Akıl ve Sezgi ‘Psikoloji ve Dinde Akıl-Sezgi İkiliği: İmam Rabbani Örneği’, Mehmet Atalay (İstanbul: İz Yayınları, 2017)

Yıl 2023, Sayı: 24, 287 - 290, 20.10.2023

Büşra Taşkın

https://doi.org/10.32950/rid.1330646

Öz

İnsanoğlu bilgi edinme arayışı içerisinde zaman zaman kavramların çiftiyle ele alınması nedeniyle dualite problemiyle karşılaşmaktadır. Her ne kadar bu problemler, farklı tezahürlerde karşımıza çıksa da esasında disiplinler arası incelemeler yapıldığı zaman aynı cinsten problemler olduğu göze çarpmaktadır. Örneğin akıl-sezgi, analitik-mistik düşünce, zahiri-batıni ilim gibi birçok kavram çiftleriyle karşımıza çıkmakta ve bu durum da dualiteyi (ikiliği) ortaya çıkarmaktadır. Ancak bakıldığı zaman, sezgi, mistik düşünceyle ve batıni ilimle, akıl da analitik düşünce ve zahiri ilimle benzeşmektedir. Felsefi araştırma sürecine baktığımız zaman aklın sezgiye göre ön planda olduğu görmekteyiz. Bu durum, özelde felsefenin genelde ise dualite söz konusu olan çiftlerin birisi daha baskın olduğu zaman diğerine hiç mi yer verilmez sorusunu akla getirmektedir. Bir başka ifadeyle felsefe aklı esas alan bir bilimdir fakat sezgiye yer verilmez mi? Mehmet Atalay, “Akıl ve Sezgi” eserinde Türk İslam Kültürüyle yakından ilgilenen ve ayrık beyin çalışmalarıyla gündeme gelen Ornstein psikolojisini bu bağlamda ele almış ve Ornstein’den yıllar önce yaşamış İmam Rabbani’nin Mektubat’ı üzerinden bu konuyu somutlaştırarak cevaplandırmaya çalışmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dualite, Akıl, Sezgi, Zahir, Batın

Reason and Intuition ‘Mind-Intuition Duality in Psychology and Religion: The Example of Imam Rabbani’, Mehmet Atalay (İstanbul: İz Publishing, 2017)

Öz

Mankind encounters the problem of duality from time to time in search of knowledge, due to the fact that the concepts are handled with pairs. Although these problems appear in different manifestations, in fact, when interdisciplinary studies are made, it is directly noticeable that there are problems of the same kind. For example, many concepts such as reason-intuition, analytical-mystical thought, and external-internal science appear, and this situation reveals duality. But when looked at more closely, intuition is similar to mystical thought and esoteric science, and at the same time, mind is similar to analytical thought and apparent science. When we look at the philosophical research process, it is seen that the mind is more prominent than intuition. This situation brings to mind the question of whether one of the couples in particular philosophy and duality in general is more dominant, the other is not included at all. In other words, philosophy is a science based on reason, but isn't there any room for intuition? Mehmet Atalay, in his work "Mind and Intuition", deals with Ornstein's psychology, which is closely related to Turkish-Islamic Culture and comes to the fore with discrete brain studies, in this context and tries to answer this issue by embodying it through the Letters of Imam Rabbani, who lived years before Ornstein.

Anahtar Kelimeler

Duality, Intellect, Intuition, Outward, Inward

Kaynakça

• Atalay, Mehmet. Akıl ve Sezgi ‘Psikoloji ve Dinde Akıl-Sezgi İkiliği: İmam Rabbani Örneği’. İstanbul: İz Yayınları, 2017