al-Marrār b. Munqidh’s Life and Poetry

Yıl 2024, , 181 - 198, 20.04.2024

Esat Ayyıldız

https://doi.org/10.32950/rid.1396492

Öz

In the scholarly examination titled “al-Marrār b. Munqidh’s Life and Poetry”, a focused lens is turned towards the somewhat elusive figure of al-Marrār b. Munqidh, shedding light on his life and, more notably, his poetic contributions during the Umayyad era. The article’s methodological approach centers on a twofold analysis, first drawing from the limited biographical data available about al-Marrār to paint a picture of the poet and his socio-cultural environment, and then engaging in a meticulous exploration of his poetic oeuvre to discern the thematic and stylistic choices that characterized his work. Subject-wise, the research emphasizes the importance of studying lesser-acknowledged poets like al-Marrār b. Munqidh to fill gaps in the collective understanding of the Umayyad poetic landscape. His verses, although not dominantly featured in current literary circles, are intricate tapestries weaving the sentiments, intellect, and cultural motifs of his age. Thus, through his poetry, readers and scholars can glean nuanced insights into the multifaceted world of the Umayyad era, making his works indispensable for anyone seeking a comprehensive grasp of the period’s literary milieu. Regarding scope, while the article does delve into al-Marrār b. Munqidh’s biography, it primarily emphasizes the exploration of his poetry. Given the paucity of detailed records about his life, the emphasis on his poetic works is not just a choice but a necessity. This, in turn, allows the article to cast a wide net over the expanse of Umayyad poetry, positioning al-Marrār's contributions within this broader framework. By juxtaposing his poetic techniques and themes with those of his contemporaries, the research offers a holistic perspective on the dynamics and divergences that marked the Umayyad poetic tradition. The article underscores the importance of al-Marrār b. Munqidh not just as a poet, but as a key to unlocking the subtleties of his age. His poetry, with its distinctive thematic concerns and stylistic elements, becomes a mirror reflecting the broader societal, cultural, and intellectual shifts of his time. By studying his works, the research asserts that one can gain a deeper understanding of the underlying currents that shaped the artistic expressions of the Umayyad poets. As for the research’s purpose, it is manifold. Firstly, it aims to bring to the fore the life and works of a poet who might otherwise remain on the periphery of Arabic literary studies. In doing so, it not only champions the cause of al-Marrār b. Munqidh but also underscores the need to continually revisit and reassess historical literary figures, thereby preventing them from fading into obscurity. Furthermore, by anchoring its analysis in the broader context of Umayyad poetry, the research endeavors to enrich our understanding of the epoch, drawing attention to the intricacies and innovations that defined it. Methodologically, the research adopts a blended approach. It employs historical analysis to piece together the scant details of al-Marrār b. Munqidh’s life, cross-referencing various sources to ensure accuracy and reliability. Simultaneously, for the exploration of his poetry, a close textual analysis is employed.

Anahtar Kelimeler

Arabic Language and Literature, Classical Arabic Poetry, Poets from the Umayyad Caliphate, Umayyad Poetry, al-Marrār b. Munqidh

