Лингвистические Особенности Терминов-Гибридов В Современном Казахском Языке

Yıl 2024, Sayı: 1, 14 - 25, 01.09.2024

Akzhibek Akhmet , Sherubay Kurmanbaiuly , Saniya Nurgaliyeva

https://doi.org/10.5281/zenodo.13337644

Öz

Актуальность заявленной тематики научного исследования определяется наличием проблем связанных с современными словообразовательными тенденциями в казахском языке, терминообразованием, языковой интеграцией и дифференциацией в современном казахском языкознании, которые требуют детального обзора, качественного анализа и немедленного разрешения. Данная научно-исследовательская работа нацелена на изучение особенностей терминообразования в современном казахском языке и характеристику терминов-гибридов, сформированных в результате влияния процессов языковой дифференциации и интеграции. Также это исследование ориентировано на изучение специфики образования терминов-гибридов, выявление наиболее продуктивных способов их образования и характера языкового материала. Основой методологического подхода в данной научно-исследовательской работе является качественное сочетание теоретических методов исследования с практическими методами. В частности, анализ, синтез, интерпретация, обобщение и абстрагирование были использованы для определения теоретических подходов к объяснению понятий «терминообразование», «термины-гибриды» и «гибридизация», а проблемно-сравнительный и структурный методы применялись для исследования и анализа терминов-гибридов в современном казахском языке. Главными результатами, полученными в рамках этого научного исследования, следует считать обоснование главных особенностей терминообразования современного казахского языка, основных подходов к определению понятий «термины-гибриды», «терминообразование», «гибридизация», а также проведение анализа терминов-гибридов и основных способов их словообразования. Результаты этого научного исследования, а также сформулированные на их основе выводы представляют практическую ценность для филологов, лингвистов, переводчиков и других ученых, которые занимаются актуальными проблемами языкознания, терминообразования и словообразования в современном казахском языке.

Anahtar Kelimeler

Гибридное словообразование, терминосистема, заимствования, заимствованная лексика, терминоэлемент

Linguistic Peculiarities of Hybrid Terms in The Modern Kazakh Language

Öz

The relevance of the stated research topic is determined by the presence of problems related to modern word-formation trends in the Kazakh language, terminology formation, language integration and differentiation in modern Kazakh linguistics, which require a detailed review, qualitative analysis and immediate resolution. This research work is aimed at studying the features of term formation in the modern Kazakh language and the characteristics of hybrid terms formed as a result of the influence of the processes of linguistic differentiation and integration. This study is also focused on studying the specifics of the formation of hybrid terms, identifying the most productive ways of their formation and the nature of the language material. The basis of the methodological approach in this research work is a qualitative combination of theoretical research methods with practical methods. In particular, analysis, synthesis, interpretation, generalization and abstraction were used to define theoretical approaches to explaining the concepts of "term formation", "hybrid terms" and "hybridization", and problem-comparative and structural methods were used to study and analyze hybrid terms in the modern Kazakh language. The main results obtained within the framework of this scientific research should be considered the substantiation of the main features of the term formation of the modern Kazakh language, the main approaches to defining the concepts of "hybrid terms", "term formation", "hybridization", as well as the analysis of hybrid terms and the main ways of their word formation. The results of this scientific research, as well as the conclusions formulated on their basis, are of practical value for philologists, linguists, translators and other scientists who deal with topical problems of linguistics, terminology and word formation in the modern Kazakh language.

Anahtar Kelimeler

Hybrid word formation, terminological system, borrowings, borrowed vocabulary, term element

Modern Kazak Dilindeki Melez Terimlerin Dilbilimsel Özellikleri

Öz

Belirtilen bilimsel araştırma konusunun alaka düzeyi, Kazak dilindeki modern kelime oluşum eğilimleriyle ilgili sorunların varlığı, Modern Kazak dilbiliminde terminoloji, dil entegrasyonu ve farklılaşma ile ayrıntılı bir inceleme, niteliksel analiz ve acil çözüm gerektiren sorunların varlığı ile belirlenir. Bu araştırma çalışması, Modern Kazakçadaki terminolojinin özelliklerini incelemeyi ve dilsel farklılaşma ve entegrasyon süreçlerinin etkisiyle oluşan melez terimlerin karakterizasyonunu amaçlamaktadır. Ayrıca bu çalışma, melez terimlerin oluşumunun özelliklerini incelemeye, oluşumlarının en verimli yollarını ve dil materyalinin doğasını belirlemeye odaklanmaktadır. Bu araştırma çalışmasındaki metodolojik yaklaşımın temeli, teorik araştırma yöntemlerinin pratik yöntemlerle niteliksel bir kombinasyonudur. Özellikle ‘terim oluşumu’, ‘melez terimler’ ve ‘melezleşme’ kavramlarını açıklamaya yönelik teorik yaklaşımları tanımlamak için analiz, sentez, yorumlama, genelleme ve soyutlama kullanılmış, modern Kazakça ‘da melez terimleri araştırmak ve analiz etmek için problem-karşılaştırmalı ve yapısal yöntemler kullanılmıştır. Bu bilimsel çalışma çerçevesinde elde edilen ana sonuçlar, Modern Kazak dilinin terminolojisinin temel özelliklerinin gerekçelendirilmesi, ‘melez terimler’, ‘terim oluşumu’, ‘melezleşme’ kavramlarının tanımlanmasına yönelik ana yaklaşımların yanı sıra melez terimlerin ve bunların kelime oluşumunun ana yöntemlerinin analizinin yapılması olarak düşünülmelidir. Bu bilimsel çalışmanın sonuçları ve bunlara dayanarak formüle edilen sonuçlar, Modern Kazakça ‘da dilbilim, terminoloji ve kelime oluşumuyla ilgili güncel sorunlarla ilgilenen filologlar, dilbilimciler, çevirmenler ve diğer bilim adamları için pratik değere sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Melez kelime oluşumu, terminosistem, ödünç kelimeler, ödünç alınan kelime dağarcığı, terim öğesi, terminolojik ifade.

