comparative (Edition Universitaire Fribourg Suisse 1993).
• Yavuz C, Acar F, Özen B, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Borçlar Hukuku Dersleri, Özel Hükümler (6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Güncellenmiş ve Yenilenmiş 13rd, Beta Yayınevi 2014) .
• -- -- Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler (10th, Beta Yayınevi 2014).
• Zevkliler A, Gökyayla KE, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri (17th, Turhan Kitabevi 2017).
• Kocayusufpaşaoğlu N, Borçlar Hukukuna Giriş, Hukuki İşlem Sözleşme (7th, Filiz Kitapevi 2017).
• Elektronik Kaynakça/ Electronic Bibliography
• www.admin.ch www.swisslex.ch www.kazanci.com www.eur-lex.europa.eu www.legifrance.gouv.fr