Merrâr b. Münkiz’in Hayatı ve Şiirleri

Öz

Merrâr b. Münkiz’in Hayatı ve Şiirleri” başlığını taşıyan bu bilimsel araştırmada, anlaşılması zor bir figür olarak karşımıza çıkan Merrâr b. Münkiz’in hayatına ve daha da önemlisi Emevî dönemindeki şiirsel katkılarına ışık tutulmaktadır. Makalenin metodolojik yaklaşımı iki yönlü bir analize dayanmaktadır. Bu bağlamda öncelikle Merrâr hakkında elimizde bulunan sınırlı miktardaki biyografik verilerden hareketle şairin ve sosyo-kültürel çevresinin ana hatları tayin edilmekte, ardından da eserlerini karakterize eden tematik ve stilistik tercihlerini tespit etmek maksadıyla şiirsel külliyatının titiz bir şekilde mütalaa edilmesine girişilmektedir. Konu bakımından araştırma, Emevî dönemindeki şiir muhitine dair müşterek anlayıştaki boşlukları doldurmak için, Merrâr b. Münkiz gibi daha az tanınan şairlerin incelenmesinin ehemmiyetini vurgulamaktadır. Onun şiirleri, günümüz edebiyat çevrelerinde kendisine belirgin bir yer edinebilmiş değildir. Öte yandan bu edebî ürünler, şairin yaşadığı çağının duygularını, fikriyatını ve kültürel motiflerini yansıtan girift sanat eserleridir. Dolayısıyla okuyucular ve akademisyenler onun şiirleri aracılığıyla Emevî döneminin çok yönlü dünyasına dair tafsilatlı malumatlar edinme imkanına sahiptir ve bu durum da onun eserlerini dönemin edebî ortamını kapsamlı bir şekilde kavramak isteyen herkes için vazgeçilmez kılmaktadır. Kapsam açısından ise bu makale, Merrâr b. Münkiz’in biyografisine değinmekle birlikte, öncelikle onun şiirlerinin incelenmesine yoğunlaşmaktadır. Nitekim onun hayatı hakkındaki ayrıntılı kayıtların azlığı göz önünde bulundurulduğunda, şiirleri üzerinde yapılan yoğunlaşma sadece bir tercih değil, aynı zamanda bir zaruriyet olarak da karşımıza çıkmaktadır. Öte yandan bu durum, makalenin Emevî şiirinin geniş perspektifini gözlemleyebilmesine ve Merrâr’ın katkılarını bu geniş perspektif içerisinde konumlandırabilmesine imkân sağlamaktadır. Yapılan araştırma, onun nazım tekniklerini ve temalarını çağdaşlarınınkiyle bir araya getirerek Emevî şiir geleneğine damgasını vuran dinamikler ve ayrışmalar hakkında bütüncül bir bakış açısı sunmaktadır. Bahis mevzu makale, Merrâr b. Münkiz’in sadece bir şair olarak değil, aynı zamanda çağının inceliklerini ortaya çıkaran kilit bir isim olarak da temayüz ettiğinin altını çizmektedir. Kendisine özgü tematik kaygıları ve üslup unsurlarıyla onun şiirleri, döneminin daha geniş toplumsal, kültürel ve entelektüel değişimlerini yansıtan bir ayna haline gelmektedir. Dolayısıyla mezkûr araştırma, onun eserlerini incelemek suretiyle, Emevî şairlerinin sanatsal ifadelerini şekillendiren temel akımlar hakkında da daha derin bir anlayış kazanılabileceğini savunmaktadır. Araştırmanın amacı ise esasen çok yönlüdür. İlk olarak, aksi takdirde Arap edebiyatı çalışmalarının yeterli önemi vermediği bir konumda kalabilecek bir şairin hayatının ve eserlerinin ön plana çıkartılması amaçlanmaktadır. Bu yapılırken, yalnızca Merrâr b. Münkiz’in öneminin savunulmasıyla yetinilmemekte, aynı zamanda tarihî ve edebî figürlerin sürekli olarak yeniden mütalaa edilmesi ve yeniden değerlendirilmesi hususundaki ihtiyacının da altı çizilmektedir. Böylece bu şahsiyetlerin bilinmezlik içerisinde kaybolmaları önlenmiş olmaktadır. Ayrıca bu çalışma, analizini Emevî şiirinin daha geniş bağlamına oturtup, dönemi tanımlayan inceliklere dikkat çekerek dönem hakkındaki anlayışımızı zenginleştirmeye de çalışmaktadır. Metodolojik açıdan ise araştırma, karma bir yaklaşımı benimsemektedir. Merrâr b. Münkiz’in hayatının yetersiz miktardaki verilerini bir araya getirmek için tarihsel analizden yararlanmakta, doğruluk ve güvenilirliği sağlamak için çeşitli kaynaklara çapraz referanslar vermektedir. Eşzamanlı olarak şiirlerinin tetkik edilebilmesi için yakın bir metin analizi kullanılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Arap Dili ve Edebiyatı, Klasik Arap Şiiri, Emevî Hilafetindeki Şairler, Emevî Şiiri, Merrâr b. Münkiz

Kaynakça

• al-Andalusī, Abū Muḥammad ‘Alī b. Sa‘īd b. Ḥazm. Jamhara ansāb al-‘Arab. Critical ed. Evariste Lévi-Provençal. Egypt: Dār al-Ma‘ārif, n.d.
• al-Baghdādī, ‘Abd al-Qādir b. ‘Umar. Khizāna al-adab wa-lubb lubāb lisān al-‘Arab. Critical ed. ‘Abd al-Salām Muḥammad Hārūn. 13 Volumes. Cairo: Maktaba al-Khānjī, 4th Edition, 1418/1997.
• al-Ḍabbī, al-Mufaḍḍal. al-Mufaḍḍaliyyāt. Critical ed. Aḥmad Muḥammad Shākir – ‘Abd al-Salām Muḥammad Hārūn. Cairo: Dār al-Ma‘ārif, n.d.
• al-Ḍabbī, al-Mufaḍḍal. Dīwān al-Mufaḍḍaliyyāt: Ma‘a sharḥ wāfir li-Abī Muḥammad al-Qāsim b. Muḥammad b. Bashshār al-Anbārī. Critical ed. Charles James Lyall. Beirut: Maṭba‘a al-Ābā’ al-Yasū‘iyyīn, 1920.
• Ḥasan, Rushdī ‘Alī. “Shi‘r al-Marrār b. Munqidh al-‘Adawī”. Majalla Jāmi‘a Tishrīn li-l-Dirāsāt wa al-Buḥūth al-‘Ilmiyya 11/1.2 (1409/1989), 29-51.
• Ibn Qutayba. al-Shi‘r wa al-shu‘arā’. Critical ed Aḥmad Muḥammad Shākir. 2 Volumes. Cairo: Dār al-Ma‘ārif, n.d.
• al-Marzubānī, Abū ‘Ubayd Allah Muḥammad b. ‘Imrān. Mu‘jam al-shu‘arā’. ed. Fritz Krenkow. Beirut: Maktaba al-Qudsī – Dār al-Kutub al-‘Ilmiyya, 2nd Edition, 1402/1982.
• al-Marzūqī, Aḥmad b. Muḥammad b. al-Ḥasan. Sharḥ Dīwān al-Ḥamāsa li-Abī ‘Alī Aḥmad b. Muḥammad b. al-Ḥasan al-Marzūqī. ed. Aḥmad Amīn – ‘Abd al-Salām Hārūn. 2 Volumes. Beirut: Dār al-Jīl, 1411/1991.
• Sezgin, Fuat. Geschichte des arabischen Schrifttums. 17 Volumes. Leiden: E. J. Brill, 1975.
• Yūsuf, Ghāda Jamīl Quranī Muḥammad. “Muqāwama al-Zaman fī Rā’iyya al-Marrār b. Munqidh”. Majalla Kulliya al-Ādāb bi-Qinā 57 (2022), 399-437.
• al-Ziriklī, Khayr al-Dīn. al-A‘lām. 8 Volumes. Beirut: Dār al-‘Ilm lil-Malāyīn, 2002.