AN ARCHITECTURAL EVALUATION OF THE ARTIFICIAL STONES USED ON BUILDING FAÇADES OF THE LATE 19TH AND EARLY 20TH CENTURIES WITH REFERENCE TO CONSERVATION SCIENCE 3. The Introduction and Use of Artificial Stones in Turkey

Yıl 2010, Sayı: 4, 14 - 21, 01.12.2010

Nilüfer Baturayoğlu Yöney Ahmet Ersen

Öz

The material defined as “artificial stone”, frequently used on the façades of the late 19th and early 20th century buildings, is a mixture of binder, aggregate and other additives and may either be applied directly as a coating on wall surfaces or precast in moulds and then attached to façades as decorative architectural elements. One of the effects of the Industrial Revolution in 19th century was a tendency to standardize architectural production, which in turn moved away from time-consuming and costly traditional techniques in search of those in accordance with the dynamic social, economic and cultural structure of the period. Early modern scientific understanding of binders with hydraulic properties the end of the 18th century and the development of new methods for their artificial production in early 19th century supported this new material and technique.Turkey and more specifically Istanbul, located on the periphery of these developments in architecture, techniques and materials was also affected contemporaneously. Architecture and construction became professionalized through the emergence of a bourgeois clientele. The high-rise, higher density masonry architecture especially in Istanbul brought about the necessity for formal professional training and education as well as the establishment of building regulations and a control system. Meanwhile the new masonry technologies utilized required the import and/or the production of the related materials. However, it is only partially possible to trace this transformation in publications and archive material, an attempt for which has been made in this article. The only source of information related to the production and use of artificial stone coatings and/or elements directly is the period buildings themselves

19. Yüzyılın Sonu ve 20. Yüzyılın Başında İstanbul’da Yapı Dış Cephelerinde Kullanılan Yapay Taşların Mimari Değerlendirmesi-3 Yapay Taşların Türkiye’ye Gelişi ve Kullanımı