Kaynakça

• Abdul'manov, A., & Samatova, Zh. (2022). Osobennosti razvitiya kazahskoy terminologii. Rodnye yazyki i kultury v sovremennom izmenyayushchemsya mire, 1(1), 19-24.
• Aitbaev, O. A. (2014). Osnovy kazahskoy terminologii. Almaty: Abzal-ay.
• Akazhanova, A. A., & Abdulla, Zh. B. (2016). Kazahskaya terminologiya: istoricheskiy ekskurs. Fundamental'nye nauchnye issledovaniya: teoreticheskie i prakticheskie aspekty, 1, 41-43.
• Augustyn, P. (2019). The seductive aesthetics of globalization: Semiotic implications of anglicisms in German. Globalization and the future of German: With a select bibliography. Berlin: Walter de Gruyter GmbH & Co. KG.
• Bhatia, T. K., & Ritchie, W. C. (2021). Social and psychological factors in language mixing. In The handbook of bilingualism. Malden, USA: Blackwell Publishing Ltd.
• Bisengali, A. Z. (2017). Process terminoobrazovaniya v kazahskom i turetskom yazykah. Mezhdunarodnyy zhurnal eksperimental'nogo obrazovaniya, 6, 96-99.
• Bol'shoy kazahsko-russko-kazahskiy slovar' online (okolo 100 tysyach slov). https://sozdik.kz/
• Booij, G., & Hüning, M. (2019). Affixoids and constructional idioms. In Extending the scope of construction-based grammar. Berlin: Mouton de Gruyte.
• Chatzitheodorou, Κ., & Kappatos, V. (2021). Hybrid extraction of multi-word terms: An application on vibration-based condition monitoring technique. Mathematical Models in Engineering, 7(1), 1-9.
• Dzhusupov, M. (2015). Novozaymstvovaniya "kseroks", "kserokopiya", "kserografiya" v slovaryah kazahskogo i uzbekskogo yazykov: raznoe v odinakovom i odinakoe v raznom. Vestnik RUDN, seriya Teoriya yazyka. Semiotika. Semantika, 2, 80-89.
• Fleischer, W., & Barz, I. (2019). Wortbildung der deutschen Gegenwartssprache. Tubingen: Niemeyer.
• Hunt, J. (2019). Lexical hybridization of English and German elements: A comparison between spoken German and the language of the German newsmagazine Der Spiegel. Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, 136(2), 107-120.
• Kabieva, A. Sh., & Tuleuzhanova, Zh. M. (2016). Kazahskaya terminologiya: sposoby obrazovaniya. Fundamental'nye nauchnye issledovaniya: teoreticheskie i prakticheskie aspekty, 1, 58-60.
• Kazahsko-anglo-russkiy diplomaticheskiy slovar'. (2013). Astana: RK MID.
• Kazahsko-russko-angliyskiy slovar' lingvisticheskih terminov. (2012). Almaty: Evero.
• Kazahsko-russko-angliyskiy slovar' po nefti i gazu. (2011). Shymkent: Kitap.
• Kazahsko-russko-angliyskiy spravochnyy slovar' terminov massmedia i telekommunikatsiy. (2015). Almaty: Qazaq entsiklopediiasy.
• Khaugen, E. (2015). Yazykovoy kontakt. Novoe v lingvistike, 6, 55-58.
• Koshekova, A. R. (2020). Sovremennye slovoobrazovatel'nye tendentsii kazahskogo yazyka. http://rmebrk.kz/journals/4215/53638.pdf#page=89
• Kuzembaeva, G. N. (2018). Problemy zaimstvovannyh slov v kazahskom yazyke. Vestnik Instituta zakonodatel'stva i pravovoy informatsii Respubliki Kazakhstan, 4(53), 151-154.
• Nesipbay, A. Sh. (2022). Linguistic features of hybrid terms in modern Kazakh language. Izvestiya. Seriya: Filologicheskie nauki, 65(2), 2-10.
• Nurmakhova, Zh. K. (2021). Voprosy terminoobrazovaniya. Global Science and Innovations: Central Asia, 3(9), 71-76.
• Pieterse, N. J. (2021). Hybridity, so what? The anti-hybridity backlash and the riddles of recognition. Theory, Culture, Society, 18(2-3), 219-245.
• Pulcini, V., Furiassi, C., & González, F. R. (2020). The lexical influence of English on European languages: From words to phraseologу. In The anglicization of European lexis. Amsterdam: John Benjamins Publishing Company. Sanchez-Stockhammer, C. (2018). Hybridization in language. Heidelberg: Springer-Verlag.
• Scherling, J. (2020). Holistic loanword integration and loanword acceptance: A comparative study of anglicisms in German and Japanese. Arbeiten aus Anglistik und Amerikanistik, 38, 37-51.
• Seidahmetova, R. G., & Karimova, B. S. (2015). Spetsifika terminologicheskoy nominatsii v kazahskoy lingvisticheskoy terminologii. Vestnik KazNU. Seriya filologicheskaya, 128(4-5), 405-410.
• Zhussupov, A. E., & Baymagambetova, K. N. (2016). Osnovnye printsipy kazahskogo terminoobrazovaniya. Fundamental'nye nauchnye issledovaniya: teoreticheskie i prakticheskie aspekty, 1, 46-48.