Öz

Kaynakça

• Yıllık Ayasofya Görünümleri ve 1847-49 Fossati Restorasyonu, 2000, T.C. Kültür Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler Genel Mü- dürlüğü, İstanbul.
• Ahmet Mithat, (1875) 2004, Felâtun Bey ile Râkım Efendi, Kemal Bek (ed.), Bordo-Siyah, İstanbul.
• Annuaire Orientale, 1880, 1881, R.C. Cervati, Annuaire Oriental du Commerce, de l’Industrie, de l’Administration et de la Magistrature, Cervati Freres & D. Fatzea, Constantinople.
• Annuaire Orientale, 1888, 1889-1890, 1893-1894, 1896-1897, 1905, 1909, 1913, 1914, 1927, 1928, R.C. Cervati, Annu- aire Oriental du Commerce, de l’Industrie, de l’Administration et de la Magistrature, Constantinople.
• Arslan, N., 1992, Gravür ve Seyahatnamelerde İstanbul (18. Yüzyıl Sonu ve 19. Yüzyıl), İstanbul Büyükşehir Belediyesi Ya- yınları, İstanbul.
• Aybar, C., 1939, Osmanlı İmparatorluğunun Ticaret Muvazenesi, 1878-1913, Ankara.
• Bankalar Caddesi - Osmanlı’dan Günümüze Voyvoda Caddesi, 2000, (ed. E. Eldem), Osmanlı Bankası Bankacılık ve Finans Tari- hi Araştırma ve Belge Merkezi, İstanbul.
• Barillari, D. ve Godoli, E., 1997, İstanbul 1900: Art Nouveau Mimarisi ve İç Mekanları, YEM Yayın, İstanbul.
• Baturayoğlu Yöney, N., 2008, 19. Yüzyıl Sonu ve 20. Yüzyıl Başı Yapı Cephelerinde Kullanılan Yapay Taşların Mimarlık ve Koruma
• Bilimi Açısından Değerlendirilmesi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi (Temmuz), İstanbul. Baturayoğlu Yöney, N. ve Ersen, A., 2009a, “19. Yüzyılın Sonu ve 20. Yüzyılın Başında İstanbul’da Yapı Dış Cephele- rinde Kullanılan Yapay Taşların Mimari Değerlendirmesi 1”, Restorasyon Konservasyon Çalışmaları, Sayı 2, Temmuz-Ağustos
• Eylül 2009, İBB KUDEB, İstanbul, s.21-31.
• Baturayoğlu Yöney, N. ve Ersen, A., 2009b, “İstanbul’da 19. Yüzyıl Sonu ve 20. Yüzyıl Başında Kullanılan Erken Çimen- tolar”, Mimarlıkta Malzeme, Sayı 13, 2009/3, Yaz 2009, TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi, İstanbul, s.53-65.
• Baturayoğlu Yöney, N. ve Ersen, A., 2009c, “19. Yüzyılın Sonu ve 20. Yüzyılın Başında İstanbul’da Yapı Dış Cephele- rinde Kullanılan Yapay Taşların Mimari Değerlendirmesi 2”, Restorasyon Konservasyon Çalışmaları, Sayı 3, Ekim-Kasım-Aralık , İBB KUDEB, İstanbul, s.49-58.
• Cervati, R.C., 1868, L’Indicateur Constantinopolitain, Guide Commercial, Prémiere Année 1868-1285, Cervati & Sargologo.
• Cezar, M., 1995, Sanatta Batı’ya Açılış ve Osman Hamdi, Erol Kerim Aksoy Kültür, Eğitim, Spor ve Sağlık Vakfı Yayınları, No:1, 2 cilt, İstanbul.
• Colonas, V., 2005, Greek Architects in the Ottoman Empire (19th-20th Centuries), Olkos, Athens.
• Denel, S., 1982, Batılılaşma Sürecinde İstanbul’da Tasarım ve Dış Mekanlarda Değişim ve Nedenleri, İTÜ Mimarlık Fakültesi, Dok- tora Tezi, İstanbul.
• Göçek, F.M., 1999, Burjuvazinin Yükselişi İmparatorluğun Çöküşü, Osmanlı Batılılaşması ve Toplumsal Değişme, (çev. İ. Yıldız), Ay- raç Yayınları, Ankara.
• Kasaba, R., 2005, Dünya, İmparatorluk ve Toplum: Osmanlı Yazıları, Kitap Yayınevi, İstanbul.
• Kuzucu, K., 2000, “İstanbul Konut Mimarisinin Şekillenmesinde Yangınların Rolü - Ahşaptan Kâgire”, İstanbul
• Sayı 32, Tarih Vakfı, İstanbul, s.41-49. Küçükerman, Ö., 1988, Türk Giyim Sanayii Tarihindeki Ünlü Fabrika “Feshane” Defterdar Fabrikası, Sümerbank, Ankara.
• Pamuk, Ş., (1984) 2005, Osmanlı Ekonomisinde Bağımlılık ve Büyüme, 1820-1913, Tarih Vakfı, İstanbul (Mart, 3.Basım).
• Raymond, A. M., 1908, Notes Pratiques et Résumés sur l’Art du Constructeur en Turquie (Contenant 180 Croquis et 15 Planches hors Texte), Alexandrie, Typo-Lithogrphie Centrale I. Della Rocca.
• Tanyeli, U., 2005, “Being Modern in Turkey”, mAAN (modern Asian Architecture Network) 5th International Conference, Istanbul
• Turkey, June 27-30, 2005, Proceedings: Re-thinking and Re-constructing Modern Asian Architecture, (yay. haz. Y. Salman ve G. N. Do- ğusan), İstanbul, s.32-36.
• Tanzimat I, 1940, Maarif Matbaası, İstanbul.
• Toprak, Z., 1997, “İktisat Tarihi”, Türkiye Tarihi 3 Osmanlı Devleti 1600-1908, Cem Yayınevi, İstanbul (5.Basım), s.217-271.
• Türkiye Çimento Tarihi, 2003, (proje koord. Yıldız Sey), Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği ve Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, İstanbul.
• Yerasimos, S., 1999, “Tanzimat’ın Kent Reformları Üzerine”, Modernleşme Sürecinde Osmanlı Kentleri, (ed. Paul Dumont, François Gergeon), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul (Şubat, 2.Basım), s.1-18.